Wie het weet mag het zeggen


Wie het weet mag het zeggen

10 augustus 2015

Elke opleiding aast op de gemotiveerde student. Die doet het goed, doorloopt vlotjes de studie ? prettige bijkomstigheid bij zo'n dure opleiding als geneeskunde ? en docenten zijn dol op hem of haar, wat weer leidt tot genspireerde lessen. Iedereen gelukkig. Maar hoe meet je motivatie? Wat is
de voorspellende waarde? En levert het een goede arts?

Nog altijd overtreft het aantal aanmeldingen de capaciteit van de geneeskundeopleidingen. Dus zul je op een of andere manier moeten selecteren. De loting heeft afgedaan als instrument, per 2017 moet die overal zijn verdwenen. Eindexamenscores hebben wel enige voorspellende waarde. Leerlingen
met hoge cijfers doen het goed tijdens de studie, maar niet veel beter dan leerlingen met lagere cijfers. Enkel afgaan op een glansrijke carri*re op school is niet voldoende om studiesucces te garanderen. Het hangt ook af van de persoon en de motivatie, meent minister Jet Bussemakers. Want hoe
blijf je overeind als in de masterfase het vak in zijn volle omvang en impact naar voren komt? Wat blijft er dan over van het ideaalbeeld? Van de idee*n die sommige studenten al van jongs af aan koesteren over het vak. Zij die zich geroepen voelen, maar die nu ineens met de rauwe kanten van
het vak worden geconfronteerd en voor wie de eed van Hippocrates zwaar valt. De empathie verschrompelt, en een burn-out ligt op de loer. Motivatie zou een goede indicator zijn voor het doorzettingsvermogen en leerprestaties, en dan met name intrinsieke motivatie.

Motivatiebrief
En daarmee doen een motivatiebrief en interviews als selectiemiddelen hun intrede. Kandidaten schrijven en vertellen over hun motivatie om geneeskunde te willen studeren. Dat doen ze naar hartelust. Maar ook berekenend. Uiteraard: je wilt jezelf zo positief mogelijk etaleren. En vaak gebruiken
ze dezelfde bewoordingen: mensen beter maken, geld verdienen, het sociale aspect van het beroep, interesse in het menselijk lichaam en hoe het werkt. Dat is lastig selecteren. Zeker als je weet dat ze ernaar neigen hun motivatie te overdrijven en zich sociaal wenselijk presenteren. Een
motivatiebrief nodigt ook uit om allerlei andere, niet ter zake doende mededelingen op te schrijven. Vergelijking is daardoor onmogelijk en de selectiecommissie leest zich een slag in de rondte.

Oneerlijk
De een is bovendien meer bedreven in schrijven dan de ander. Wat meet je dan? Of iemand goed kan schrijven of zijn motivatie? En er zijn inmiddels zelfs professionele bureaus die handel drijven in fraaie motivatiebrieven en trainingsprogramma's voor een toppresentatie. Kandidaten gaan op die
manier steeds meer op elkaar lijken en daarmee worden deze selectie-instrumenten ondergraven. Tel daarbij dat niet iedereen toegang heeft tot dergelijke kostbare ondersteuning, dan komt een van de uitgangspunten van selectie om iedereen gelijk te behandelen ook nog eens in het geding.

Veranderlijk
Nog een ander punt: is motivatie een constante? De inzet van de motivatiebrief veronderstelt dit wel. Wie op zijn achttiende behept is met een tomeloze motivatie voor de studie geneeskunde, zal hierdoor voortdurend worden voortgedreven met een niet aflatende kracht. Maar zo gaat het vaak niet.
Je kunt wel ergens heel erg voor gemotiveerd zijn, maar het proces waar je doorheen moet om te worden wat je wilt, moet je ook aanspreken. Hoeveel mensen zijn er niet supergemotiveerd om te stoppen met roken? Maar ja: tussen droom en daad, en tal van praktische bezwaren. Omstandigheden
veranderen voortdurend en zijn moeilijk te voorspellen. Het omgekeerde kan ook gebeuren: motivatie kan groeien gedurende de opleiding, of verschuiven van extrinsiek naar intrinsiek. En daar ligt een mooie taak voor de opleidingen.

Uitverkoren
Steeds meer onderzoek is voorhanden over het uiteindelijke presteren van geneeskundestudenten die op verschillende manieren zijn binnengekomen. Onderzoek van de Erasmus universiteit toont aan dat geselecteerde studenten het beter doen dan studenten die via loting zijn toegelaten. Een recente
analyse van het Instituut voor Onderwijs en Opleiden van VUmc laat zien dat kandidaten die aan de selectie hebben meegedaan maar niet zijn uitgekozen en later via loting zijn binnengekomen, het vaak net zo goed doen als de uitverkoren kandidaten. En ook de motivatiebrieven verschillen amper:
beide groepen laten voornamelijk intrinsieke motivatie zien.

Ten voeten uit
Wat moet je met deze uitkomsten? De selectie op de huidige manier afschaffen? Een motivatiebrief als onbetrouwbaar en nietszeggend selectiemiddel terzijde schuiven? Je kunt de uitkomst ook heel anders interpreteren. Wie weet, wie weet, is het juist een bewijs dat de selectieprocedure op zich
een nuttig selectie-instrument is, en zelfs een motivatiemeting. De kandidaten moeten er behoorlijk wat tijd en moeite insteken om te voldoen aan alle vereisten. Ze moeten zich grondig verdiepen in het studieprogramma, eerlijk bij zichzelf nagaan of deze studie en beroepskeuze iets voor ze is,
studeren voor de toetsen, bewijs aanleveren voor alle extra curriculaire activiteiten, en ploeteren op een aansprekende motivatiebrief. Ga je dat aan, dan bewijst dat je motivatie. Kom je erachter dat die studie toch niets voor je is, dan haak je af. Voil*: selectie ten voeten uit.

De hamvraag
Een belangrijke vraag blijft onbeantwoord: wat vertellen al deze instrumenten en interpretaties over het toekomstig functioneren als dokter? Dat is wat je uiteindelijk wilt weten: welke selectiemethode garandeert goede dokters? Dat roept natuurlijk meteen de volgende vraag op: wat is een goede
dokter? Welnu, daar is geen overeenstemming over. De gedachten daarover verschuiven ook telkens, al naar gelang de ontwikkelingen in de samenleving. Het lijkt welhaast een onmogelijke opgave een betrouwbaar en valide selectie-instrument te ontwikkelen. Wie het weet, mag het zeggen.

Essay door Anouk Wouters, onderzoeker in opleiding bij VUmc, onder redactie van Wilma Mik Illustratie Marenthe Otten

27 augustus verschijnt de nieuwste uitgave van I.O. magazine, het magazine van VUmc over medisch onderwijs. Het magazine is gewijd aan selectie. Waarom doen we het, heeft het zin? Hou de website www.vumc.nl in de gaten of vraag gratis een abonnement aan bij m.roozen@vumc.nl

bron: Origineel