Toekomst gemeente Haaren: ervaringen elders met herindeling en opspl..
[IMG]
In dit artikel gaan we in op ervaringen die er elders zijn met herindeling en opsplitsing. Vorige week las u op deze plek meer over ervaringen elders met relatief kleine gemeenten die zelfstandig blijven.
Waarom kiezen gemeenten voor herindeling of opsplitsing?
Er zijn heel verschillende redenen voor gemeenten om te kiezen voor herindeling of opsplitsing. Vaak is er sprake van een of meer van de volgende zaken:
* Financiele problemen. De gemeente weet de financiele problemen niet meer op te lossen.
* Bestuurlijke problemen. Er zijn grote problemen in de gemeente en de gemeenteraad en het college van B&W slagen er niet in om die goed op te lossen.
* Organisatorische problemen. Het lukt de ambtelijke organisatie niet (meer) om de taken goed uit te voeren.
* Regionale uitdagingen. Er zijn uitdagingen in de regio die beter aan te pakken zijn als de gemeenten in de regio fuseren. Bij opsplitsing spelen vaak ook een of meer van bovenstaande zaken een rol. Met als extra punt dat de inwoners gericht zijn op de verschillende buurgemeenten.
Komen herindelingen en opsplitsingen vaak voor?
Er zijn vrijwel elk jaar verschillende herindelingen in Nederland. Sinds 2010 zijn er 18 herindelingen geweest. Opsplitsingen komen minder vaak voor. Recente voorbeelden zijn de opsplitsingen van Boarnsterhim (per 1 januari 2014) en Maasdonk (per 1 januari 2015). Verder volgt een opsplitsing
van Littenseradiel (per 1 januari 2018). Opsplitsingen in onze provincie uit een verder verleden (1997) zijn:
* Alphen en Riel (deel naar Alphen-Chaam en deel naar Goirle)
* Berkel-Enschot (deel naar Tilburg en deel naar Oisterwijk)
* Udenhout (deel naar Tilburg en het dorp Biezenmortel naar Haaren)
Gevolgen van herindelen
Er is veel onderzoek gedaan naar de gevolgen van herindelingen. Dat is niet verwonderlijk. Het is een ingrijpende keuze waarbij zowel inwoners als het gemeentebestuur vooraf willen weten wat de gevolgen zijn. Uit de vele onderzoeken is niet een conclusie te trekken over de vraag of herindelen
beter is voor een gemeente.
De belangrijkste uitkomsten van onderzoeken naar herindelingen:
1. Herindelingen leveren geen vermindering van uitgaven op
Uit de onderzoeken blijkt dat herindelingen geen kostenbesparingen opleveren: een grote gemeente is per inwoner niet goedkoper dan een kleinere gemeente. Het omgekeerde is ook niet het geval: het is niet aangetoond dat de kosten hoger worden na een herindeling.
2. De betrokkenheid van burgers bij het lokaal bestuur neemt af
Het vertrouwen van burgers in het bestuur van de gemeente neemt af en de opkomstcijfers bij de gemeenteraadsverkiezingen dalen.
3. Effecten op de dienstverlening
Hier spreken verschillende onderzoeken elkaar tegen. Sommige onderzoekers rapporteren dat inwoners na een herindeling tevredener zijn over de dienstverlening.
4. Geen gevolgen voor het voorzieningenniveau
Uit onderzoek blijkt dat herindelingen geen gevolgen hebben voor het voorzieningenniveau.
5. Organisatie en gemeentebestuur pakken grote opgaven beter aan
De ambtelijke organisatie is na een herindeling beter in staat om grote, complexe opgaven aan te pakken. Gemeenteraad en College van B&W van een grote gemeente zijn daar ook meer op ingericht. Denk bijvoorbeeld aan grote projecten op het gebied van verkeer, woningbouw en economie. Daar zijn
grote gemeenten beter in dan kleine gemeenten.
Gevolgen van opsplitsing
Er is geen apart onderzoek gedaan naar de gevolgen van opsplitsing. Als de nieuw ontstane gemeente een stuk groter wordt, dan zijn dezelfde gevolgen te verwachten als bij een herindeling. Die gevolgen hangen namelijk vooral samen met de grotere schaal die ontstaat.
Wilt u meer informatie? Kijk op www.haaren.nl/toekomst
Heeft u vragen, neem dan contact op met 0411 62 72 82 of stuur een e-mail naar gemeente@haaren.nl
Meer achtergrondinformatie vindt u op de website
* Herindelingen gewogen, Fraanje c.s., 2008
* Processen en effecten van herindeling, Beerepoot c.s., 2009
* "Geen grotere doelmatigheid door herindeling gemeenten, Allers en Geertsema, 2014. http://www.coelo.nl/images/artikelen/ESB%20Geen%20grotere%20doelmatigheid%20door%20herindeling%20gemeenten.pdf
* Size and local democracy, Denters c.s., 2014
* Hoe groot is groot genoeg, presentatie Bas Denters, Den Haag, 17 april 2015
* http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gemeenten/gemeentelijke-herindeling
* Wet algemene regels herindeling (ARHI)