De molshoopjes van handelsverdrag TTIP
* 27-07-2015
* Linda Vermeulen
* 0
Vijf organisaties die zich inzetten voor een duurzame samenleving waarschuwden dit weekend in de Volkskrant voor de gevolgen van handelsverdrag TTIP. Lees hier het opiniestuk: De beloofde gouden bergen van TTIP blijken eerder molshoopjes te zijn.
Ondermijning van de rechtsstaat
Het pleidooi van de ING-onderzoekers Bosgraaf en Leering voor het controversiele geschillenmechanisme ISDS in het handels- en investeringsverdrag TTIP (O&D, 23 juli) verrast ons. Dit geheime tribunaal (ISDS staat voor Investor State Dispute Settlement) is immers een regelrechte ondermijning
van de rechtsstaat. Allerlei regels ter bescherming van het milieu, werknemers en gezondheid komen op de tocht te staan.
Mazen in de wet
De twee stellen dat het tribunaal niet leidt tot het terugdraaien van wetten. Uit de praktijk blijkt echter dat alleen al het dreigen met een miljardenclaim via ISDS voor landen genoeg reden kan zijn om mazen in de wet te creeren of wetten niet uit te voeren. Zo maakte de Indonesische overheid
onlangs een uitzondering voor Newmont, een Amerikaans mijnbouwbedrijf, bij het invoeren van een nieuwe mijnbouwwet die de lokale economie moest stimuleren.
Milieu legt het loodje
Het bedrijf had een schadeclaim ingediend omdat de nieuwe wet zijn winsten zou aantasten. En in de zaak van het Zweedse energiebedrijf Vattenfall versus Hamburg legde het milieu het loodje toen het stadsbestuur besloot om de milieueisen aan een kolencentrale, die nota bene verplicht waren
gesteld door de EU, af te zwakken nadat Vattenfall met een schadeclaim van 1,4 miljard euro had gedreigd. Egypte wordt geconfronteerd met een claim van 82 miljoen euro van het Franse bedrijf Veolia, nadat het land besloot het minimumloon te verhogen.
Meer rechten voor multinationals
Volgens ons valt het niet uit te leggen waarom het nodig en gerechtvaardigd is dat Amerikaanse bedrijven de Nederlandse rechter via een apart tribunaal kunnen omzeilen, en zo schadeclaims van astronomische omvang kunnen indienen. Anders dan de ING-onderzoekers beweren, krijgen deze bedrijven
hiermee niet dezelfde rechten als binnenlandse bedrijven: ze krijgen meer rechten.
Amerikaanse claimcultuur
Binnenlandse bedrijven zijn namelijk aangewezen op de nationale rechtsspraak, buitenlandse bedrijven kunnen deze stap overslaan en hun claim indienen bij een geschillentribunaal, waar de rechten van een investeerder doorgaans prevaleren boven wetgeving in het belang van het milieu, werknemers
of de gezondheidszorg. Kortom: met TTIP haalt de EU in een klap de Amerikaanse claimcultuur in huis en geeft zo bedrijven volop de kans om via een schimmige private rechtbank de overheid, de belastingbetaler en de rechterlijke macht eenvoudigweg in hun hemd te zetten.
Verstrekkende gevolgen
De gevolgen kunnen verstrekkend zijn. Denk bijvoorbeeld aan de Amerikaanse olie- en gasgigant en mede eigenaar van de NAM, ExxonMobile, voor wie het onder TTIP een koud kunstje wordt om een gepeperde schadeclaim in te dienen als de regering onder druk van het parlement besluit de gaskraan in
Groningen verder dicht te draaien.
Halleluja-verhalen
Ondertussen komen de halleluja-verhalen over de economische voordelen van TTIP steeds meer op losse schroeven te staan. Zo blijkt uit een rapport van het Centre for Economic Policy Research dat TTIP per jaar slechts 0,05 procent economische groei zal opleveren en komt een recent onderzoek van
de Tufts University tot de conclusie dat er door TTIP in Europa 600 duizend banen verloren zullen gaan. Met andere woorden: terwijl de nadelen van TTIP met de dag duidelijker worden, blijken de beloofde gouden TTIP-bergen molshoopjes te zijn. Volgens ons kan dat maar tot een conclusie leiden:
laten we de onderhandelingen over dit heilloze verdrag zo snel mogelijk stopzetten.
Geert Ritsema, Milieudefensie
Lot van Baaren, FNV
Susan Cohen Jehoram, Greenpeace
Roos van Os, Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen
Hilde van der Pas,Transnational Institute