Fiber Festival 2015: The Subterranean
De Amsterdame organisatie Fiber is op zoek naar artistieke producties op de grens tussen audiovisuele kunst, digitale cultuur en elektronische muziek. Eind mei organiseerden zij het tweedaagse Fiber Festival. Onder de titel The Subterranean gingen digitale makers op zoek naar wat er onder en
achter ons huidige technologische landschap verborgen zit. Wij openden het festivalsymposium met een keynote.
Voor een publiek van voornamelijk kunstenaars hebben we aan de hand van een aantal concepten van de Canadese media-denker McLuhan laten zien dat het belangrijk is om in onze informatiemaatschappij vooral te kijken naar patronen. Bij het beoordelen van technologie kijken we nog steeds vooral
naar wat McLuhan de voorgrond (`figure') zou noemen, terwijl de achtergrond (`ground') minstens net zo belangrijk is als je probeert te bedenken wat de betekenis is van een bepaalde technologie in onze maatschappij. Zo zorgt de auto, als verlengstuk van onze voeten, niet alleen voor
persoonlijke mobiliteit en vrijheid. Het feit dat we elke dag uren in de file staan om naar onze woning in een Vinex-wijk te rijden is ook een gevolg van de auto.
Het huidige sociale media landschap zorgt voor een democratisering van het nieuws, verkleint onze wereld en maakt het veel makkelijker om ons in groepen te organiseren. Maar het feit dat tussen de meeste van onze sociale interacties tegenwoordig een groot Amerikaans bedrijf zit, zorgt ervoor
dat we steeds minder autonoom kunnen bepalen hoe we ons tot elkaar verhouden. Soms is de invloed van een sociale media gigant vrij makkelijk te zien, zoals bij Facebook waar het duidelijk is dat je bepaalde informatie niet mag posten van het bedrijf. Soms is de invloed minder expliciet: de
route die Googlemaps je toont, bepaalt hoe je ergens heen gaat. Je geeft daarmee, zonder je daar perse heel bewust van te zijn, een beslissing uit handen aan de ingenieurs van Google.
Onze afhankelijkheid van algoritmes die worden gemaakt door bedrijven die niet onder democratisch toezicht staan, kan soms tot pijnlijke resultaten leiden. In een speech bij re:publica lieten we zien hoe LinkedIn je vraagt om een kennis te feliciteren met het feit dat hij al een jaar werkloos
is en hoe Facebook iemand algoritmisch ongewild confronteerde met zijn overleden dochtertje.
Uiteraard zijn er technische en politieke oplossingen te bedenken voor dit soort problemen, maar in de keynote stonden we vooral stil bij het gebrek aan diversiteit in de interdienstenindustrie, bij het idee om meer gebruik te maken van kleinschalige en lokale technologie en dat je als
ontwerper meer verantwoordelijkheid zou moeten nemen voor je product. Voor kunstenaars is er ook een belangrijke rol weggelegd bij het oplossen van deze problematiek. McLuhan schreef in 1964:
Art as radar acts as an `early alarm system,' as it were, enabling us to discover social and psychic targets in lots of time to prepare to cope with them."
Het is aan kunstenaars om ons te laten zien wat er onder de dagelijkse realiteit verborgen zit. Het Fiber festival was daar een scherpe aanzet toe.
De slides van de keynote vind je hier:
IFrame
De rest van het festival is bijzonder mooi op video gezet door Fiber zelf:
[IMG]