Nieuw boek: leidraad voor geomorfologisch beekherstel
Gepubliceerd op
13 juli 2015
Alterra-onderzoekers Bart Makaske en Gilbert Maas schreven in samenwerking met het kenniscentrum van de regionale waterbeheerders STOWA een leidraad voor het stapsgewijs en integraal ontwerp van beken bij beekherstelprojecten: het Handboek Geomorfologisch Beekherstel. Dit handboek bevat zowel
een praktisch stappenplan als een theoretisch kader. Ook worden er praktijkvoorbeelden gegeven.
Controleer uw cookie-instellingen
In de vorige eeuw is op veel plaatsen gewerkt aan het vergroten van de afvoercapaciteit van beken en het verkleinen van de kans op wateroverlast. Van dit `normaliseren' kennen we inmiddels ook de nadelen. Beken voeren het water nu vaak te snel af, waardoor al kort na overvloedige neerslag weer
water moet worden aangevoerd en de stuwen omhoog gezet moeten worden om het water vast te houden. Beken snijden te diep in het landschap, waardoor ze drainerend werken en het omliggende land verdroogt. De veranderde hydrologie heeft ook de landschappelijke en ecologische waarden in het beekdal
aangetast. Meanders zijn kortgesloten, overstromingsvlakten verdwenen en de typische flora en fauna is aangetast.
In Nederland zijn diverse beekherstelprojecten in uitvoering of gepland: de vorm van beken wordt veranderd om de veelal rechtgetrokken waterlopen een meer natuurlijk karakter te geven, waardoor ecologische processen zich herstellen en het water minder snel wordt afgevoerd. "De vraag is hoe je
in een niet-natuurlijke situatie toch zo veel mogelijk natuurlijke processen stimuleert,'' zegt Michelle Talsma van de STOWA.
Het Handboek Geomorfologisch Beekherstel geeft ontwerpregels voor het opnieuw vormgeven van de beekbedding, zodanig dat de afmetingen en het patroon van de bedding passen bij de waterafvoer en de natuurlijke terreingesteldheid. Bart Makaske: "De filosofie achter onze manier van beekherstel is
dat het leidt tot een duurzaam dynamisch evenwicht dat onderhouden wordt door natuurlijke processen van erosie en sedimentatie. Deze processen kunnen op hun beurt het herstel van het ecosysteem aanjagen." Behalve ontwerpregels geeft het handboek ook een beeld van de te verwachten beekdynamiek
na het herstel, en richtlijnen voor beheer en monitoring. Gilbert Maas: "Beekherstel volgens ons handboek sluit aan bij de trend om de natuur zelf het werk te laten doen bij herinrichting van watersystemen."
Het belangrijkste onderdeel van dit handboek is het stappenplan voor het ontwerpproces. Dit omvat de zeven essentiele stappen die nodig zijn om te komen tot een geomorfologisch verantwoord ontwerp van een nieuwe waterloop bij beekherstel. Michelle Talsma: "Vele kilometers beekherstel staan op
de agenda van de waterschappen. Kennis over de geomorfologie is voor het ontwerp van een beek van groot belang. De beek mag niet te ruim in haar jasje komen te zitten. De STOWA wil met de kennis in dit handboek bijdragen aan een goede beekherstelpraktijk."
Nieuw boek: leidraad voor geomorfologisch beekherstel
Klik hier voor een digitale versie van het Handboek Geomorfologisch Beekherstel.
Gedrukte exemplaren zijn verkrijgbaar bij STOWA.
dr. A (Bart) Makaske
Contactpersoon dr. A (Bart) Makaske
Contactformulier + Meer (1)
* ing. GJ (Gilbert) Maas
Contactpersoon ing. GJ (Gilbert) Maas
Contactformulier
Alterra Wageningen UR
Alterra is het kennisinstituut voor de groene leefomgeving.
* Verdroging en problemen bij veen- en kleidijken Verdroging en problemen bij veen- en kleikaden
* Nieuwe kaarten met Afrikaanse bodemeigenschappen helpen bodem- en landbeheer Nieuwe kaarten met Afrikaanse bodemeigenschappen helpen bodem- en landbeheer
* Acht organisaties onderzoeken samen de effectiviteit en eigenschappen van langsdammen Acht organisaties onderzoeken samen de effectiviteit en eigenschappen van langsdammen
Meer nieuws