Universiteiten en uitgeverij SAGE bereiken akkoord open access

2 juli 2015

Uitgeverij SAGE en de Nederlandse universiteiten hebben een akkoord bereikt over de transitie naar open access. Deze unieke overeenkomst stelt onderzoekers in staat om open access te publiceren in wetenschappelijke tijdschriften van SAGE. Voor een deel hebben universiteiten open access publiceren afgekocht, waardoor wetenschappers hun artikelen vrij toegankelijk kunnen maken voor een breed publiek zonder er zelf extra voor te hoeven betalen. Bovendien geldt een kortingstarief als Nederlandse onderzoekers buiten de afkoop om nog meer artikelen open access willen publiceren.

Met de afzonderlijke wetenschappelijke uitgevers worden afspraken gemaakt over de abonnementsgelden voor wetenschappelijke tijdschriften namens alle Nederlandse universiteiten. Dit worden de Big-Deal onderhandelingen genoemd. Universiteiten willen de afspraken over de abonnementen alleen verlengen onder de voorwaarde dat uitgevers bereid zijn stappen te zetten om open access dichterbij te brengen. Het akkoord met SAGE toont aan dat dit mogelijk is. SAGE is een wereldwijde toonaangevende onafhankelijke wetenschappelijke uitgever van tijdschriften en boeken binnen de Gammawetenschappen, de wetenschappelijke disciplines die zich met maatschappij en gedrag bezighouden, zoals Economie, Rechten en Communicatie, maar ook binnen de Geesteswetenschappen, Technologie en Geneeskunde. Ze bieden een groeiend aantal open access tijdschriften aan binnen verschillende disciplines.

In het akkoord is ook afgesproken dat de toegang voor wetenschappers tot SAGE-journals met 122 titels wordt verruimd naar 730 titels. De uitbreiding van de toegang in combinatie met het afkopen van een groot deel van de open access publicaties is goed nieuws voor de Nederlandse wetenschappers. Zij zien hun eigen artikelen wereldwijd vrij toegankelijk worden en krijgen daar bovenop toegang tot meer 'traditionele' tijdschriften om artikelen te lezen die nog niet open access zijn. Het gaat hierbij om een groot deel van de buitenlandse artikelen. `Dit tweejarige akkoord met SAGE is wederom een belangrijke stap voor de Nederlandse wetenschap richting open access. Het is budgetneutraal, terwijl het aantal afgekochte open access publicaties toeneemt,' aldus Koen Becking, voorzitter van de Tilburg University en onderhandelaar namens de VSNU.

Onderhandelingen andere uitgevers Met verschillende uitgevers, zoals SAGE, Wiley en Springer is inmiddels een akkoord over open access bereikt. Met Elsevier verlopen de onderhandelingen moeizaam. Betekenisvolle stappen om open access te bereiken kunnen wat de VSNU betreft op verschillende manieren worden gezet. Elsevier heeft echter tot drie keer toe een voorstel aan de VSNU gestuurd dat geen verbetering vormt ten opzichte van de huidige situatie.

Open access brengt wetenschap dichtbij

De Nederlandse universiteiten zijn met de Nederlandse overheid groot voorstander van vrij toegankelijke wetenschappelijke publicaties. Open access publicaties zijn beter vindbaar, worden vaker geciteerd en hebben een groter bereik. Open access komt niet alleen de wetenschap ten goede, maar ook de maatschappij en de economie.

Staatssecretaris Dekker van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wil dat in 5 jaar 60% en in 10 jaar 100% van alle Nederlandse wetenschappelijke publicaties open access is. Veel wetenschappelijk onderzoek is met publiek geld gefinancierd; de universiteiten willen voorkomen dat er uiteindelijk dubbel betaald moet worden om open access publicaties te raadplegen.