DNBulletin: Nieuw toezichtraamwerk werpt beter licht op kapitaalspos..


Zorgverzekeraars gaan er van uit dat ze volgend jaar met voldoende kapitaal het nieuwe toezichtraamwerk Solvency II ingaan. Het aanwezige kapitaal overtreft in de meeste gevallen zowel de wettelijke solvabiliteitseis van DNB als de door de zorgverzekeraar zelf gedefinieerde interne streefnorm,
zo blijkt uit een eigen beoordeling die DNB eind vorig jaar van de zorgverzekeraars ontving. Deze beoordelingen laten daarnaast zien dat Solvency II zorgverzekeraars in staat stelt om de interne streefnorm nauwkeuriger te onderbouwen, zodat voor alle betrokken partijen duidelijk is waarom
zorgverzekeraars een bepaalde kapitaalbuffer in acht nemen. Dit alles in het licht van de premiestelling.

Aanscherpen beleid kapitaalbuffers

Zorgverzekeraars zijn in aanloop naar het nieuwe toezichtraamwerk Solvency II in 2016 volop bezig met het aanscherpen van hun kapitaalbeleid. Eind 2014 ontving DNB risicobeoordelingen van de verzekeraars op basis van het nieuwe toezichtraamwerk. De verzekeraar kijkt in deze beoordeling naar de
toekomst en legt hierbij de relatie tussen de strategische koers van het bedrijf, de aanwezige risico's en de benodigde kapitaalbuffer.

Een meer risicogebaseerde aanpak

Kapitaalbuffers zijn nodig om onvoorziene tegenslagen en fluctuaties op te kunnen vangen zonder dat het voortbestaan van de financiele onderneming en de rechten van de polishouders in gevaar komen. Het benodigde kapitaal kent een tweetal componenten: de wettelijke solvabiliteitseis en een
veiligheidsmarge die de verzekeraar zelf noodzakelijk acht. Voorheen was het vereiste kapitaal op een vereenvoudigde wijze gekoppeld aan de verzekeringsverplichtingen van de afgelopen jaren. Ook onder het nieuwe raamwerk zal een groot deel van de wettelijke solvabiliteit zijn gebaseerd op
schommelingen in de moeilijk te voorspellen schadelast.

Solvency II verplicht verzekeraars daarbij om op een risicogebaseerde manier naar hun bedrijf te kijken. Vanaf 1 januari 2016 moeten verzekeraars ook kapitaal aanhouden voor het marktrisico van risicodragende beleggingen zoals aandelen en het kredietrisico van debiteuren. Ook voor operationele
risico's, bijv. risico op verliezen door inadequate of falende interne procedures, personeel of systemen, moet vanaf volgend jaar kapitaal worden aangehouden. De nieuwe wijze van vaststellen van de wettelijke solvabiliteitseis heeft tot gevolg dat deze hoger uitvalt, maar wel nauwkeuriger
aansluit bij het daadwerkelijke risicoprofiel van de verzekeraar.

Noodzakelijk geachte veiligheidsmarge

Om te voorkomen dat verzekeraars onder de wettelijke solvabiliteitseis uitkomen, houden zij doorgaans meer kapitaal aan dan volgens de wettelijke vereisten strikt noodzakelijk is. Ook DNB acht het verstandig om bovenop de wettelijke solvabiliteit een veiligheidsmarge aan te houden. Dit is
ingegeven door de onzekerheid die er nu eenmaal is en om te voorkomen dat verzekeraars telkens in een hersteltraject belanden bij het doorbreken van de wettelijke solvabiliteitseis. Toezichthouder en wetgeving geven echter geen algemene voorschriften voor de veiligheidsmarge, zodat de hoogte
vooral een afweging van de zorgverzekeraar zelf is. Elementen die daarbij een rol zouden moeten spelen zijn onder andere de risicobereidheid, mate van risicobeheersing, volatiliteit van de wettelijke solvabiliteitseis en/of de strategie van het bedrijf.

Uit de door DNB ontvangen risicobeoordelingen blijkt dat de meeste zorgverzekeraars eind 2014 over meer kapitaal beschikken dan de interne streefnorm voorschrijft (figuur 1). De figuur maakt onderscheid tussen het gemiddelde van de sector en de het gemiddelde van de twee laagste en hoogste
interne streefnormen. Zorgverzekeraars hanteren interne streefnormen varierend tussen de 120% en 151% van de toekomstige wettelijke solvabiliteit onder Solvency II.

Figuur 1 - Verwachte kapitaalspositie onder Solvency II eind 2014 afgezet tegen de interne streefnorm

Verwachte kapitaalspositie onder Solvency II eind 2014 afgezet tegen de interne streefnorm

(Bron: Eigen risicobeoordeling zorgverzekeraars 2014)

Onderbouwing veiligheidsmarge voor verbetering vatbaar

Zorgverzekeraars schrijven in hun risicobeoordeling dat de veiligheidsmarge vooral is bedoeld voor het opvangen van de financiele impact van uiteenlopende risico's. Deze overlappen soms de risico's die ook in de wettelijke solvabiliteitseis zijn verwerkt, maar betreffen ook risico's volgend
uit politieke onzekerheid, overheveling van taken en `worst case combinatiescenario's'. Een kwart van de zorgverzekeraars reserveert vermogen voor strategische doeleinden zoals het realiseren van verzekerdengroei, behoud van concurrentiepositie en premiestabilisatie. Een kleine minderheid
wenst daarnaast een hoger zekerheidsniveau dan waar Solvency II mee rekent.

DNB constateert dat zorgverzekeraars in de regel risicomijdend zijn bij het vaststellen van de interne streefnorm. Wel is er ruimte voor verbetering van de onderbouwing van de interne streefnorm. Deze volgt niet altijd volledig uit `objectieve, gekwantificeerde maatstaven' en is soms een
resultante van historisch gewenste of aangewende veiligheidsmarges. Bij een enkele zorgverzekeraar ontbreekt zelfs enige vorm van onderbouwing.

Maatschappelijk belang

Omdat de vaststelling van de kapitaalbuffers bij zorgverzekeraars van invloed is op de hoogte van de premies, heeft de keuze voor een interne streefnorm maatschappelijk gezien verdere reikwijdte dan alleen die van een risico-afweging. Gegeven het verplichte karakter van de basisverzekering
zullen zorgverzekeraars bij het bepalen van de hoogte van de veiligheidsmarge een afweging moeten maken tussen prudentieel en maatschappelijk belang. Dit wordt door zorgverzekeraars in hun risicobeoordeling ook aangegeven. De afgelopen twee jaar hebben zij een deel van het aanwezige kapitaal
ingezet voor premiestabilisatie.

Het analyseren van toekomstige risico's onder Solvency II biedt zorgverzekeraars de mogelijkheid om de veiligheidsmarge objectiever en daarmee nauwkeuriger te kwantificeren. DNB onderzoekt momenteel aan de hand van recent ontvangen data hoe de kapitaalspositie van zorgverzekeraars er onder
Solvency II precies uit gaat zien.