Vijftien innovatieve projecten, die zorgen voor verduurzaming en werkgelegenheid in Fryslan, kunnen van start. Uit het programma Fryslan Fernijt IV kent de provincie bij elkaar EUR 2 miljoen toe aan de geselecteerde aanvragers.

De diverse bedrijven zetten in op onder meer energie, landbouw, water en voedsel. Er worden bij voorbeeld nieuwe machines en technieken ontwikkeld. Deze projecten bieden een positief perspectief op arbeidsplaatsen en afzetmarkt, wat de Friese economie versterkt. In de bijlage vindt u een overzicht van de projecten.

Gedeputeerde Sander de Rouwe: `Hiermee maken we een stevige slag voor de vernieuwingskracht en werkgelegenheid in de provincie. De Friese positie in deze markt wordt zo ook erg sterk.'

Fryslan Fernijt IV

Het vierde subsidieprogramma van Fryslan Fernijt steunt experimentele samenwerkingsprojecten die innovatie in Fryslan versterken. Fryslan Fernijt IV loopt van april 2014 tot december 2017. De derde aanvraagperiode is onlangs gesloten, en leverde de vijftien projecten op.

Subsidie

Bij aanvang was er totaal EUR 5 miljoen beschikbaar voor innovatieve samenwerkingsprojecten die een bijdrage leveren aan de volgende maatschappelijke uitdagingen: gezondheid, demografie en welzijn, voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie, zekere, schone en efficiente energie en schone, veilige watervoorziening.

De provincie Fryslan zet bij verlening van de subsidie in op vijf thema's: zorgeconomie, agro-food, duurzame energie, watertechnologie en toerisme & recreatie.

De subsidie voor het Regionaal Innovatie Programma Fryslan Fernijt IV wordt mogelijk gemaakt door het ministerie van Economische Zaken, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland en de provincie Fryslan.

Meer informatie

Voor meer informatie over het programma zie www.fryslan.frl/fryslanfernijt

Bijlage: projectenlijst

Project 1:

Medical & Electronical 3D printing based on PHA, door projectpartners KNN Advies BV Groningen, Symbioshape Leeuwarden, Rijksuniversiteit Groningen, Stenden Hogeschool Leeuwarden.

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 122.920,00

Voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie/gezondheid, demografie en welzijn.

Het project onderzoekt en ontwikkelt een nieuwe waardeketen voor 3D-print applicaties welke zowel biobased als bio-afbreekbaar zijn op basis van PHA (polyhydroxyalkanoaat). PHA wordt inwendig geproduceerd door micro-organismen. Er worden innovatieve producten ontwikkeld voor de medische (en elektronica-) industrie zoals bijvoorbeeld een proof of concept van een tijdelijk implantaat voor botoperaties. Op lange termijn wordt meer dan 2% van de industriele omzet in Nederland verdiend met 3D-printen. Friese bedrijven moeten tijdig instappen op deze marktkans.

Project 2:

Inspectierobot drinkwaterleiding, door projectpartners Acquaint BV Wommels, Stichting Wetsus Leeuwarden, Vitens NV Leeuwarden/Zwolle, NV PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland Velserbroek

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 59.500,00

Schone, veilige watervoorziening

Het ontwikkelen van een inspectierobot die in (nieuwe) drinkwaterleidingen in te zetten is voor drinkwaterbedrijven. Deze nieuwe manier van inspecteren zorgt ervoor dat leidingen pas worden vervangen als dit echt nodig is. De projectactiviteiten worden uitgevoerd in Wommels. Het systeem wordt vermarkt vanuit Fryslan. De inspectierobot heeft een grote potentiele markt, gezien toekomstige ontwikkelingen en nieuwe exportmogelijkheden.

Project 3:

Biobagging als duurzame methode voor biomassa-opslag, door projectpartners Machines for Green BV Nijemirdum, KNN Advies BV Groningen, Loonbedrijf de Weper VOF Bakkeveen, CAH Vilentum Dronten

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 85.660,00

Voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie

Laagwaardige biomassa wordt momenteel van aanbieders (in land-, tuin- en bosbouw en uit de foodindustrie) naar speciale tussenlocaties getransporteerd, daar instabiel opgeslagen en als afval of op een andere manier verwerkt. In dit project ontwikkelen de projectpartners door middel van biobagging een opslagmethode, waarbij biomassa ter plaatse opgeslagen wordt. Het levert Fryslan nieuwe arbeidsplaatsen op: de machine hiervoor wordt in Fryslan gebouwd, onderhoud en reparaties worden ook in de provincie uitgevoerd. Tevens krijgen dealers meer werk.

Project 4:

EcAR (Econvert Anaerobic Rental), door projectpartners Econvert Water & Energy BV Drachten, Polem BV Lemmer, Concorp Jirnsum BV

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 183.246,85

Schone veilige watervoorziening/zekere, schone en efficiente energie

De ontwikkeling en bouw van een mobiele afvalwaterzuivering voor kleinere afvalwaterstromen, waarbij met afvalwater biogas geproduceerd wordt. Er is een grote afzetmarkt voor anaerobe installaties voor kleine- en middelgrote afvalwaterstromen, maar die is nog niet bediend. De drie Friese ondernemers zien ook internationaal marktpotentie. Circa 300 Nederlandse bedrijven kunnen een dergelijke installatie gebruiken. In Duitsland zijn dit meer dan 700. Ook de Europese en Amerikaanse markt zijn onderzocht, met positief resultaat.

Project 5:

Recycling eierschalen & ei-membranen, door projectpartners Frisian Egg BV Drachten, Jongsma Kalk & Mineralen Waskemeer

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 194.199,00

Voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie.

Hergebruik van eierschalen en ei-membranen. Van een afvalproduct wordt een product met economische waarde gemaakt. Hier worden nieuwe technieken voor ontwikkeld. De markt voor het product is wereldwijd.

Project 6:

Efficient energie winnen uit stromend water, door projectpartners SeaCurrent Holding BV Grou, Goos Watersport BV Grou, Rijksuniversiteit Groningen

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 180.000,00

Zekere, schone en efficiente energie

Een nieuwe manier van energiewinning uit minder snel stromend water (1 - 2,5 meter per seconde) waarbij gebruikgemaakt wordt van het kiting (vlieger) principe. De Friese partners bouwen de systemen lokaal, installatie en exploitatie vindt plaats in samenwerking met lokale bedrijven. Het concept maakt mogelijk om op veel meer locaties in de wereld energie te winnen dan tot nu toe mogelijk was. De hoeveelheid beschikbare energie in stromend water is door diverse onderzoeksinstanties in kaart gebracht.

Project 7

Eiwitextractie en Ontwatering Berm- en ander Afval Gras, niet voor consumptie geschikt

maaisel en biomassa (EOBAG), door projectpartners Solar Oil Solutions BV Bolsward, Phytogenix BV Bunnik, Rutec Engineering Katwijk

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 130.000,00

Voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie/zekere, schone en efficiente energie

De ontwikkeling van een innovatieve productielijn, die op energetisch en efficiente wijze een kwalitatief hoogwaardige graspellet produceert. Deze productielijn kan in de toekomst meerdere stromen natte vezelachtige biomassa verwerken. Het te onderzoeken productieproces wordt in eerste instantie ontwikkeld voor de verwerking van bermgras, dat nu nog in andere afvalstromen opgaat. Van een afvalproduct wordt een nieuwe brandstof gemaakt voor energieopwekking. Een van de drie bedrijven (Solar Oil Solutions) is gevestigd in Fryslan. Twee Friese ondernemingen buiten dit project nemen de productie en verkoop voor hun rekening.

Project 8

Mestkraken, door projectpartners Ten Hoeve Projecten BV Ouwster-Nijega, Agro Air Concepts BV Meijel, W.H. van der Heide Surhuisterveen, Maatschap Dijkstra Tolbert, Stichting

Van Hall Larenstein Hogeschool Leeuwarden

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 95.586,00

Voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie

Dit project ontwikkelt en bouwt een pilotinstallatie die drijfmest opwaardeert tot een kunstmestvervanger, een nieuwe oplossing voor de veehouder wat betreft het terugbrengen van het mestoverschot. Het project wordt uitgevoerd op de Dairy Campus te Leeuwarden. Wanneer het product op de markt is, ziet Fryslan er effect van in de werkgelegenheid. Daarnaast zorgt het project dat de mestproblematiek wordt aangepakt binnen de veehouderij.

Project 9

Samen de zorg dragen, door projectpartners Mediapioniers BV Sneek, Mobilea BV Sneek, Stichting Alliade Heerenveen, Hanzehogeschool Groningen

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 174.215,96

Gezondheid, demografie en welzijn

Het platform Mobilea bevordert de digitale zelfredzaamheid van ouderen en mensen met een beperking. Het biedt een breed scala aan functies en diensten aan, zoals beeldbellen, wasservice, boodschappen en maaltijden online bestellen. Een deel van het project is gericht om samen met eindgebruikers de ontwikkeling naar een bruikbaar product te brengen. De projectpartners zijn gevestigd in de provincie Fryslan. Het nieuwe concept kan als eerste gebruikt worden door de Friese zorgaanbieders.

Project 10

VR Therapie: Angst voor de dokter, door projectpartners Coolminds BV Leeuwarden, VIEMR BV Peize, Stichting Alliade Heerenveen

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 79.000,00

Gezondheid, demografie en welzijn

De combinatie van software met virtual reality-brillen om psychische problemen te behandelen. Binnen dit project wordt een platform ontwikkeld om mensen thuis op afstand te helpen.

Coolminds vernadert met de virtual reality-bril op innovatieve wijze therapieen, en draagt bij aan kosten- en drempelverlaging in de zorg. Het Friese Coolminds neemt met dit project meer mensen in dienst en haalt hogere omzet. De behandelmethode vermindert de kosten in de zorg, is de verwachting.

Project 11

Indikken van Melk op de Boerderij, door projectpartners Stichting Centre of Expertise Water Technology (CEW) Leeuwarden, Dairy Campus Leeuwarden, DOC Kaas Hoogeveen, Ecolab Nieuwegein, Wafilin Elahuizen

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 190.000,00

Voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie

Door al op de boerderij water aan de melk te onttrekken wordt het hergebruik van waterstromen een stuk eenvoudiger. Bovendien vermindert het transport, het energieverbruik en daarmee de CO2- uitstoot en de kostprijs per kilogram eindproduct. Het te ontwikkelen prototype dat op deze manier melk indikt, kan zorgen voor een flinke impuls aan de zuivelsector in de regio. Voor Friese veehouders is er direct een afzetmarkt mogelijk. De markt hiervoor is groot, dit kan uiteindelijk veel extra omzet voor de projectpartners betekenen.

Project 12

Ionisatie, door projectpartners Hogeschool Van Hall Larenstein Leeuwarden, ATB Nederland Wasperveen, HZPC Joure, PPO-AGV DLO Wageningen

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 158.553,00

Voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie

Ionisatietechniek toepassen gericht op desinfectie, via de luchttoevoer van opslagruimtes (geen wassing van pootaardappelen). Men wil in samenwerking met de betrokken kennisinstellingen bewijzen dat ionisatie ook schimmels op organische oppervlakten afdoodt. Om de desinfecterende werking van de droge ionisatietechniek op pootaardappelen aan te tonen, wordt binnen het project een moleculaire detectietechniek voor drie levende schimmels opgezet. Het project leidt tot de verduurzaming van een belangrijke (Friese) sector.

Project 13

Fresh Water Mill, door projectpartners Solteq Energy BV Leeuwarden, Hoekstra Suwald, TU Delft, CEW Leeuwarden

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 100.000,00

Zekere, schone en efficiente energie/schone, veilige watervoorziening

Solteq Energy ontwikkelde een nieuwe hydraulische windmolen, die een zeewater-ontziltingsinstallatie aandrijft en met de extra energie tegelijk elektriciteit produceert. Van het huidige prototype wordt een geintegreerd systeem gemaakt, waarbij men nieuwe technieken toepast om een rendementsvoordeel te halen. De gerenoveerde molens leveren 25% tot 30% meer opbrengst op, met teruggebrachte onderhoudskosten. De aanvrager benadert een niche markt, maar het is overal ter wereld toepasbaar.

Project 14

Intelligent Persoonlijk Medicatie Dossier (iPMD), door projectpartners Zorgkluis Drachten, Gerrit Diensten BV Drachten, Dierick huisarts Makkum, Apotheek Sasburg BV Sneek

Bijdrage Fryslan Fernijt IV: EUR 112.500,00

Gezondheid, demografie en welzijn

Op dit moment kan de patient inzage krijgen in zijn medicatiegegevens via de portalen van zijn apotheker, huisarts of ziekenhuis. In het project iPMD willen de aanvragers deze informatie bij het Landelijk Schakelpunt (LSP) opvragen en opslaan in de smartphone van de patient. Met het iPMD heeft de patient een totaaloverzicht van zijn medicatie, kan hij dit aanpassen en tonen aan de zorgverlener. Iedere Nederlander kan gebruik van maken; dit betekent landelijk dienstverlening aan huisartsen, apotheken en ziekenhuizen.

Project 15

Skjin wetter fan eigen grun, door projectpartners Landbouwbedrijf Arends Warfstermolen, Broere Beregening BV Waddinxveen, DLV Plant BV Wageningen, WUR Plant & Omgeving Wageningen, Bergsma Drain BV Terkaple

EUR 160.000,00

Voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie/schone en veilige watervoorziening

De ontwikkeling van een duurzaam waterfilteringsysteem, (ondergronds) opslaan en hergebruiken, in combinatie met een duurzame wijze van bemesten en irrigatie. Hiermee kan een nieuw teeltsysteem op landbouwbedrijven worden toegepast.