200 jaar Waterloo
17 juni 2015
Den Haag
In de slag bij Waterloo wordt Napoleon op 18 juni 1815 definitief verslagen door de geallieerden. De 22-jarige kroonprins Willem van Oranje strijdt dapper mee in Quatre-Bras en Waterloo.
Quatre-Bras
Prins Willem is tweede in rang onder de bevelhebber van de Brits-Nederlandse troepen, de hertog van Wellington. Willem ziet in de ochtend van 16 juni dat de Fransen nog maar twee km van het strategisch belangrijke Quatre-Bras af zijn. De verzamelde Nassause, Belgische en Nederlandse troepen
zijn met 7.500 man ver in de minderheid, de Franse troepen tellen 15.000 man. Als de Fransen op de 16e juni om twee uur `s middags aanvallen, galoppeert Willem op zijn favoriete oorlogspaard Wexy meteen naar de voorste linies.
De moedige prins
De vijandelijkheden staken om negen uur 's avonds en Willem is tot die tijd in het strijdgewoel te vinden. Hij zorgt met zijn aanmoedigingen en bevelen ervoor dat zijn troepen standhouden tegenover de enorme Franse overmacht. Hij rapporteert aan zijn vader, Koning Willem I; "Wij hebben de
vijand niet alleen tot staan gebracht, maar zelfs enigermate teruggedrongen." De strijd is nog niet beslist.
Slag bij Waterloo
Wellington en Napoleon concentreren op 17 en 18 juni hun troepen bij Waterloo. 67.000 geallieerde en 73.000 Franse militairen staan op slechts 200 meter van elkaar, een heftige bloedige strijd ontbrandt waarin beide partijen grote verliezen lijden. Prins Willem komt met zijn troepen in een
ongekend fel vuurgevecht terecht dat hij met een bajonetcharge probeert te beeindigen. Hij gaat voorop in de stormaanval maar wordt een half uur voor de nederlaag van Napoleon door een Franse kogel in zijn linkerschouder geraakt.
De gewonde prins
Willem wordt afgevoerd naar een herberg in Waterloo waar artsen de botsplinters uit de wond halen, daarna reist hij reist meteen door naar Brussel om te herstellen. Naast de militaire rapporten van Willem aan zijn vader zijn in het archief van de Staatssecretarie ook de dagelijkse
gezondheidsbulletins bewaard. Volgens de Engelse geneesheren John Gunning en George Hyde kent de prins steeds een goede nachtrust en helen de wonden naar wens. Bovendien is `His Royal Highness in most excellent spirits'. Zijn paard Wexy overleeft de veldslag niet maar wordt opgezet en staat
nog altijd in de Koninklijke Stallen.
Een nationale held
Prins Willem krijgt van zijn vader de Militaire Willemsorde en wordt als de held van Waterloo gezien. 18 juni wordt uitgeroepen tot nationale feestdag. Op de plaats waar Willem gewond raakt, wordt een piramide met bronzen leeuw opgericht. W.J. Knoop roemt in zijn boek Quatre Bras en Waterloo
uit 1855, de rol van Willem die `met zoo veel onverschrokkenheid het staal en het vuur des vijands braveerde, en de zege kocht ten koste van zijn over het slagveld stroomend bloed'.
Knoop ziet de veldslag als een van de belangrijkste gebeurtenissen uit de westerse geschiedenis: `Zoo zullen het jaartal 1815 en de naam Waterloo ons nooit onverschillig en koel laten want zij brengen ons eenen kampstrijd in de herinnering, zoo bloedig, zoo grootsch, zoo heldhaftig gestreden,
[...] dat de wereldgeschiedenis er misschien het gelijke niet meer van oplevert'.
Europa zou voorgoed veranderen.
Nationaal Archief
2.02.01 Archief Staatssecretarie, inv.nr. 6585
2.21.180 Archief Van Zuylen van Nijevelt, inv.nr. 37
W.J. Knoop, Quatre-Bras en Waterloo, ('s -Hertogenbosch 1855) Signatuur 70 B20
J. van Zanten, Koning Willem II 1792-1849, (Amsterdam 2013) Signatuur S30 72