Mummies geven geheimen prijs in scanner LUMC Naar overzicht

27 mei 2015 | NIEUWSBERICHT

Bijzondere `patienten' voor het LUMC: vijf Zuid-Amerikaanse mummies uit de collectie van het Museum Volkenkunde in Leiden gingen vorige week door de CT-scanner. Onderzoekers komen er nu eindelijk achter wat zich onder de windselen bevindt.

Radiologen van het Leids Universitair Medisch Centrum scanden vrijwillig en in de avonduren vijf Zuid-Amerikaanse mummies van tussen de drieduizend en vijfhonderd jaar oud. Ooit werden ze opgegraven in de Andes en meegenomen naar Europa, waar ze in de collectie van het Museum Volkenkunde belandden. Daar zijn ze al tientallen jaren niet meer tentoongesteld. Omdat ze kwetsbaar zijn, maar ook uit respect, vertelt archeoloog Maria Ordonez Alvares. "Steeds meer musea vinden het ethisch ook onjuist om de windselen of het lichaam open te knippen. De moderne techniek biedt een andere manier om toch uit te vinden wat er onder de windselen zit."

Deze mummie bleek onder meer een pompoen bij zich te hebben

"Over deze mummies is nog veel onbekend," vertelt Ordonez Alvares. "We weten niet precies hoe lang geleden ze stierven en ook niet waar in de Andes ze precies gevonden zijn. We willen hun `verhaal' te weten komen. Ook om ervoor te kunnen zorgen dat ze ooit worden teruggebracht naar waar ze vandaan komen. De scans kunnen ons meer informatie geven over de culturele gebruiken rondom het overlijden, de manier waarop deze mensen leefden, en waaraan ze stierven."

Mummies als patient

Ook voor artsen is het onderzoek interessant, zegt Ordonez Alvares. Het LUMC stelde daarom voor een avond een CT-scanner beschikbaar. "Het LUMC is een academisch ziekenhuis, en dus zeer betrokken bij wetenschappelijk onderzoek. Deze `patienten' uit een ander tijdperk kunnen nieuw licht werpen op de mens zoals hij nu is. Door de lichamen te bestuderen, krijgen we bijvoorbeeld informatie over eventuele ziekten. Als iemand perioden van ondervoeding heeft gekend, dan is dat ook zichtbaar in de botstructuur."

Kleine pompoen

De resultaten? Ordonez Alvares is nog maar net begonnen de scans te analyseren. "Ik kan er nog weinig over zeggen. Een mummie, die van een baby, heeft ons wel meteen verbaasd. We dachten dat zich onder de windselen alleen het lichaam bevond, maar ontdekten dat de baby een aantal zaken mee had gekregen. In de scan zagen we duidelijk een kleine pompoen, twee maiskolven en een zeeschelp. Een prachtig voorbeeld van met hoeveel zorg men dit kleine kindje klaar heeft willen maken voor het hiernamaals."

Het onderzoek naar de vijf mummies is onderdeel van Ordonez Alvares' promotieonderzoek naar mummies uit de Andes in West-Europese musea. Ze werkt hiervoor samen met Laura Broekhoven (hoofdconservator Museum Volkenkunde), het LUMC en Andrea Waters (afdeling Osteoarcheologie van de faculteit Archeologie, Universiteit Leiden).