Toespraak | 20-05-2015

Toespraak minister-president Mark Rutte bij lunchbijeenkomst American Chamber of Commerce te Kasteel de Wittenburg in Wassenaar.

Dames en heren,

Wellicht heeft u het laatste nieuws wat betreft de Nederlandse-Amerikaanse betrekkingen ook meegekregen: de eerste fietsprofessor van Nederland is benoemd aan de Universiteit van Nijmegen, en het is een Amerikaan. Nederland, het land met meer fietsen dan inwoners, gaat zich door een Amerikaan het hoe en waarom laten uitleggen. Volgens de professor in kwestie, Kevin Krizek, zit het zo: wij vinden fietsen zo vanzelfsprekend, dat we vergeten er onderzoek naar te doen. Daar is hij dus voor. De blik van buiten maakt hem bij uitstek geschikt.

Want onze fietscultuur is een van die zaken die Amerikanen die ons land bezoeken altijd weer verbaast. Denk aan het bekende beeld van de moeder die met twee kleine kinderen en drie boodschappentassen aan het stuur fluitend door het verkeer slalomt. En er is meer dat de wenkbrauwen doet rijzen. Onze voorliefde voor zoute drop bijvoorbeeld- ik ben zelf een groot fan. Of de neiging om wel heel direct te zeggen waar het op staat of dat we het ergens niet mee eens zijn.

Het zijn zo een paar triviale verschillen, de uitzonderingen op de regel, zoals je dat ook wel noemt. Want uiteindelijk hebben Nederland en de VS vooral heel veel gemeen. Wij delen al eeuwenlang een diepgaande band en dat komt omdat wij voor dezelfde waarden staan. Je kunt dat prachtig teruglezen in The Island at the Center of the World van Russel Shorto, een van mijn favoriete Amerikaanse schrijvers. Volgens Shorto waren het niet de Britse settlers, maar was het de liberale stad Amsterdam, die de grootste invloed had op de Amerikaanse cultuur van vrijheid, individualisme, tolerantie en democratisering. Ik sluit mij daar natuurlijk graag bij aan. Ik bezoek de stad New York vaak, ik was er zelfs vorige week nog, en elke keer weer vallen me de vele remnants op van de Nederlandse aanwezigheid van 400 jaar geleden. Bijvoorbeeld het stratenpatroon in Lower Manhattan en plaatsnamen als Brooklyn en Harlem, vernoemd naar de Nederlandse steden Breukelen en Haarlem. Maar ook de energie is herkenbaar. New York has kept the Dutch values alive to this very day.

En hopelijk proeft u andersom ook nog elke dag die energie hier in Nederland. De wil om te vernieuwen en om voorop te lopen. Want wat wij bovenal ook delen is de handelsgeest. Die is ons met de paplepel ingegoten. In het zakendoen hebben Nederlanders en Amerikanen eenzelfde mentaliteit. We hebben efficientie en transparantie hoog in het vaandel staan. En dat maakt het prettig samenwerken.

Misschien wel daarom zijn de handelscijfers al jarenlang indrukwekkend. Nederland is de 5e grootste investeerder in de VS. Dat staat garant voor ongeveer 685.000 banen. En andersom is Nederland de nummer een bestemming van Amerikaans Foreign Direct Investment. Nederland is voor de VS bovendien de toegangspoort tot de rest van Europa, met de haven van Rotterdam, Amsterdam Airport en uitstekende verbindingen naar een Europees achterland.

Maar dat hoef ik u allemaal niet uit te leggen. Want de American Chamber of Commerce, is in dit verhaal een onmisbare schakel. Al meer dan vijftig jaar geeft AmCham de Nederlands-Amerikaanse handelsrelaties een extra boost. Uw organisatie laat zien dat de Amerikaanse droom uitstekend in Nederland valt te realiseren.

Wat de economie betreft hebben we moeilijke jaren achter de rug. Maar het goede nieuws is: we zitten in de lift. De lente is begonnen, letterlijk en figuurlijk. De groei trekt aan, investeringen nemen toe en de export groeit. En de Amerikaanse belangstelling voor Nederland is er in die moeilijke jaren gelukkig niet minder op geworden. Daarvan getuigt ook deze goed gevulde zaal.

Het is dus grotendeels te danken aan bedrijven als de uwe dat het herstel is ingezet. Want ondernemers en bedrijven zijn de motor achter de economische groei. De overheid kan de juiste randvoorwaarden scheppen, maar de bedrijven moeten het doen. Het gaat om ondernemers die kansen zien en barrieres nemen. Daar ontstaan de banen. Daar ontstaat de groei.

We zijn er nog niet, maar de eerste stappen zijn gezet. En dat betekent dus ook voor de Amerikaans-Nederlandse betrekkingen: we're on the up!

Een heel belangrijke stap in die weg omhoog is natuurlijk de afronding van de onderhandelingen over TTIP. Vrijhandel heeft zowel Amerika als Nederland ongelooflijk veel gebracht, dat hoef ik u niet uit te leggen. TTIP kan een grote stimulans voor groei betekenen, voor banen en voor innovatie in onze beide landen. Er is nu in de publieke opinie veel aandacht voor de negatieve kanten van deze overeenkomst. En natuurlijk zijn er haken en ogen, en natuurlijk is het heel belangrijk dat wij alle zorgvuldigheid betrachten. We moeten de zorgen die er leven ook zeer serieus nemen. Het is een ingewikkeld proces, een proces van de lange adem , maar het is bovenal ook een proces dat echt onze steun verdient. We kunnen het niet alleen, dus denk vooral met ons mee. Laten wij ons gezamenlijk, overheid en bedrijfsleven, inzetten om een lans te breken voor deze overeenkomst.

Dames en heren,

Graag wil ik u allen, de leden van de American Chamber of Commerce, danken voor weer een jaar onvermoeibare inzet voor de Nederlands-Amerikaanse betrekkingen. En graag wil ik proosten op onze onlosmakelijke band en op de mooie toekomst die voor ons ligt. Ik zei het al: we're on the up! Dank u wel.