Op initiatief van het IPO vond op dinsdag 19 mei voor het eerst in de geschiedenis van de Eerste Kamerverkiezingen een succesvol lijsttrekkersdebat - met Statenleden - plaats in Nieuwspoort. De lijstaanvoerders spraken onderling en met Statenleden over de toekomst van de Eerste Kamer, van de provincies, de onderlinge samenhang en over de regio als economische motor van Nederland. Het idee achter het debat was van IPO voorzitter Johan Remkes om de relatie kiezer - gekozene te versterken.

Vrijwel alle lijstaanvoerders van de Eerste Kamer (alleen de PVV had verstek laten gaan) en meerdere fractievoorzitters uit Provinciale Staten voerden gedurende twee uur - in een vrije, ontspannen setting - een vruchtbare discussie over hun gemeenschappelijke taak en rol in de samenleving en de vraag welke bevoegdheden nodig zijn om deze zo goed mogelijk te vervullen. "De verbinding tussen kiezer en gekozene moet worden verbeterd. We moeten beter naar elkaar leren luisteren", aldus Mackus CDA-fractievoorzitter in Limburg. Eerste Kamerlid Thom de Graaf (D66) stelt dat de Eerste Kamer geen college is voor de provincie en zijn bewoners, maar het hele land vertegenwoordigt. "Leden van de PS kiezen ons, maar wij zijn geen belangenbehartiger van de provincie, maar van het hele land."

nieuwspoort1.jpg

Staatscommissie

Het debat stond onder leiding van politiek commentator en presentator Kees Boonman (EenVandaag/Kamerbreed) en presentator Bert van Slooten (NOS Radio 1). Op de vraag van Boonman of de instelling van een staatscommissie met betrekking tot het middenbestuur - het idee dat al een tijdje op de plank ligt in de Senaat - wel levensvatbaar was, antwoordde Eerste Kamerlid de Bruijn (VVD) dat dit wel zeker in de steigers staat. "De staatscommissie die moet worden ingesteld zal zich bezig houden met drie thema's. Ten eerste de grote verschillen die ontstaan tussen de samenstelling van de Eerste en Tweede kamer als gevolg van een bewegelijk electoraat. Ten tweede de opkomst van Europa en ten derde de toename van inspraak van de burgers." De aanwezige Senatoren bevestigden dat de voorbereidingen voor de inhoudelijke vraagstukken waarover een staatscommissie zich zou moeten buigen al veel verder was dan tot nu bekend was. Ondanks dat Tiny Kox (SP) wees op het feit dat daarover ook nog het plenaire debat gevoerd moest worden, bleek er onder de lijsttrekkers wel overeenstemming te bestaan over deze drie punten.

Meer bevoegdheden

Remkes wierp de vraag van de gewenste mate van beslissingsbevoegdheid voor de provincie op. Hij sprak van een mogelijk grotere betrokkenheid. In het debat kwam het thema van schaliegas, maar ook van de gaswinning in Groningen daarbij naar voren. PvdA lijsttrekker Marleen Barth reageerde op het vurige pleidooi van Sandra Beckerman, fractievoorzitter van de SP in Groningen om daar de gaskraan nu echt dicht te draaien en te luisteren naar de burgers in Groningen. "We hebben wel degelijk geluisterd en de gaskraan zover als mogelijk dicht gedraaid. Maar we moeten ook rekening houden met onze energiebehoefte en de opbrengsten van het gas. Dit vergt zorgvuldig handelen ten aanzien van de gasvoorraad." Thom de Graaf (D66) voegde toe dat dit in eerste instantie op het bord van de Tweede Kamer ligt. Niko Koffeman greep het moment aan om aandacht te vragen voor de bredere problematiek rondom duurzaamheid en energietransitie.

Organisch groeien

Remkes sloot het debat af met alle aanwezigen hartelijk te bedanken voor de bijdrage aan de uitermate vruchtbare discussie. " Duidelijk is dat we pas weer eens goed kunnen nadenken over het middenbestuur en schaalvergroting als we een duidelijk beeld hebben van taak en rol van alle bestuurslagen binnen de samenleving en hoe deze samenhangen. Laat het organisch groeien en laat ons vooral samen, de Eerste Kamer en Provinciale Staten, kijken hoe we dit optimaal kunnen realiseren. Als provincie en gemeente hebben we veel ervaring in de uitvoering van wet- en regelgeving. Ik roep de Eerste Kamerleden dan ook op hiervan gebruik te maken. De aandacht voor de problemen die voortvloeien uitgrensoverschrijdende samenwerking is na dit debat met recht onder de aandacht gebracht van de Eerste Kamer."