Leren opereren in de baarmoeder Naar overzicht

13 mei 2015 | PERSBERICHT

Foetaal chirurgen behandelen ongeboren kinderen via een kijkoperatie in de baarmoeder. In Nederland vinden dit soort operaties alleen plaats in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Voor dit soort zeldzame ingrepen bestond nog geen gestandaardiseerde opleiding. Promovenda Suzanne Peeters liet een `oefenbuik' ontwikkelen waarmee foetaal chirurgen in opleiding kunnen trainen.

Foetale chirurgie is zo'n 25 jaar geleden voor het eerst in de Verenigde Staten toegepast. Andere pioniers hebben daar meegekeken en de technieken zijn zo verspreid naar andere landen. "Wereldwijd zijn er nu ongeveer ongeveer honderd centra, met ongeveer tweehonderd foetaal chirurgen. Het LUMC heeft er vier", vertelt Suzanne Peeters, gynaecoloog in opleiding.

Tweelingtransfusiesyndroom

In het LUMC worden tweelingfoetussen met het tweelingtransfusiesyndroom (TTS) behandeld. De ene helft van de tweeling ontvangt hierbij te veel bloed, de ander te weinig. Behandeling bestaat uit het dichtlaseren van bloedvatverbindingen tussen de twee foetussen. Wereldwijd is het LUMC het expertisecentrum op het gebied van behandeling van TTS.

Wanneer TTS niet wordt behandeld overlijden beide kinderen meestal tijdens de zwangerschap. Peeters ontdekte dat een foetaal chirurg tussen de 26 en 35 operaties moet doen om het niveau te behalen van een expert. Momenteel overleven beide kinderen in 64 procent van de operaties die worden gedaan. Er was nog geen standaardopleiding tot foetaal chirurg. Daarom ontwikkelde Peeters een trainingcurriculum , met onder meer een oefenbuik, ook wel siliconen simulator genoemd, waarop chirurgen in opleiding nu levensecht de laserbehandeling voor TTS kunnen oefenen. Ook vroeg ze ruim honderd foetaal chirurgen om input te leveren voor het curriculum. Hiermee kwam ze niet alleen tot een stappenplan voor de opleiding maar ontwikkelde ze ook een evaluatie-instrument om de prestaties van foetale chirurgen te beoordelen.

Volumenormen

Om een operatie goed uit te blijven uitoefenen zijn zogenaamde volumenormen belangrijk; een chirurg moet een operatie jaarlijks een minimaal aantal keer verrichten om de kwaliteit te kunnen waarborgen. In Nederland zijn jaarlijks 50 tot 70 patienten met TTS die allemaal in het LUMC worden behandeld. "TTS kan zich opeens heel snel ontwikkelen. Daarom is er niet alleen dag en nacht een foetaal chirurg bereikbaar die direct kan opereren, maar ook een heel gespecialiseerd team. Wanneer je de zorg voor deze patienten zou verdelen over meer centra verlies je de expertise", aldus Peeters. Ze erkent dat concurrentie ervoor kan zorgen dat de zorg beter wordt. "Die concurrentie is er wat foetale chirurgie ook zeker, maar dan internationaal. We hebben nauwe banden met onder andere het Karolinska Instituut in Zweden en het Universiteitsziekenhuis in Leuven. Iedereen volgt elkaar nauwlettend en we houden elkaar op internationaal niveau scherp."

Suzanne Peeters promoveerde op 13 mei op haar proefschrift Teaching and quality control in fetoscopic surgery bij prof. Dick Oepkes, de eerste hoogleraar foetale therapie in Nederland. Meer informatie over foetale therapie vindt u op www.fetusned.nl.