"Provincies hebben verbindende rol in het erfgoed"

12 mei 2015

Elvira Sweet ( gedeputeerde Noord-Holland) neemt op 26 mei met gemengde gevoelens afscheid . "Ik heb een geweldige tijd gehad en ik heb veel kunnen doen. Ik ben onder meer trots op de realisatie van Huis van Hilde, ons Archeologisch Informatiecentrum, dat ons in staat stelt onze geschiedenis te delen. Ik hoop dat we ooit in staat zijn onze hele Nederlandse historie inzichtelijk te maken door het aanleggen van een soort cultuurhistorische hoofdstructuurstructuur, waarin ons erfgoed een prominente plek krijgt."

foto.elvira sweet.jpg

Gedeputeerde Sweet vindt het in stand houden van een archeologisch depot en dit eveneens toegankelijk te maken voor een breed publiek een van belangrijkste taken die de provincie heeft. Het nieuwe centrum, Huis van Hilde, in Castricum heeft begin 2015 haar deuren geopend. "Niet alleen de bewaarfunctie is van belang maar ook het feit dat het publiek inzicht krijgt in hun huidige woon- en werkmilieu door te kijken naar de geschiedenis. Het is goed dat de provincie deze rol heeft omdat de provincie cultuur, ruimtelijke ordening en economie met elkaar kan verbinden. Op het moment dat je als overheden meer wil samenwerken aan een effectieve en efficiente invulling van erfgoedzorg, ligt het voor de hand om de provincie aan te wijzen als gebiedsregisseur. De provincie heeft immers inzicht in de regionale opgaven."

Stimuleren economie

Rijksmomenten zijn mede bepalend voor de identiteit van de provincie. Het aantal wisselt per provincie, maar Noord-Holland staat hoog op de ladder met 14.000 Rijksmonumenten. "Wij voeren niet alleen de regie over het restauratiebeleid, wij zijn ook in staat meerwaarde te creeren. Door te restaureren en te herbestemmen geven we een stimulans aan de regionale economie. Voorbeelden hiervan zijn de Grote kerk in Schagen en de Bavo in Haarlem. Deze restauraties zijn tot stand gekomen in samenwerking met publieke en private partijen, Hier is met name aandacht besteed aan het stimuleren van de werkgelegenheid en het in standhouden van het restauratieambacht door middel van leerwerktrajecten. Daarnaast zijn we in staat gebleken extra geld te genereren voor restauraties. Samenwerking met het Nationaal Restauratiefonds maakt het bovendien mogelijk om tegen een lage rente te lenen en investeringen daarmee desgewenst sneller terug te verdienen."

Herbestemmen

De provincie Noord-Holland heeft afgelopen 3 jaar 24 miljoen per jaar geinvesteerd in de restauratie van monumenten in de provincie. "Dat betekent dus ook dat ons erfgoed veel maatschappelijke dynamiek en daadkracht genereert. De provincie heeft een uitgesproken rol in het publiekstoegankelijk maken van deze Rijksiconen. Zij maken deel uit van onze geschiedenis en dit verhaal moeten we delen. De provincie speelt hiernaast een belangrijke rol in het herbestemmen van cultureel erfgoed. Denk bij voorbeeld aan de Hoofdvaartkerk in Hoofddorp die nu dienst doet als restaurant. Of het aantal kerken dat nu dienst doet als concertpodium of congreslocatie. Aan het herbestemmen dient een haalbaarheidsonderzoek vooraf te gaan waaruit de mogelijkheden en onmogelijkheden duidelijk worden. Wij hebben een subsidieregeling voor dit soort herbestemmingsonderzoeken en daar wordt dankbaar gebruik van gemaakt. Ook in herbestemming werken we intensief samen met gemeenten, RCE en bedrijfsleven. Wat ons bindt is de liefde voor deze historische objecten en de kansen die we zien om ze door herbestemming voor de toekomst te behouden.

Cultuurhistorische hoofdstructuur

Provincies hebben hun kerntaken in het ruimtelijk domein en zien zichzelf als gebiedsregisseur. Sweet: "Monumenten zijn bepalend voor de ruimtelijke inrichting en zijn belangrijk voor het historische verhaal voor de provincies. Net zoals we de Ecologische Hoofdstructuur hebben omarmd zouden we tevens moeten streven naar een cultuurhistorische hoofdstructuur in Nederland. Provincies kunnen dit met elkaar realiseren en zorgen dat hiermee onze geschiedenis met elkaar wordt verbonden via ons materieel en immaterieel erfgoed. Niet alleen voor onszelf maar ook voor de toeristen kunnen we ons verhaal en onze rijke geschiedenis inzichtelijk maken aan de hand van wandel- en fietsroutes die met elkaar zijn verbonden. Een uitgelezen kans die nadere bestudering verdient."

Erfgoed regionale opgave

Kijkend naar de toekomst merkt Sweet op dat er nog veel moet gebeuren op het gebied van duurzame digitale toegankelijkheid van de opgravingsdocumentatie. "Nog maar al te vaak is de informatie van belangrijke opgravingen versnipperd, is er sprake van analoog en digitaal materiaal en is er te weinig uniformiteit in de wijze van aanleveren en opslaan van digitale informatie. Hiernaast zou het geld, ter beschikking gesteld door het Besluit Rijkssubsidiering Instandhouding Monumenten (BRIM), via de provincies een bestemming moeten krijgen. "De provincie heeft meer inzicht in de lokale en regionale opgave dan het Rijk en is beter in staat te monitoren, ook daar waar het gaat om ons culturele erfgoed. Het in stand houden van ons culturele landschap is een kerntaak van de provincie. Deze taak kunnen wij nog effectiever en efficienter vervullen als wij, wellicht op termijn, alle middelen ter beschikking zouden kunnen krijgen."