Geef mensenrechten in Nederland hogere prioriteit

Het College voor de Rechten van de Mens roept het kabinet op om zich altijd actief in te zetten voor mensenrechten. Aanleiding is de derde Rapportage Mensenrechten in Nederland die vandaag verschijnt. Hierin doet het College ruim 40 aanbevelingen om de mensenrechten in Nederland te verbeteren. Van een land dat mensenrechten hoog in het vaandel heeft verwacht het College dat het ook op eigen grondgebied de lat voortdurend hoog legt. Toch perkt het kabinet regelmatig mensenrechten in en stelt het vereiste acties om mensenrechten te verbeteren uit. Zonder dat zichtbaar is welke afwegingen het kabinet daarin maakt. Te vaak zet het kabinet pas serieuze stappen als het door verschillende instanties op de vingers is getikt over een situatie die mensenrechtelijk gezien niet door de beugel kan. Denk aan de veiligheid in het aardbevingengebied in Groningen, de opvang van mensen zonder geldige verblijfsstatus en het grootschalig verzamelen en opslaan van gegevens over telecommunicatie.

Voorzitter Laurien Koster: "Mensenrechten zijn minimumnormen waaraan een land moet voldoen, zodat iedereen op het grondgebied een menswaardig bestaan leidt. In Nederland is natuurlijk veel heel goed geregeld. Maar het kan en moet echt beter. Mensenrechten gelden voor ieder mens, ook wanneer het moeilijk is om voor jezelf op te komen."

Zorg voor goede rechtsbescherming

Verschillende wetten en wetsvoorstellen geven de minister en burgemeester de mogelijkheid maatregelen te nemen zonder dat de rechter vooraf toetst of de maatregel terecht is. Denk aan huiszoekingen, intrekken nationaliteit en een reisverbod. Wie daar last van heeft kan achteraf wel naar de rechter, maar dan is het kwaad al geschied. Het kabinet omzeilt zo een sterkere rechtsbescherming, waar de rechter vooraf toetst of de oplegging van een maatregel terecht is. Een eenmaal gepleegde inbreuk op bijvoorbeeld privacy is onomkeerbaar. Juist daarom is het belangrijk dat de rechter alle belangen weegt, zodat het belang van het individu niet te gemakkelijk opzij wordt gezet. Ook kan de rechter bepalen of het in een concreet geval gerechtvaardigd is om mensenrechten in te perken.

Mensenrechten gelden ook voor Caribisch Nederland

Nederland bestaat uit Europees Nederland en Caribisch Nederland; de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba. In het Caribisch deel heeft een groot deel van de bevolking grote moeite om rond te komen. De prijzen voor levensonderhoud liggen dusdanig hoog dat ook werkenden in armoede leven. Daarnaast stelt het kabinet de uitvoering van het Verdrag van Istanbul uit voor Caribisch Nederland. Dit verdrag gaat over het uitbannen van alle vormen van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld. Reden voor uitstel zijn de ernst en omvang van het probleem in Caribisch Nederland.

Maak Nederland klaar voor mensen met een beperking

Mensen met een beperking kunnen nog altijd op grote schaal niet op alle terreinen van het maatschappelijk leven meedoen. Het VN-verdrag inzake personen met een handicap moet een nieuwe impuls geven om daar verandering in te brengen. Nederland zou dit verdrag in 2015 goedkeuren, maar de ministerraad stuurde het implementatieplan terug naar de tekentafel. Daardoor is onduidelijk of goedkeuring in 2015 nog haalbaar is. Ondertussen kunnen mensen met een beperking nog steeds niet altijd zelfstandig wonen, reizen en openbare gebouwen betreden. Het College beveelt het kabinet dan ook aan om in samenspraak met belangenorganisaties voortvarend maatregelen te nemen die dit wel mogelijk maken. Die plicht bestaat nu al.

Kennis van mensenrechten essentieel

Mensenrechtenkennis is essentieel op verschillende maatschappelijke vlakken. De decentralisaties hebben directe gevolgen voor mensen en hun rechten. Toch ontbreekt deze kennis bij gemeenten. Daarnaast geven nog niet alle scholen voorlichting over seksualiteit en seksuele diversiteit, terwijl dat wel verplicht is. Kennis over kinderrechten en mensenrechten ontbreekt ueberhaupt bij scholieren. Nederland voldoet niet aan de plicht om ervoor te zorgen dat scholieren kinderrechten en mensenrechten leren en begrijpen. Het is aan de overheid om het goede voorbeeld te geven door middel van trainingen aan professionals, te beginnen met ambtenaren zodat zij mensenrechten kennen en toepassen in hun werk.