in Israel / door Elise Friedmann / op 11/05/2015 om 15:35 / Tags: CIDI, EU, Westbank

In Israel is ophef ontstaan omdat de AOW van een 90-jarige Holocaustoverlevende na haar verhuizing naar Modi'in met ruim een derde is gekort. Volgens de Times of Israel van vrijdag verhuisde de vrouw enige maanden geleden naar Modi'in. Prompt ontving zij bericht dat de SVB "genoodzaakt"was haar AOW aanzienlijk te korten, `omdat u op de Westelijke Jordaanoever bent gaan wonen en wij geen verdrag hebben met dit gebied.' Voor de familie was dit een schok, maar Nederland kort al jaren sociale uitkeringen van mensen die op de Westoever en in geannexeerd Jeruzalem wonen.

Verdrag

Nederlanders die in EU-landen wonen, kunnen daar gewoon hun sociale uitkering blijven ontvangen. Datzelfde geldt voor mensen die wonen in een land waarmee Nederland een verdrag heeft gesloten, dat het mogelijk maakt de rechtmatigheid van uitkeringen te controleren.

Nederland sloot in april 1984 zo'n verdrag met Israel, zodat Nederlanders daar gewoon hun AOW of kinderbijslag kunnen blijven ontvangen. Daarbij werd jarenlang geen onderscheid gemaakt tussen mensen die binnen de Groene Lijn wonen, en bewoners van de Westoever.

Korting

Deze situatie veranderde plotseling in 2002. In augustus van dat jaar kondigde Nederland aan dat per 1 januari 2003 de sociale uitkeringen aan "Nederlandse staatsburgers die in door Israel bezet gebied wonen" zouden worden verlaagd of ingehouden. De maatregel zou toen ongeveer 40 mensen treffen, vooral ouderen die in Jeruzalem wonen. Ook toen wekte dit ophef, vooral toen bleek dat de Nederlandse ambassade was gaan napluizen welke adressen in Jeruzalem precies binnen het in 1967 geannexeerde deel van de stad vielen. Nederland erkent die annexatie niet en oordeelde dus dat zij buiten het Verdragsland Israel woonden. Hun AOW zou met zo'n 20 procent worden gekort tot het niveau van de basis-AOW, die ook in buitenlanden waarmee geen verdrag is wordt uitgekeerd.

Toen de maatregel werd afgekondigd, drong CIDI bij Kamerleden en het ministerie van Buitenlandse Zaken aan op een humanitaire regeling van het probleem. "Een handvol bejaarden mag niet het slachtoffer worden van een juridisch steekspel over de bezette gebieden", betoogde CIDI.

Controle

Premier Rutte, destijds staatssecretaris van Sociale Zaken, liet echter weten dat in de gebieden niet kan worden gecontroleerd of de uitkering rechtmatig is. Wanneer dit niet kan worden gecontroleerd, treedt wat Nederland aangaat de BEU-wet (Beperking export en uitvoer) in werking, berichtte de NRC destijds.

Nederlanders in "bezet gebied" zouden daarom minder AOW krijgen en kinderbijslag en ANW (nabestaandenuitkering) zouden volledig vervallen, liet de Nederlandse ambassade weten: "Dat gebeurt bijvoorbeeld ook met uitkeringen aan Nederlanders in West-Sahara en Oost-Timor."

Humanitair

Na kamervragen over deze kwestie besloot de regering om de getroffenen uitstel te verlenen, omdat de AOW'ers pas zo laat over de korting waren geinformeerd. Zij zouden in elk geval nog tot 1 januari 2004 hun volledige uitkering blijven ontvangen, berichtte CIDI. Uit Rutte's antwoorden op Kamervragen "blijkt dat het ministerie naar mogelijkheden zoekt om de kwestie alsnog op een voor de betrokkenen bevredigende wijze te regelen", schreef CIDI destijds.

Bij de mevrouw die nu is gekort, is dat blijkbaar misgegaan. Dit is vreemd, want de mogelijkheid tot controle lijkt hier niet relevant: zij was al jaren geleden als rechthebbende beoordeeld en kreeg al jaren AOW. Alleen omdat ze ging verhuizen is ze nu gekort.

Zowel in Israel zelf als, via CIDI, in Nederland zal de zaak opnieuw worden aangekaart.