in Israel / door Elise Friedmann / op 07/05/2015 om 12:40 / Tags: Jodendom, Knesset, onderwijs

Het vierde kabinet-Netanyahu is een feit. De uitgaande en komende premier liet dit gisteravond weten, nog korter voor zijn deadline dan verwacht. Zijn nieuwe regering steunt op slechts 61 van de 120 zetels: 30 van Likud, 10 van Kulanu, Bayit Yehudi 8, Shas 7 en Verenigd Tora Jodendom 6. Netanyahu hoopt zijn meerderheid te vergroten en nog niet alle ministerposten zijn ingevuld. Het kabinet wordt maandag officieel geinstalleerd.

Bayit Yehudi (BY) onderhandelde tot aan het laatst en sleepte er nog meer toezeggingen uit dan Netanyahu die middag al zou hebben gedaan. Het kan zijn dat het kabinet nu meer ministers zal omvatten dan de 22 die oorspronkelijk waren gepland, om de invloed van BY weer wat terug te brengen. (Volgens de laatste grappen komen er nu 61 ministers.) Netanyahu zou zeker meer partijgenoten willen opnemen in het Veiligheidskabinet nu hij Ayelet Shaked van BY, 39 en pas 2 jaar in de politiek, daarin schoorvoetend een plaats heeft moeten geven. Volgens eerdere berichten zouden 12 van de 22 ministers worden geleverd door Likud.

Bayit Yehudi

Tot nu toe kwamen de volgende geplande benoemingen en beloftes naar buiten: Shaked krijgt Justitie en dit ministerie wordt aanzienlijk minder uitgekleed dan Likud wilde. Bennett krijgt Onderwijs en Diasporazaken, Uri Ariel Landbouw, en er komt een BY-staatssecretaris op Defensie - volgens de berichten zou deze zich speciaal gaan bezighouden met de gebieden. In een eerder stadium zou Bennett een uitbreiding van 1 miljard shekel (ruim 228 miljoen euro) van het Onderwijs-budget hebben geeist, plus de toezegging dat de subsidie voor religieus onderwijs (nog eens 1 miljard shekel) rechtstreeks uit het budget van Financien wordt genomen en niet van het Onderwijs-budget afgaat. Of dit na zijn laatste onderhandelronde nog doorgaat, is niet bekend.

In de wandelgangen wordt gezegd dat Bennett bovendien een garantie zou hebben geeist dat Netanyahu de Zionistische Unie buiten de coalitie zou houden. Die garantie heeft hij niet gekregen.

Buitenlandse Zaken

Wie de opgestapte minister Lieberman op Buitenlandse Zaken zou gaan vervangen is nog onbekend. Vooraanstaande Likudniks als Yuval Steinitz en Gilad Erdan zouden de post ambieren, maar in de wandelgangen wordt gezegd dat Netanyahu deze post zo lang voor zichzelf houdt, in de hoop dat hij hiermee Isaac Herzog van het Zionistische Blok kan binnenhalen. Volgens diezelfde geruchten had Netanyahu liever een akkoord gesloten met dit blok (dan met BY), maar dan wel zonder Tsippi Livni, met wie hij in geen geval wil samenwerken. Herzog heeft overigens al vele malen herhaald dat hij geen deel wil uitmaken van een kabinet-Netanyahu.

Kulanu

Voor de onderhandeltruc van BY kreeg Moshe Kahlon van Kulanu de nieuwe bijnaam `koning van de Knesset' doordat hij de portefeuille Financien in de wacht sleepte. Daar wordt hij nog steeds voor genoemd. Kulanu krijgt bovendien de portefeuilles Milieu (Eli Alalouf) en Woningbouw (Yoav Galant), en mag het nieuwe hoofd van de Israel Land Administration benoemen. Verder zou Kahlon volgens Yediot Ahronot een vetorecht krijgen, dat hem in staat zou stellen een ondermijning van de macht van het Hooggerechtshof tegen te houden en controversiele wetsvoorstellen over de `Joodse Staat' te blokkeren. Andere media berichtten dat alle partijleiders een vetorecht zouden krijgen in dit kabinet.

Volgens een lang en gedetailleerd artikel in de linkse krant Haaretz zou Kahlon hebben beloofd vergaande hervormingen te gaan doorvoeren op het ministerie van Communicatie, volgens plannen van Netanyahu. Het TV-Kanaal 2 zou worden opgesplitst, Kanaal 10 zou geen permanente zendvergunning krijgen, en er zou een wet komen die de gratis verspreiding veilig stelt van (Netanyahu's lijfblad) Israel Hayom.

Shas en UJT

Ook de religieuze partijen hebben veel uit de onderhandelingen gehaald. Shas (dat wat betreft Economie nog het meest op een lijn zit met de Arbeid) krijgt Economische Zaken, het ministerie voor Ontwikkeling van de Negev en Galilea, een staatssecretaris op Financien plus het voorzitterschap van de Knessetcommissie voor Onderwijs. (Knessetcommissies hebben veel invloed.) Shas-leider Aryeh Deri zou de toezegging binnen hebben dat zijn eis om geen BTW te heffen op eerste levensbehoeften wordt ingewilligd. Shas en BY zouden een strijd voeren over het ministerie van Religieuze Zaken: dit zou aan Shas beloofd zijn en die partij wil op dit ministerie geen staatssecretaris van BY zien.

Yaakov Litzman van UJT wordt onderminister van Gezondheid - UJT-leden weigeren op religieuze gronden belangrijke ministersportefeuilles -, en UJT krijgt een staatssecretaris op Onderwijs en het voorzitterschap van de Knessetcommissies van Financien en Wetenschap. De benoemingen op Financien, onderwijs en Religieuze Zaken maken het de religeuze partijen mogelijk Netanyahu's beloftes over het terugdringen van hervormingen en bezuinigingen af te kunnen dwingen (link). Bovendien krijgt UJT het vice-voorzitterschap van de Knesset.

Foto: Bennett en Netanyahu schudden op de uitkomst van harde onderhandelingen. Klik voor een vergroting. Foto Twitter/ Tal Schneider