Niet vaker depressief door glutenvrij dieet Naar overzicht

7 mei 2015 | NIEUWSBERICHT

Mensen die aan coeliakie lijden hebben een verhoogde kans op depressie. Psychologe Nathalie van Hees onderzocht of het strikte dieet dat zij volgen daar de oorzaak van is. Bevat dat wel alle essentiele voedingsstoffen? Een glutenvrij dieet vergroot de kans op depressie niet, rapporteren Van Hees en collega's van het LUMC nu in PLosOne.

Een op de drie mensen met coeliakie maakt een of meer perioden met depressieve symptomen door, had Nathalie van Hees eerder ontdekt. Dat betekent dat ze een ruim twee keer zo grote kans op depressie hebben als niet-patienten. De oorzaak van dat verhoogde risico is onbekend.

Coeliakie is een aangeboren auto-immuunziekte. Bepaalde eiwitten van tarwe-achtige granen (gluten) activeren het afweersysteem en dat keert zich vervolgens tegen cellen die de dunne darm bekleden. Er ontstaat een ontsteking die het darmslijmvlies aantast, met als gevolg dat voedingsstoffen slecht worden opgenomen. Patienten worden ziek en raken ondervoed. Een glutenvrij dieet, is de aanname, doet afweerreactie en ontsteking verdwijnen zodat de darmwand kan herstellen.

Van Hees vertelt: "In dat dieet zijn tarwe-achtige granen (dat wil zeggen: tarwe, rogge, gerst, kamut en spelt) verboden. Veelgebruikte producten, zoals een bruine boterham, mogen dus niet. Het dieet wijkt sterk af van het Westerse dieet en ik vroeg me af of patienten bepaalde voedingsstoffen te kort komen en daardoor risico lopen op psychische problemen."

Serotonine

In de nu gepubliceerde studie ging ze na of het dieet voldoende essentiele aminozuren bevat. Aminozuren zijn bouwstenen van eiwitten; essentiele aminozuren moeten we uit de voeding halen omdat we ze niet zelf kunnen maken. Een glutenvrij dieet bevat minder plantaardige en meer dierlijke eiwitten dan een standaard dieet en heeft daardoor een andere aminozuursamenstelling. Van Hees: "Ik was vooral geinteresseerd in tryptofaan. Dat is namelijk de stof waaruit serotonine wordt gemaakt, een boodschappermolecuul van het zenuwstelsel dat is betrokken bij depressie." Maar het glutenvrije dieet blijkt wat dat betreft in orde te zijn: mensen die het volgen krijgen evenveel essentiele aminozuren binnen als niet-patienten.

Vette vis

Eerder had ze al gevonden dat mensen met een langdurig glutenvrij dieet ook voldoende meervoudig onverzadigde vetzuren opnemen, zoals omega-3-vetzuren uit vette vis. "Het glutenvrije dieet is beter dan verwacht", concludeert Van Hees. "Maar het kan nog beter. In lopend onderzoek naar andere voedingsstoffen vind ik namelijk wel wat tekorten aan ijzer en magnesium, vitamine B1 en B6 en vezels. Het zou goed zijn als fabrikanten van glutenvrije voeding hun producten daarmee verrijken. Maar het is onwaarschijnlijk dat die tekorten de oorzaak van depressie zijn."

Publicaties:

Van Hees, N.J.M., E.J. Giltay, S.M.A.J. Tielemans, J.M. Geleijnse, T. Puvill, N. Janssen & W. van der Does. Essential amino acids in the gluten-free diet and serum in relation to depression in patients with celiac disease. PLoS One 10: e0122619, 17 april 2015.

Van Hees, N.J.M., E.J. Giltay, J.M. Geleijnse, N. Janssen & W. van der Does. DHA serum levels were significantly higher in celiac Disease patients compared to healthy controls and were unrelated to depression. PLoS One 9: e97778, 19 mei 2014.