Nederlands Paviljoen 56. Esposizione Internazionale d’Arte La Biennale di Venezia

herman de vries to be all ways to be

Curatoren: Colin Huizing en Cees de Boer In opdracht van: Mondriaan Fonds

9 mei-22 november 2015

Opening Nederlands paviljoen: 6 mei 14:00 uur

Minister Bussemaker opent ‘to be all ways to be’

herman de vries (Alkmaar, 1931) vertegenwoordigt Nederland op la Biennale di Venezia. Op 6 mei om 14:00 uur opent minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de presentatie to be all ways to be, met Colin Huizing en Cees de Boer als curatoren. Opgeleid als bioloog en natuuronderzoeker, verzamelt, ordent, isoleert en toont de vries objecten uit de natuur en richt daarmee onze aandacht op zowel de uniciteit als de diversiteit van de ons (direct) omringende wereld. Ter voorbereiding op de tentoonstelling reisde hij naar Venetië waar hij materialen en objecten verzamelde in de lagune, op de verlaten eilanden, in de stad en in de Giardini. Het resultaat zijn nieuwe werken, zowel in het paviljoen als op het voormalige ‘pesteiland’ Lazzaretto Vecchio, die verbindingen tot stand brengen tussen deze plekken binnen de unieke habitat van de lagune van Venetië.

herman de vries werkt meer dan 60 jaar aan een uitzonderlijk oeuvre waarin hij kunst, wetenschap en filosofie verbindt met de werkelijkheid van de wereld. Oorspronkelijk betrokken bij de internationale ZERO beweging concentreert hij zich rond 1975 op de processen en fenomenen van de natuur die hij presenteert als de primaire, fysieke context van de menselijke existentie. De rijkdom en kracht van het oeuvre van de vries komen voort uit de biotoop waarin hij leeft: het Zuid-Duitse dorp Eschenau, aan de rand van het steigerwald dat hij ook wel zijn 200 km2 grote atelier noemt.

Het Nederlandse paviljoen van Gerrit Rietveld uit 1954 biedt met zijn open en transparante karakter, een bijzonder kader voor de werken van herman de vries. het gebouw staat voor het rationele en optimistische vooruitgangsdenken van de eerste helft van de twintigste eeuw. De werken van de vries daarentegen, bestaan uit organische, natuurlijke materialen en getuigen van het idee dat processen en verschijnselen in de werkelijkheid complexer zijn dan rationeel te verklaren.

De titel to be all ways to be is een uitdrukking van het idee dat het ervaren van en het denken over het menselijk bestaan heel uiteenlopende wegen en vormen kent, waarvan er geen meer of minder is dan de andere. De werken in het paviljoen en in de biotoop Venetië prikkelen de zintuigen - oog, oor, neus, lichaam - en stellen langs die weg bestaande definities en perspectieven omtrent de relatie tussen natuur en cultuur ter discussie.

Een centraal werk in de tentoonstelling: from the Laguna of venice – a journal, brengt de lagune het paviljoen binnen. Het is een visueel, fotografisch, botanisch en objectmatig verslag van de vries' bezoek aan de lagune en haar eilanden. Daarnaast wordt het publiek uitgenodigd om deze habitat, als onderdeel van de biënnale, te bezoeken. Speciale boottochten varen naar het verlaten eiland Lazzaretto Vecchio waar zich het sanctuarium natura mater van herman de vries bevindt. Kaarten voor deze tochten zijn verkrijgbaar in het paviljoen.

Werk van herman de vries bevindt zich in museumcollecties over de gehele wereld. in 2014 en 2015 neemt de vries deel aan de ZERO retrospectieven in het Guggenheim Museum New York, de Martin Gropius Bau Berlin en het Stedelijk Museum Amsterdam.

Colin Huizing (1965) is senior conservator van het Stedelijk Museum Schiedam. Hij maakt tentoonstellingen over kunstenaars en belangrijke ontwikkelingen in de beeldende kunst sinds 1960. in 2011 organiseerde hij in samenwerking met de ZERO Foundation (Düsseldorf) de tentoonstelling nul = 0, nederlandse avant-garde in een internationale context, 1961-1966. In 2014 stelde hij het retrospectief herman de vries - all in het Stedelijk Museum Schiedam samen.

Cees de Boer (1955) studeerde Algemene Literatuurwetenschap en Wijsbegeerte. Hij promoveerde in 1995 op de collageromans van Max Ernst. Hij is werkzaam als curator, publicist en adviseur. Hij publiceerde boeken over het werk van Sjoerd Buisman en Norman Dillworth. In 2000 was hij curator van Ulay: Performing Light in De Appel, Amsterdam. In september 2014 verscheen zijn studie van filosofische aspecten van het oeuvre van herman de vries: Overal stroomt mijn oog.

Publicatie

Ter gelegenheid van de tentoonstelling verschijnt de gelijknamige publicatie: herman de vries - to be all ways to be. Het boek vormt een parallel met de presentatie in Venetië; centraal staat een dialoog tussen herman de vries en criticus Jean-Hubert Martin (Magiciens de la Terre, Centre Georges Pompidou / Grande Halle Parc de la Vilette, 1989; Affinités insolites, Grand Palais Paris, April 2016). Zij spreken over concepten als synesthesie, mimesis, kunstenaarschap, zintuiglijkheid, natuur en ecologie; deze tekst opent tevens (kunst)historische en filosofische contexten en perspectieven.

Speciaal voor de tentoonstelling en publicatie transformeerde grafisch vormgever Remco van Bladel de futura letter van Paul Renner - het favoriete lettertype van de vries - tot de natura. De natura is een eigentijds antwoord op modernistische standaarden: de vorm van elke letter is herkenbaar en tegelijkertijd individueel en verschillend. Dit is parallel aan het concept van herman de vries dat de natuur uitsluitend individuen voortbrengt. De publicatie wordt uitgegeven door Valiz in samenwerking met het Mondriaan Fonds. ISBN 978 90 78088 99 8 www.valiz.nl

Mondriaan Fonds

Het Mondriaan Fonds, het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed, is verantwoordelijk voor de Nederlandse inzending naar de Biennale van Venetië. Voor de 56ste editie maakte het fonds (opnieuw) gebruik van een open call aan curatoren, die werden opgeroepen om samen met één of meer kunstenaars een plan in te dienen dat past bij een statelijke presentatie. Een jury selecteerde het voorstel van herman de vries en huizing/de boer uit 56 voorstellen.