Impuls van 15 miljoen voor Europese astronomie


6 mei 2015

Astronomen en astrodeeltjesfysica natuurkundigen vieren de recente financiele impuls van 15 miljoen euro voor Europese telescopen, door de lancering van het ASTERICS project. Dit project zal helpen om Big Data uitdagingen binnen de Europese astronomie op te lossen, en geeft leden direct
interactieve toegang tot de beste afbeeldingen en data binnen de Europese astronomie. Het ASTERICS project staat onder leiding van ASTRON, het Nederlands Instituut voor Radioastronomie, onderdeel van NWO, en wordt samen met 22 Europese partner instituten uitgevoerd.

De Cherenkov Telescope Array is en van de faciliteiten die worden ondersteund door het ASTERICS programma.De Cherenkov Telescope Array is en van de faciliteiten die worden ondersteund door het ASTERICS programma.

Astronomie ervaart een sterke stijging van de hoeveelheid data vanuit de huidige generatie observatoria. Deze stijging zal explosief toenemen met de volgende generatie telescopen, benadrukt in de European Strategy Forum on Research Infrastructures (ESFRI). Deze impuls van 15 miljoen euro zal
de Europese toonaangevende observatoria helpen om algemene oplossingen te vinden voor hun Big Data uitdagingen, hun interoperabiliteit en planning, en hun datatoegang. Het project financiert ook massale deelname aan wetenschap door burgers voor de huidige en volgende generatie toonaangevende
Europese observatoria.

Van het totale bedrag wordt er 4,3 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de instituten in Nederland. De Nederlandse instituten die meedoen aan het ASTERICS project zijn; ASTRON, JIVE, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Universiteit van Amsterdam (UVA), Nikhef en SURFnet.

Professor Mike Garrett legt uit waar het acroniem van ASTERICS voor staat: "ASTERICS staat voor Astronomy ESFRI and Research Infrastructure Cluster. Voor de eerste keer brengt het astronomie, astrofysica en astrodeeltjesfysica gemeenschappen bij elkaar, om naar nieuwe vindingrijke oplossingen
voor onze gemeenschappelijke dataproblemen te zoeken. Dit wordt gedaan door samen te werken en rechtstreeks de industrie en gespecialiseerde bedrijven erbij te betrekken".

Dr. Stephen Serjeant, hoofd astronomie op The Open University (UK) en leider van het ASTERICS Citizen Sciencewerk, zei: "ASTERICS zal een deel van de beste Europese astronomie openstellen voor iedereen. Crowd sourcing kan grote wetenschappelijke problemen oplossen, omdat het menselijk oog vaak
beter patronen kan herkennen dan computers".

Faciliteiten

De faciliteiten die ondersteund worden door het ASTERICS programma zijn:

o E-ELT, European Extremely Large Telescope, een optische en infrarood telescoop die momenteel gebouwd wordt in Chili, maar ook voorlopers van optische en infrarood telescopen

o CTA, Cherenkov Telescope Array, een nieuw dubbel-locatie observatorium in Chili en Namibie, die de hoogste energie gammastralen uit de ruimte moeten gaan ontdekken

o SKA, Square Kilometre Array, een radiotelescoop die momenteel wordt gebouwd op twee locaties, namelijk Australie en Zuid-Afrika, maar ook voorloper experimenten

o KM3Net, een telescoop op drie locaties op de bodem van de Middellandse zee, gericht op het waarnemen van spookachtige neutrino deeltjes uit de ruimte.

De astronomie en astrodeeltjes faciliteiten waar de focus van het ASTERICS project op liggen zijn inbegrepen in de ESFRI Roadmap (van links naar rechts): E-ELT, CTA, SKA en KM3NeT.De astronomie en astrodeeltjes faciliteiten waar de focus van het ASTERICS project op liggen zijn inbegrepen in de
ESFRI Roadmap (van links naar rechts): E-ELT, CTA, SKA en KM3NeT.

Andere faciliteiten die profiteren van ASTERICS ondersteuning zijn onder andere aanstaande experimenten als de European Gravitational Observatory (EGO), de Euclid Space Telescope en de Large Synoptic Survey Telescope. Daarnaast profiteren huidige faciliteiten als de Low Frequency Array
(LOFAR), de High Energy Stereoscopic System (HESS), Major Atmospheric Gamma Imaging Cherenkov (MAGIC) en de European Very Large Baseline Interferometry Network (VLBI) van ASTERICS.

Een van de doelen van ASTERICS in het bijzonder is het verdelen van atomische tijd over lange afstand kabelnetwerken, met nanoseconde precisie. Het project belooft om de state-of-the-art gebieden zoals precision location positioning, wide area network synchronization en high-speed data
transfer vooruit te helpen.

Horizon 2020

De financiering is mogelijk gemaakt door het programma Horizon 2020 van de Europese Unie, dit is het grootste EU onderzoek en innovatie programma ooit, er is voor ongeveer 80 miljard euro beschikbaar over zeven jaar, 2014 tot en met 2020.

ASTERICS deelnemers

Alle deelnemers aan het ASTERICS project zijn:

* The Netherlands Institute for Radio Astronomy (ASTRON, Nederland)
* Le Centre national de la recherche scientifique (CNRS, Frankrijk)
* Istituto Nazionale di Astrofisica (INAF, Italie)
* University of Cambridge (UK)
* The Joint Institute for VLBI ERIC (JIVE)
* Instituto Nacional de Tecnica Aeroespacial (INTA, Spanje)
* University of Edinburgh (UK)
* Ruprecht-Karls-Universitaet Heidelberg (Duitsland)
* Open University (UK)
* Friedrich-Alexander Universitaet Erlangen Nuernberg (Duitsland)
* VU University Amsterdam (Nederland)
* Commissariat `a l'Energie Atomique et aux Energies Alternatives (CEA, Frankrijk)
* University of Amsterdam (Nederland)
* Universidad de Granada (Spanje)
* Stichting Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM, Nederland)
* Institute for Space Studies of Catalonia (Spanje)
* Instituto De Fisica De Altas Energias (Spanje)
* Universidad Complutense de Madrid (Spanje)
* Instituto Nazionale Di Fisica Nucleare (Italie)
* UK Astronomy Technology Centre (UK)
* Deutsches Elektronen-Synchrotron (Duitsland)
* SURFnet (Nederland).

Daarnaast zijn er andere partijen betrokken als derden.

Contacten

* Press officer ASTRON, Roy van der Werp, pr@astron.nl

* Principal Investigator of ASTERICS: Prof. Mike Garrett, garrett@astron.nl, (+31) (0)521595100
* Lead of the software inter-operability work package (OBELICS: Observatory E-environments Linked by common ChallengeS), Prof. Giovanni Lamanna, lamanna@lapp.in2p3.fr, +33 (0)4 50 09 16 00
* Lead of the virtual observatory work package (DADI: Data Access, Discovery and Interoperability), Prof. Franc,oise Genova, francoise.genova@astro.unistra.fr, +33- 3 68 85 24 76
* Lead of the technology development work package (CLEOPATRA: Connecting Locations of ESFRI Observatories and Partners in Astronomy for Timing and Real-time Alerts), Prof. Huib van Langevelde, langevelde@jive.nl, +31-521-596515
* Lead of the citizen science work package (DECS: Dissemination, Engagement and Citizen Science), Dr. Stephen Serjeant, stephen.serjeant@open.ac.uk, +44 (0)1908 652724

Bron: ASTRON Netherlands Institute for Radio Astronomy