PERSBERICHT

Nationale Herdenking op de Dam 2015

Amsterdam, 4 mei 2015

Herinneringen aan een oorlog die ver weg en toch dichtbij is. ‘’Wij hebben de hel gezien’’, schreven de ouders van de vader van Mark Rutte op een kaartje, nadat ze het bombardement op Rotterdam hadden meegemaakt. De premier koestert dit kaartje als een herinnering die is doorgegeven. “Herinneringen aan een mensonterende oorlog die 70 jaar achter ons ligt en nog steeds zo dichtbij is”, zei premier Mark Rutte tijdens de Nationale dodenherdenking op de Dam in Amsterdam. Voorafgaand aan de herdenking op de Dam vond in de Nieuwe Kerk een herdenkingsbijeenkomst plaats met vooral eerste generatie oorlogsslachtoffers. Hier ontroerde het Nationaal Vrouwen Jeugdkoor met onder meer het Indische Onze vader. Ian Buruma hield er de 4 mei-voordracht: Wij van na de oorlog.

Ter nagedachtenis aan allen die zijn omgekomen hebben koning Willem-Alexander en koningin Máxima als eersten een krans gelegd bij het Nationaal Monument op de Dam. Daarna werden kransen gelegd door vertegenwoordigers van de eerste generatie oorlogsgetroffenen, de militairen en het Koopvaardijpersoneel, gevolgd door een krans namens de Staten-Generaal, de Rijksministerraad, de gehele krijgsmacht en de gemeente Amsterdam. Er waren meer dan 20.000 toeschouwers aanwezig op de Dam.

De premier refereerde ook aan zijn bezoek aan Indonesië en de oorlogsgeschiedenis van zijn familie aldaar. Hoe tijdens dat bezoek een vrouw hem plotseling een foto gaf van het graf van zijn tante die in één van de Japanse kampen was overleden. “Dat onverwachte menselijke gebaar, die foto, deze nieuwe herinnering om door te geven – het raakte me. Het ontroerde me.”

Duidelijke tekst voor wie wij kransen leggen

Het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft de teksten bij de kranslegging aangepast. Hierdoor wordt duidelijker wat de verschillende groepen oorlogsgetroffenen in de Tweede Wereldoorlog is overkomen. De aangepaste teksten luiden:

“ Een krans voor de meer dan 100.000 Joden, Roma en Sinti die werden geïsoleerd, gedeporteerd, vermoord in concentratie- en vernietigingskampen om wie zij waren.”

“ Een krans voor mensen die gevangen werden genomen en vermoord omdat zij in verzet kwamen, omdat zij opstonden voor de rechten van anderen, voor rechtsstaat en democratie.

Voor het eerst is ook stilgestaan bij de slachtoffers van de bevrijding: “Wij doen dat in blijvende dankbaarheid jegens allen, die waar ook ter wereld hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid.”

Deze veranderingen zijn het eerste resultaat van de nieuwe toekomstvisie Kom vanavond met verhalen …van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Deze visie wordt verder uitgewerkt voor de beleidsperiode 2016-2020.

Koninklijk paar ontmoet eerste generatie

In het kader van dit lustrumjaar, 70 jaar viering Bevrijding, hebben koning Willem-Alexander en koningin Máxima na de plechtigheid en het defilé een ontmoeting gehad met de eerste generatie oorlogsgetroffenen. Zij spraken daar uitgebreid met de kransleggers en zo’n honderd anderen die de oorlog nog zelf hebben meegemaakt.

Ontroerende herdenkingsbijeenkomst in De Nieuwe Kerk

Voorafgaand aan de herdenking op de Dam vond in de Nieuwe Kerk een herdenkingsbijeenkomst plaats met vooral eerste generatie oorlogsslachtoffers. Hier ontroerde het Nationaal Vrouwen Jeugdkoormet onder meer het Indische Onze vader. Ian Buruma hield er de 4 mei-voordracht: Wij van na de oorlog. “ Een van de morele lessen die wij kunnen leren uit de geschiedenis van de Duitse bezetting van Nederland, van de concentratie- en vernietigingskampen in Europa, en ook van de kampen in Azië onder de Japanners, is dat menselijk fatsoen stand kan houden zelfs onder de meest erbarmelijke omstandigheden. Maar fatsoen is niet altijd een heldendaad.” zei Buruma.

Buruma ging in zijn voordracht in op hoe de generatie van na de oorlog was opgegroeid in denken langs de lijnen goed en fout. Hij stond daarbij stil bij persoonlijke verhalen en de morele dilemma’s waar mensen die de oorlog meemaakten voor hebben gestaan, zoals zijn vader en grootouders. ‘’Het is voor ons die na de oorlog kwamen wel eens moeilijk om ons in te leven in de morele dilemma’s die in oorlogstijd soms onvermijdelijk zijn.’’ Mensen die hun schamele hoeveelheid brood met een ander deelden, opdat die ander net wat langer leefde. Zijn vader die tekende voor Arbeidseinsatz ten overstaan van zijn ouders. Moest hij hen anders in de problemen brengen? De kindertransporten in 1939 die kinderen moesten redden, maar wel tot gevolg hadden dat ouders en kinderen uit elkaar werden gehaald en nooit meer herenigd zijn. Zijn opa en oma die die kinderen wel van de dood hebben gered. “Laten we in bescheidenheid herdenken”, aldus Buruma in zijn 4 mei-voordracht.

www.4en5mei.nl

Noot voor redactie