4 mei 2015

In oorlogsgebieden en conflictlanden, daar kennen ze pas echte angst, angst dat je je leven niet zeker bent. In Nederland maken we ons vooral zorgen om de angst voor de angst. Hier kennen we geen levensbedreigende angst - dat alles wat we zijn of hebben ineens voorbij kan zijn.

Fotograaf Ton Koene laat in zijn Vrijheidscollege over de vrijwaring van angst zien dat angst vele vormen kent aan de hand van indrukwekkende foto's uit zijn collectie. Koene is ruim 25 jaar werkzaam geweest bij Artsen zonder Grenzen in conflictlanden, oorlogsgebieden en derde wereldlanden. Daar heeft hij veel foto's gemaakt met een verhaal: Nepalezen getroffen door hevige overstromingen, Afrikaanse vrouwen vermagerd door de honger, kleine Afghaanse kinderen verminkt door landmijnen. Allemaal proberen ze dagelijks te overleven.

Corrupte politie en aardige rebellenleiders

We kunnen het ons niet eens voorstellen hoe zij elke dag in angst leven. "In sommige landen is er niemand die de zwakkeren in de samenleving beschermt, zelfs de politie niet. Meestal doet de politie juist mee aan de corruptie. Je kunt dan niemand vertrouwen." Met diezelfde corrupte ambtenaren moest Koene ook samenwerken in zijn tijd bij Artsen zonder Grenzen. Hij sprak met rebellenleiders, dictators en vertegenwoordigers van de Taliban. "Gek genoeg zijn dat ieder voor zich vaak hele aardige mensen in de omgang, maar ondertussen behandelen ze de bevolking onrechtvaardig. Maar als Artsen zonder Grenzen zijn wij neutraal en werken we met alle partijen samen, zodat wij veilige toegang tot het gebied kunnen krijgen en mensen daar kunnen helpen."

Veerkracht van de mens

Tussen de foto's van Koene zitten ook veel afbeeldingen van spelende en knutselende kinderen."In deze barre omstandigheden zijn het vaak de kinderen die de dupe worden van de volwassenen. Maar ondanks alles zijn zij vaak degenen die van de kleine dingen kunnen genieten." De veerkracht van deze kinderen en de humor die berooide mensen nog aan de dag kunnen leggen (FOTO van man met bordje `Residence' voor zijn tent) inspireren Koene. Volgens hem zal humaniteit altijd zegevieren boven angst en hoeven we dus in Nederland ook niet bang te zijn voor de angst. "Maar", geeft hij toe, "ik heb makkelijk praten, want ik weet altijd als ik in zo'n conflictgebied ben dat ik weer naar huis kan, naar het veilige Nederland. Dat vooruitzicht geeft zoveel rust. Dat hebben die mensen niet en dat is echt onvergelijkbaar."