Persbericht

3 mei 2015

Tentoonstelling Gijzelaars 1940-1945

Gijzeling als pressiemiddel

Amsterdam – Stien Kortlang was pas 14 jaar oud toen ze haar vader en broer verloor op 8 maart 1945. Zij werden geëxecuteerd op de Woeste Hoeve als vergelding voor de aanslag op een SS generaal. De vader en broer waren een van de 10.000 mensen die tussen 1940 en 1945 werden gegijzeld door de Duitse bezetter. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei lanceert vandaag de tentoonstelling Gijzelaars 1940-1945 op www.tweedewereldoorlog.nl.

Er is al veel bekend over de Tweede Wereldoorlog. Weinig mensen weten echter dat in Nederland ruim 10.000 mensen zijn gegijzeld tussen 1940 en 1945. Mannen, vrouwen en zelfs kinderen werden gevangen gezet of gedood, veelal uit wraak of als pressiemiddel om de rest van Nederland in toom te houden. Naar schatting zijn 1700 tot 1800 mensen vermoord als gevolg van de gijzelingen. Een groot deel van hen is geëxecuteerd, ook overleefden veel mensen de slechte leefomstandigheden in de kampen niet of overleden na terugkeer door verzwakking en ondervoeding. Een enkeling pleegde zelfmoord.

Kampen

De gijzelaars zaten in Nederland in de kampen Amersfoort, Beekvliet (Sint-Michielsgestel), Haaren, Ruwenberg (Sint-Michielsgestel), Schoorl, Vught, en Westerbork. Een deel van hen werd ondergebracht in de Duitse kampen Buchenwald en Ravensbrück of het Oostenrijkse kamp Mauthausen. Er waren ook Indische gijzelaars zoals de 231 mensen die op 19 en 20 juli 1940 door de Duitsers werden gearresteerd. Zij waren toevallig vanuit Nederlands-Indië in Nederland met verlof. Hun gijzelname was de Duitse vergelding voor de arrestatie in mei 1940 van bijna 2400 Duitsers door de Nederlandse gouverneur-generaal in Nederlands-Indië.

Zes verzetsacties

Op www.tweedewereldoorlog.nl worden zes verzetsacties geportretteerd die aanleiding waren voor represaillemaatregelen van de Duitsers. Daarmee wordt stilgestaan bij de diversiteit en het leed van alle gijzelaars in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast is er aandacht voor de verschillende groepen gijzelaars, variërend van mensen die uit voorzorg werden gegijzeld tot aan mensen die willekeurig zijn opgepakt of gedood als represaillemaatregel na een verzetsactie.

De tentoonstelling is een samenwerking van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, Nationaal Monument Kamp Vught, Nationaal Monument Kamp Amersfoort, Herinneringscentrum Westerbork, Stichting Gedenkplaats Haaren en Monique Brinks (teksten en research). Ook heeft het Nationaal Comité samengewerkt met het bureau Black Magic Marker (www.blackmagicmarker.nl)

De tentoonstelling is al als preview te bekijken: www.tweedewereldoorlog.nl/gijzelaars.

Noot voor redacties