Tweede deel van een interview met Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp

Samenvatting

Generaal Tom Middendorp is als Commandant der Strijdkrachten (CDS) de hoogste militair binnen Defensie en daarmee de belangrijkste militaire adviseur van de minister. Op 26 mei is hij spreker in de Collegereeks Excellent Leiderschap op Nyenrode Business Universiteit. We spraken met generaal Middendorp over zijn leiderschapskwaliteiten en de lessen die hij heeft geleerd op weg naar de top.

Generaal Tom Middendorp werd door toenmalig minister Hillen geselecteerd om in 2012 de functie van Commandant der Strijdkrachten op zich te nemen. "Ik heb hem toen gevraagd waarom hij mij gekozen had", vertelt Middendorp. "Hij antwoordde dat hij vooral iemand zocht die verbindend was."

Zwakste schakel sterker maken

"Ik ben echt een teamspeler en vind het heel belangrijk om het maximale uit mensen te halen. Mijn uitgangspunt daarbij is dat de keten zo sterk is als de zwakste schakel. Het gaat erom hoe je de zwakste schakel kunt helpen om sterker te worden. Dat betekent dat je het teambelang boven je eigen belang moet durven te stellen. Dat heb ik wel in me."

"Het team om me heen is erg belangrijk voor me. Kies teamleden die je kunt vertrouwen en die elkaar aanvullen. Met mensen die elkaar ook durven tegen te spreken. Maar waarin je wel van elkaar op aan kunt. Dat wordt ons bij Defensie met de paplepel ingegoten. Vanaf je twintigste ben je hier alleen maar bezig met teamvorming. Hoe hoger je komt in de organisatie, hoe meer je leert te waarderen hoe belangrijk het team om je heen is. Ondertussen ben je natuurlijk zelf ook weer teamspeler in een groter team."

Duidelijkheid scheppen

"In deze functie moet ik rust uitstralen en vertrouwen wekken. We leven in een ontzettend hectische tijd. Toen ik als CDS begon, moest ik veertienduizend functies schrappen. Dat geeft heel veel onrust in de organisatie. Dan is het zaak dat de mensen vertrouwen hebben dat jij de juiste beslissingen neemt. Dat je op een zorgvuldige manier afwegingen maakt en er voor ze staat.""Dat vertrouwen moet je opbouwen. Dat doe je vooral door transparant te zijn. En door duidelijkheid te scheppen, ook al is dat negatieve duidelijkheid. Geen verstoppertje spelen maar heel eerlijk zijn over wat er wel en niet moet gebeuren."

Waan van de dag

"Daarnaast worden van mij strategische en analytische kwaliteiten verwacht. Ik heb er een bloedhekel aan om me te moeten laten leiden door de waan van de dag. Natuurlijk is de waan van de dag er en moet je daar mee zien om te gaan. Maar ik heb veel moeite met het nemen van besluiten die ik niet goed in een perspectief kan plaatsen. Gelukkig leer je in dit werk heel snel rode draden te herkennen in problematieken en na te denken over het grotere plaatje. Dan kun je bezien of het verstandig is om zo'n bepaald deelbesluit te nemen."

De hoogte van de lat "Ik ben in zoverre resultaatgericht dat ik hard ben op het behalen van de doelen. Als er uiteindelijk veertienduizend mensen uit moeten, dan is dat gewoon de opdracht. Punt! Maar ik ben zacht op de processen. Ik geef mensen heel veel vrijheid om mee te denken over hoe we de doelen gaan halen. Het maakt mij niet zoveel uit of we het linksom of rechtsom doen. Het gaat mij erom dat we op dat doel uitkomen."

"Ik ben hard in mijn doelen maar heb hart voor mijn mensen. Dat heb ik door schade en schande geleerd. Toen ik jong was, was ik heel ambitieus. Ik wilde bij de besten horen. Maar ik kwam erachter dat als je de lat heel hoog legt, die soms gewoon te hoog ligt. Als je mensen het niet kunnen waarmaken, eindig je uiteindelijk veel lager dan waar je had kunnen eindigen. Dat zijn de lessen die ik in de praktijk heb geleerd."

"Het is zaak om goed aan te voelen wat er in de mensen leeft en wat ze aankunnen. En op basis van die inschatting de lat op een haalbare hoogte te leggen. Net iets hoger dan ze zelf denken dat ze kunnen halen, maar wel haalbaar. Dat vereist dat je de balans vindt tussen hard zijn en hart hebben."

"Op die manier creeer je successen die heel veel positieve energie geven binnen je organisatie. Daarmee bouw je zelfvertrouwen en trots op. Het tonen van successen is belangrijk. De positieve ontwikkelingen die te maken hebben met jouw doelstelling, moet je continu warm houden en zichtbaar maken. Zo kun je mensen stimuleren om toch weer een stapje extra te doen zonder roofbouw te plegen."

Never right

"Ik heb ook geleerd dat je moet oppassen om te snel te oordelen. Zeker in missies geldt `The first report is never right'. Valideer daarom altijd. Dat voorkomt dat je te snel gaat reageren op dingen en daar dan later weer spijt van krijgt."

Nooit uitontwikkeld

"Ten slotte ben ik gaan beseffen hoe belangrijk het is om te blijven investeren in de ontwikkeling van je mensen. Maar vergeet ook niet dat je zelf ook nooit bent uitontwikkeld. Hoe hoger je komt, hoe lastiger het is om jezelf te blijven doorontwikkelen. Dat betekent dat je reflectie zelf moet organiseren. Zorg dat je open blijft staan voor kritiek en blijf mensen de vraag stellen: Hoe kan ik dit volgende keer beter doen? Als je denkt dat je alle wijsheid in pacht hebt en niet meer open staat voor kritiek, dan ga je jezelf als leider enorm beperken."

Dit is het tweede deel van een driedelig interview met generaal Tom Middendorp. Lees hier het eerste deel.

Het derde deel van het interview verschijnt op 13 mei op newsroom.nyenrode.nl

Generaal Tom Middendorp is op 26 mei spreker in de Collegereeks Excellent Leiderschap op Nyenrode Business Universiteit