in Israel / door Elise Friedmann / op 29/04/2015 om 14:01 / Tags: Egypte, Gaza, Hamas, PA, Turkije

Hamas maakt in de Gazastrook nog steeds de dienst uit. Volgens berichten van Israel Radio, Haaretz en andere Israelische bronnen is de Hamascommandant Mohammed Deif, van wie werd gedacht dat hij was gedood in de Israelische Gaza-actie, weer actief en staat hij aan het hoofd van een herbewapeningsoperatie die aanstuurt op een nieuwe oorlog.

Qassambrigades

Mohammed Deif, 51, is hoofd van de Al Qassambrigades, de `militante' vleugel van Hamas. Hij staat om zijn betrokkenheid bij een groot aantal aanslagen, waarbij vele tientallen Israelische burgers zijn gedood, al zo'n twintig jaar op Israels lijst van meest gezochte terroristen. Tijdens operatie Defensive Shield deed Israel in augustus een zesde poging om hem uit te schakelen. Israelische media berichten nu dat die niet is geslaagd. Zijn vrouw en twee kinderen werden wel gedood. Deif regeert de Al Qassambrigades als een leger en houdt tot in de kleinste details toezicht op de operaties. Hij zou bezig zijn met zijn eigen versie van Gazaanse wederopbouw: herbewapening en het graven van nieuwe tunnels naar Israel.Voorlopig lijkt hij hierbij zijn gang te kunnen gaan, ondanks spanningen met het politbureau van Hamas.Volgens sommige bronnen hield Deif zich schuil, niet alleen uit angst voor Israelische acties maar ook vanwege de heftige meningsverschillen met het Hamas-politbureau.

Interne spanningen

Na de Israelische operatie liepen de spanningen tussen de militaire en politieke vleugel van Hamas hoog op. Het politbureau, de facto de `regering' van de Gazastrook, kreeg de schuld van het mislukken van een groots opgezet aanvalsplan op Israel door Al Qassam. Hamas zou bewust een militaire confrontatie met Israel hebben gezocht om de internationale gemeenschap aan zijn kant te krijgen, maar er zou een meningsverschil zijn geweest tussen Qassam en het polibureau over de aanpak en in de Gazastrook heerst grote ontevredenheid over de uitkomst van dit plan: de bevolking is er nu slechter aan toe dan voor de actie (900.000 mensen ontvangen voedselpakketten van UNRWA), pas de laatste twee maanden is het herbouwen van huizen mondjesmaat op gang gekomen met geld uit Qatar en Koeweit, en er is vooralsnog geen politieke winst geboekt.

Deifs aanvalsplan Mohammed Deif zou het brein zijn achter de vele aanvalstunnels die Israel in de operatie van afgelopen zomer wilde uitschakelen. Aan het eind van de acties had Israel 32 aanvalstunnels gelokaliseerd, waarvan sommige al tot in Israel waren afgebouwd. Deif wilde die inzetten voor een grootscheepse verrassingsaanval van een groot aantal terroristen op een of meer van de Israelische dorpen langs de grens (volgens sommige bronnen specifiek Kerem Shalom), waarbij een groot aantal burgers en soldaten vermoord en gekidnapt moesten worden. Dat moest de eerste zet worden in een offensief vanuit te strook: het moest Israel verleiden tot een grote grondoperatie in een gebied dat zwaar was ondermijnd en ondertunneld. Maar toen het zover was, zou het politbureau van Hamas zijn toestemming voor de actie hebben geweigerd. Deze informatie werd woensdag vrijgegeven voor publicatie in Israel.

Iran of Saoedi Arabie

Israelische berichten spreken ook van nieuwe spanningen tussen de twee `poten' van Hamas: Al Qassam onder Deif zoekt weer toenadering tot Iran, terwijl de politieke leiders onder Khaled Mashaal (die nog steeds in Qatar woont) toenadering zoeken tot Saoedi Arabie - op dit moment de grootste vijand van Iran - en Egypte. Zij zouden zelfs aansturen op een wapenstilstand met Israel, waarbij Turkije en Qatar zich opwerpen als bemiddelaars.

Volgens de Times of Israel heeft de ambassadeur van Qatar in de Gazastrook, Muhammad Al-Ahmadi, besprekingen gevoerd met COGAT-hoofd Yoav Mordechai. (COGAT cooerdineert de activiteiten van de Israelische regering in delen van de gebieden die onder Israelisch beheer staan.) Het voorstel zou een vijfjarige wapenstilstand met de Gazastrook inhouden en het bouwen van een drijvende haven voor de Gazaanse kust, die de import van goederen moet vergemakkelijken en waarop de NAVO toezicht zou moeten houden. Volgens de berichten is Israel falikant tegen dit laatste, uit angst dat er verboden goederen door zouden glippen. In de laatste tijd ontdekte Israel bij grenscontroles al driemaal materiaal voor tunnelbouw.De PA-nieuwsdienst Ma'an meldde maandag dat volgens Hamaswoordvoerder Ahmad Yousef ook Europese diplomaten en burgeractivisten betrokken zouden zijn bij indirecte besprekingen met Israel.Het wachten zou alleen op een nieuwe regering in Israel zijn volgens Yousef, die ook toespelingen maakte op nieuws over luitenant Hadar Goldin en sergeant Shaul Oron. Dit lijkt nog het meest op psychologische oorlogsvoering: deze militairen werden aanvankelijk als vermist, mogelijk gekidnapt, beschouwd, maar volgens de IDF zijn zij zeker gedood tijdens de Gaza-actie. Hun lichamen zijn echter nooit gevonden.

Financiering Voorlopig lijken de spanningen binnen Hamas beheersbaar en ontvangt de Qassambrigade langs ingewikkelde wegen weer geld van Iran. Dit kan niet rechtstreeks, omdat de brigade internationaal op de lijst van verboden terroristische organisaties staat. Vaak komt het geld de Gazastrook binnen via smokkeltunnels vanuit de Sinai. Daarvan zijn er nog minstens 12 in vol bedrijf ondanks alle Egyptische pogingen het tunnelnetwerk te vernietigen. Volgens het PA-nieuwsbureau Maan zou Egypte nu drastischer maatregelen inzetten: de tunnels zouden vol water worden gepompt en voor de lange termijn wordt de aanleg van een antitunnelgracht overwogen.

Tunnelbouw De acties van Hamas zijn een van de grote struikelblokken voor de werkelijke wederopbouw in de Gazastrook: die van de vele verwoeste huizen. Israel en de internationale wereld zijn zeer terughoudend met het doorlaten van bouwmateriaal, want het ziet ernaar uit dat veel daarvan via de zwarte markt bij Hamas terechtkomt. Al snel na het einde van Protective Shield begon Hamas het deels verwoeste tunnelnetwerk te herbouwen: aanvalstunnels naar Israel en smokkeltunnels naar Egypte. Door extra investeringen zouden nu ruim 1000 mensen volcontinu in ploegendienst aan de tunnels werken. Dit gaat 24 uur per dag door in zes ploegen, zes dagen per week. Het doel zou zijn de aanvalstunnels af te bouwen tot aan de Israelische grens, en door te trekken naar Israel als de organisatie weer op sterkte is. Ter versterking van de tunnels gebruikt Hamas beton, hout en hard plastic dat het in Gaza op de zwarte markt koopt van mensen die deze materialen hebben gekregen om hun huis te herbouwen, maar die hiervoor niet genoeg geld hebben.Bij de herbouw van huizen zou zo veel mogelijk gebruik worden gemaakt van hout en plastic in plaats van beton. Deif streeft ernaar zijn hele tunnelnetwerk te herstellen.

Raketten Ook aan het herstel van de voorraad zelfgeproduceren raketten wordt de laatste maanden weer hard gewerkt. Het gaat daarbij vooral om korteafstandsraketten die Israelische plaatsen langs de grens kunnen raken, omdat Iron Dome hiertegen het minst effectief is. Verder slaat Hamas weer langeafstandsraketten in met een bereik van zo'n 75 km - die Tel Aviv en Jeruzalem kunnen raken - of zelfs 150 km (Haifa). De raketten worden in de Gazastrook in elkaar gezet. De tunnelbouw en het inslaan van aanvalsraketten zou voornamelijk worden gefinancierd door Iran. Bovendien zou Hamas met Syrische en Iranse adviseurs bezig zijn zijn grondtroepen en mariniers te trainen, vooral in Beit Hanun, Shujaiyeh en Khan Yunis, waar grote verliezen zijn geleden tijdens de Gaza-actie.

Tweede front Volgens Israelische bronnen zou Hamas uit de afgelopen operatie de les hebben getrokken dat er een tweede front nodig is om Israel een slag toe te kunnen brengen. Daartoe zou er worden gebouwd aan een terroristische infrastructuur in de Sinai, die van daaruit raketten kan afvuren bij toekomstige acties en kan helpen bij het smokkelen van geld, wapens en andere zaken naar de Gazastrook. Hamas zou hiertoe besprekingen hebben aangeknoopt met ISIS en aanverwante groepen die in de Sinai opereren. Hamas zou zich ook klaarmaken om een front te openen in het zuiden, voor het geval er in het noorden een oorlog uitbreekt met Hezbolla. De situatie in Noord-Israel is weer zeer gespannen.

Kalmte voor de storm Pessimistische analyses in Israel zeggen dat Hamas er op dit moment belang bij heeft om de rust te handhaven in de betrekkingen met Israel totdat de organisatie weer op gevechtssterkte is. Dit zou de reden zijn dat Hamas vorige week Israel razendsnel via Egypte liet weten dat het raketvuur niet van hun afkomstig was. Volgens de Times of Israel oefent het leger voor een eventuele herbezetting van de hele Gazastrook, mocht het weer tot een oorlog komen. Tijdens de vorige Gaza-actie gingen er in rechts Israel al stemmen op om dit te doen, maar daarvoor was geen politieke meerderheid.

Foto: Deif in de jaren '90 - Wikicommons