Nederlandse gemeenten krijgen regelmatig met bestuurscrises te maken omdat wethouders, burgemeesters of raadsleden in opspraak komen, bijvoorbeeld vanwege schending van de integriteit, slecht functioneren of een vertrouwensbreuk. Colleges van B&W en bestuurlijke coalities zitten dan vaak de rit niet uit.

De middelen voor het oplossen van politieke crises - lijmen, vervangen, mediation, opnieuw formeren - is doorgaans voldoende. Toch zouden gemeenten soms sneller extern advies moeten vragen. Verder zouden burgers meer geraadpleegd en beter geinformeerd moeten worden. Dat concludeert dr. Laurens de Graaf, bestuurskundige van de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur (TSPB), in zijn onderzoek De ene politiek-bestuurlijke crisis is de ander niet. Een onderzoek naar oorzaken, gevolgen van en oplossingsrichtingen voor politiek-bestuurlijke crises in Nederlandse gemeenten. De Graaf legde aan 3121 raadsleden, burgemeesters, wethouders, raadsgriffiers en gemeentesecretarissen een webbased vragenlijst voor om te achterhalen of het bestaande instrumentarium aanvulling behoeft.

Het onderzoek vond plaats in opdracht van Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging van Raadsleden. Raadslid.Nu wil met dit onderzoek aandacht vragen voor de verantwoordelijke bestuurlijke rol van de gemeenteraad bij het formeren van colleges en het oplossen van bestuurlijke crises om daarmee de legitimatie en aanzien van de gemeenteraad te vergroten.

Reputatieverlies

Een bestuurscrisis kan grote impact hebben, zoals reputatieverlies voor betrokkenen en minder aanzien van de gemeentepolitiek. De media schenken er aandacht aan, wat ertoe kan leiden dat partijen en coalities de verkiezingen verliezen. In eerste aanleg wordt geprobeerd een ontstane crisis intern op te lossen via onderling politiek overleg, via mediation of een miskleunende wethouder stapt zelf op. De gemeenteraad slaagt er vaak wel in om met interne middelen een bestuurscrises met succes te lijf te gaan, maar soms mag er wel wat sneller `extern worden opgeschaald' door advies in te roepen van expertise bureaus of, in specifieke gevallen, de Commissaris van de Koning.

Meer burgerparticipatie

Opvallend is dat 39% van de geenqueteerden aangeeft dat de politiek-bestuurlijke verhoudingen na de crisis zijn verbeterd. Blijkbaar kan een bestuurscrisis ook een heilzame werking hebben. Respondenten geven er de voorkeur aan om burgers bij de problemen te betrekken in plaats van tussentijdse verkiezingen uit te schrijven. Vormen van burgerparticipatie zijn bijvoorbeeld een lokaal referendum, een burgerjury of werkgroepen. De Graaf stelt voor om aanvullend instrumentarium te ontwikkelen, zoals integriteitscursussen, trainingen en experimenten.

Volledig rapport

Voor wie het volledige rapport met alle uitkomsten en conclusies wil lezen, doet dat door hier te klikken.

Bron: Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, 29 april 2015.

Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op Twitter (@RaadslidNu), Facebook en Linkedin

Raadslid.Nu is de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie.

Wist u dat sinds de wijziging van het rechtspositiebesluit voor raads- en commissieleden, de gemeente de contributie van de beroepsvereniging vergoedt, waarvan een raadslid in verband met de uitoefening van zijn functie lid is.

Nog geen lid van de vereniging? Een collectief lidmaatschap kost maar 35 euro per persoon en commissieleden en fractieondersteuners vallen, wanneer zij ook aangemeld zijn, binnen een collectief lidmaatschap. Het individueel lidmaatschap kost 75 euro. Aanmelden kan hier!

Voor meer informatie over Raadslid.Nu: www.raadslid.nu