Oprichting Landschapsobservatorium
Oog voor landschap: het Landschapsobservatorium Nederland
De Bilt, 20150429 -- LandschappenNL richt het Landschapsobservatorium Nederland op. Daarmee geven we een helder signaal af: meer politieke aandacht voor landschap is hoogst noodzakelijk, ons landschap is te waardevol om te laten versloffen.
De Raad van Europa heeft in 2000 de Europese Landschapsconventie (ELC) gelanceerd. De ELC is door 38 landen geratificeerd, waaronder Nederland. Kern van de ELC is de erkenning van het recht van iedere burger op een kwalitatief hoogwaardig landschap in zijn/haar leefomgeving, en het erkennen van de zorgplicht die dat voor overheden met zich meebrengt. De oprichting van zogenaamde ‘landschapsobservatoria’ in de betrokken landen vormt onderdeel van het ELC: enkele landen hebben daadwerkelijk een observatorium opgericht, Nederland kende een dergelijk observatorium tot voor kort nog niet.
De oprichting van het Landschapsobservatorium Nederland is helaas hard nodig. De beperkte mate waarin in Nederland vorm wordt gegeven aan landschapsbeleid, en de geringe hoeveelheid middelen die beschikbaar zijn voor het landschap, vormen daarvan de treurige weerslag. Of in de woorden van Hank Bartelink, directeur Landschappen NL: “ons landschap dreigt te versloffen”.
In Nederland verschenen de laatste jaren verschillende rapporten waarin het maatschappelijk belang van landschap wordt benadrukt, zoals ‘Landschap verdient beter’ van Rinnooy Kan, en ‘Duurzame financiering van landschap’ van KPMG, beide opgesteld in opdracht van het rijk. Desondanks vormt ‘landschap’ tot op de dag van vandaag een uitermate dun beleidsdossier. Zo besteedt noch de nieuwe wet Natuurbescherming, noch de aanstaande Omgevingswet serieus aandacht aan landschap: er is zodoende geen wetgeving waaraan landschap bescherming zal kunnen ontlenen. De instandhouding van de kwaliteit van het landelijk gebied is daarmee overgeleverd aan willekeur.
Bartelink: “Landschap is van iedereen, maar slechts weinigen voelen zich er verantwoordelijk voor”.
LandschappenNL heeft daarom het initiatief genomen en het Landschapsobservatorium Nederland opgericht. Het observatorium gaat een significante bijdrage leveren aan enerzijds het monitoren van de kwaliteit van en de ontwikkelingen in het landschap, anderzijds aan het vergroten van de publieke en politiek-bestuurlijke aandacht voor landschap. Daarbij gaan we nauw samenwerken met andere partijen werkzaam in het landelijk gebied.
Het observatorium zal een significante rol spelen bij het vergroten van de maatschappelijke aandacht voor landschap. En van het besef dat een waardevol landschap niet vanzelfsprekend is. Landschap verdient beter.