De Adviescommissie Water vindt het noodzakelijk om de waterketen in de toekomst duurzamer te maken en tegelijkertijd betaalbaar te houden. Daarvoor zijn innovaties en betere samenwerking in de keten nodig. In een advies aan de minister van Infrastructuur en Milieu doet de AcW een aantal aanbevelingen om het innovatieklimaat in de waterketen te versterken.

Nederland heeft een goed functionerend systeem van drinkwatervoorziening, riolering en zuivering van afvalwater (de waterketen) tegen relatief lage kosten. De waterketen wordt in de toekomst echter geconfronteerd met hogere eisen aan de zuivering vanwege nieuwe waterkwaliteitsproblemen zoals medicijnresten in water. Door klimaatverandering zal bij piekbuien de capaciteit van de riolering vaker tekortschieten. Toenemende schaarste aan grondstoffen en energie maakt daarnaast dat in de waterketen steeds meer aandacht is voor het terugwinnen van energie en grondstoffen. De commissie signaleert bovendien initiatieven in de samenleving voor zelfvoorzienende, circulaire systemen waar overheden een antwoord op moeten hebben.

Bij de huidige initiatieven voor vernieuwing ligt de nadruk vooral op optimalisatie van het huidige systeem. Er wordt te weinig geinnoveerd over de grenzen van de verschillende schakels van de waterketen heen. De commissie ziet juist interessante mogelijkheden voor innovaties op de raakvlakken van de waterketen met andere terreinen, zoals logistiek, gezondheid en energie.

Om de richting te bepalen van de ontwikkelingen in de waterketen acht de commissie een gezamenlijk ontwikkeld toekomstbeeld van de waterketen nodig. Een gezamenlijke visie als stip op de horizon bevordert de vermenigvuldiging van goede initiatieven waardoor het niet bij eenmalige experimenten blijft. Daarnaast vindt de commissie dat belemmeringen voor samenwerking aan innovaties in de waterketen moeten worden weggenomen. De AcW adviseert met voorrang te onderzoeken hoe de btw regelgeving kan worden aangepast zodat samenwerking tussen overheden onderling, met het bedrijfsleven, of tussen bedrijven onderling niet wordt gehinderd door extra afdracht van btw.

De commissie ziet kansen voor versterking van de export van Nederlandse kennis en kunde op het gebied van de waterketen. Die worden nog onvoldoende benut. In veel landen is de waterketen minder ver ontwikkeld dan in ons land en drinkwaterbereiding en afvalwaterzuivering zijn miljardenmarkten. Nederland moet zichzelf neerzetten als 'sustainable urban delta', waarin niet alleen de aanpak met betrekking tot waterveiligheid aandacht krijgt, maar ook de waterketen. Ons land kan daarbij dienen als 'living lab' voor nieuwe ontwikkelingen.