De begrippen Eros en de Liefde staan centraal in een multidisciplinair symposium op 23 en 24 april 2015, dat de Universiteit Utrecht organiseert met een collectief van hoogleraren van verschillende universiteiten, waaronder de Universiteit voor Humanistiek. Kunstenaars en schrijvers komen aan het woord, naast theologen, filosofen, psychologen, neerlandici en literatuurwetenschappers. U kunt zich vanaf nu aanmelden.

Photo: Universitaetsbibliothek Heidelberg, Cod. pal. Germ. 848, f. 249v.

Volgens de filosoof Plato is `eros' de manier waarop al wat sterfelijk is, zich weet te redden. Het erotisch verlangen is zo beschouwd nauw verbonden met onze wil om te leven. Het maakt bovendien de kern uit van wat we liefde noemen - in de talrijke vormen waarin deze zich manifesteert: seksueel, vriendschappelijk, sociaal, religieus, filosofisch.

Het symposium bestaat uit twee studiedagen. Ook maakt het afscheidscollege van prof. dr. Johan Goud (hoogleraar Religie en zingeving in literatuur en kunst van de Universiteit Utrecht) deel uit van het symposium.

Programma Donderdag 23 april 2015

`Maar zie, ik heb lief'

Eros is een vaag maar intrigerend begrip. Het bestaat in talloze gedaanten, verlangend, vervuld, lichamelijk, vergeestelijkt, van mogelijke en onmogelijke intenties voorzien. Het is verbonden met uiteenlopende literaire typen als Don Juan, Emma Bovary en Vorst Mysjkin. Maar hoe het ook nader bepaald en gerealiseerd wordt, het vormt een hoofdmotief in kunst en religie.

In een brief van Vincent van Gogh (december 1881) komen deze twee contexten samen: `Ben ik een atheist? De dominees beschouwen me zo - het zij zo - maar zie, ik heb lief, en hoe zou ik liefde kunnen voelen als ik zelf niet leefde, en anderen niet leefden, en als we dan leven, daar is iets wonders in. Noem nu dat God, of de menselijke natuur, of wat ge wilt, maar er is een zeker iets, dat ik niet definieren kan in een systeem, ofschoon het erg levend en werkelijk is, en zie dat is voor mij God of net zo goed als God.'

Sprekers

* Johan Goud (hoogleraar Religie en zingeving in literatuur en kunst, UU) : Inleiding, dagvoorzitter * Hans Alma (hoogleraar Cultuurpsychologie, UvH): Eros, religie en publieke kunst - Martha Nussbaum * Dominic van den Boogerd (kunstcriticus): Eros, dood en verlangen in het werk van Marlene Dumas * Laurens ten Kate (hoofddocent Godsdienstfilosofie, UvH en PThU): Eros tussen grens en overschrijding: violence revisited * Ronald Klamer (artistiek en zakelijk leider van `Het toneel speelt'): Eros en religie in het theater * Paul Moyaert (hoogl Filosofie, Leuven): Eros, Freud en mystieke poezie * Wessel Stoker (emeritus-hoogl Esthetica, VU) : Kierkegaard en het muzikaal-erotische van Mozarts Don Giovanni * Arent Weevers (kunstenaar en theoloog) : "Travelling of the Heart." Eros en religie in videokunst

Deze eerste studiedag wordt georganiseerd in het verband van Figura Divina, een collectief van hoogleraren (VU, PThU, Universiteiten van Tilburg en Utrecht, Universiteit voor Humanistiek) dat aandacht vraagt voor de samenhang van kunst en religie, door middel van debatten, exposities en publicaties. De studiedag mondt uit in de publicatie `Maar zie, ik heb lief': Eros in kunst en religie (die in het najaar 2015 verschijnt).

Vrijdag 14 april 2015

`Heb lief en doe wat je wilt' De titel van deze tweede symposiumdag is een veelgeciteerde opmerking van de wellicht grootste christelijke denker: Augustinus van Hippo (354-430). Dat ze minder een eind- dan een beginpunt van het denken markeert, is duidelijk. Want wat doet liefde precies met wat we willen en wat is liefde eigenlijk? Het is niet moeilijk zich een geschiedenis van de Westerse filosofie en literatuur voor te stellen waarin die geschiedenis als een langdurend commentaar op de uitspraak van Augustinus wordt gelezen: van Plato tot Hannah Arendt, van Paulus tot Karl Barth, van Sappho tot James Joyce.

Op deze tweede studiedag treffen ze elkaar: de filosofen die de relatie tussen liefde en kennis onderzoeken; de theologen die de betekenis van de bijbelse uitspraak `God is liefde' analyseren; de literatoren die verkenners van het intieme zijn en nieuwe talen van de liefde ontwikkelen.

Sprekers

* Hans Achterhuis (emeritus-hoogleraar Filosofie aan de TU Twente, `denker des vaderlands') : liefde en filosofie: Abaelardus en Heloise; * Bob Becking (emeritus-hoogleraar Bijbelwetenschap, Utrecht) : Love is just a four letter word: Eros en amor in het boek Hooglied; * Martien Brinkman (hoogleraar Interculturele theologie, VU Amsterdam) : een theologisch-literaire interpretatie van `God is liefde'; * Jaap Goedegebuure (emeritus-hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde, Leiden) : de taal van de liefde - Reve, Hadewych; * Johan Goud (hoogleraar Religie en zingeving in literatuur en kunst, Utrecht) : liefde en kennis (tevens afscheidscollege); * Marc De Kesel (hoogleraar Filosofie, Ottawa) : liefde, psychoanalytisch en literair; * Anne-Marie Korte (hoogleraar Religie en gender, Utrecht); * Marjoleine de Vos (neerlandica, essayiste, dichter): liefde in de literatuur; * Vijf schrijvers / dichters met voorlezingen / positiebepalingen / columns over liefde: Maarten van der Graaff, Arnon Grunberg, Oek de Jong, Willem Jan Otten, Mustafa Stitou.

Praktische informatie

Praktische organisatie is in handen van de Universiteit Utrecht Datum en tijd: 23 en 24 april 2015, 10.00 tot 17.00 uur. Locaties: 23 april: Universiteitsbibliotheek, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht (Uithof) 24 april: Aula van het Academiegebouw, Domplein, Utrecht (Centrum). Informatie: A.vanMaanen@uu.nl (Nadine van Maanen, student-assistent)

Aanmelding verloopt via de Universiteit Utrecht

Voor een of voor beide dagen, per email (A.vanMaanen@uu.nl). De aanmeldingen worden in volgorde van binnenkomst geregistreerd. Let wel: uw registratie is pas definitief na ontvangst van uw betaling (uiterlijk twee weken na inschrijving). Het afscheidscollege en direct aansluitend de afscheidsreceptie van prof Johan Goud (vrijdag 24 april vanaf 16.15 uur) zijn gratis toegankelijk.

Kosten

Deelnamekosten inclusief koffie, lunches en borrel: EUR 15,00 (studenten EUR 10,00); bij inschrijving voor een dag: EUR 7,50 (studenten EUR 5,00). Overmaking naar bankrekeningnummer: NL17 ABNA 0555074897 t.n.v. Universiteit Utrecht, Faculteit Geesteswetenschappen S.v.p. bij uw betaling altijd vermelden: Deelname beide dagen, deelname donderdag 23 april of deelname vrijdag 24 april Referentienummer: GW.000275.1.3 Naam deelnemer Na betaling kan geen restitutie worden verleend. Bij eventuele verhindering kan een ander in uw plaats deelnemen. Laat dat s.v.p. tijdig weten.