Nieuw boek beschrijft impact Tweede Wereldoorlog op dagelijks leven ..
Zonder een schot te lossen, namen de Duitsers in op 10 mei 1940 de stad Groningen in. Vijf zware oorlogsjaren later, op 16 april 1945, kort na het middaguur, capituleerde de Duitse bezetter. De Kampfkommandant gaf zijn pistool aan een Canadese kolonel, in het oude Rijksarchief aan de Sint
Jansstraat. Exact 70 jaar geleden, op dezelfde plek en tijd, presenteerde stadshistoricus Beno Hofman zijn nieuwe boek 'Groningen in de Tweede Wereldoorlog'.
"Vandaag vieren we dat Groningen 70 jaar geleden is bevrijd. Dat vieren staat wel in een context, omdat we de oorlogsslachtoffers herdenken. In de vijf dramatische oorlogsjaren is er heel, heel veel gebeurd", sprak burgemeester Peter den Oudsten bij de boekpresentatie. "De angst en emoties uit
de oorlogsdagen weten wij, kinderen van net na de oorlog, en zij die de oorlog hebben meegemaakt, ons nog goed te herinneren."
Joden
De bezetting heeft zijn sporen nagelaten. Het ernstigste noemt hij het wegvoeren van de Joodse bevolking uit Groningen. Zo'n 2800 Joden werden gedeporteerd. "Daarmee kwam er een einde aan het Joodse leven in Stad. De gevels in bijvoorbeeld de Folkingestraat herinneren aan deze zwarte bladzijde
in onze geschiedenis."
Grijs
De Jodenvervolging werpt volgens burgemeester Den Oudsten een schaduw over de houding van veel Nederlanders in de oorlog. "Achteraf lijken veel meer mensen in het verzet te hebben gezeten dan waar kan zijn. Veel mensen probeerden op een grijze manier door de oorlog te komen." Hij ziet hierin
een `moreel vraagstuk om te streven naar een samenleving waarin iedereen een plek krijgt'. "Dat is een streven dat we dag in dag uit moeten waarmaken."
Nieuwe informatie
Het boek van Beno Hofman behandelt de ingrijpende veranderingen die de Duitse bezetting in de stad Groningen teweeg brengt. Een groot aantal panden komt in handen van de bezetter, het politieapparaat wordt op Duitse leest geschoeid, kranten worden onder toezicht geplaatst of geheel verboden.
Verzet is er op vele manieren. Toch worden 2800 Joodse Stadjers weggevoerd en vermoord. Het is de stadshistoricus gelukt veel nieuwe informatie boven water te krijgen. Het boek is bovendien geillustreerd met vele niet eerder gepubliceerde afbeeldingen.
Goed-fout-denken
"In dit boek wil ik een completer beeld geven van de aspecten waar elke Groninger van toen mee van doen had. Het boek vertelt hoe mensen steeds voor keuzes stonden en probeerden te overleven. Zonder dat ik wil zeggen of dit goed of fout is." Zo beschrijft Beno Hofman hoe de Duitsers kwamen
`als toeristen' en kamers in Hotel de Doelen en het Scholtenhuis huurden. "In de eerste oorlogsjaren ging het beter in Nederland. De meeste Groningers waren dus in het begin blij. Dat gold niet voor Joden, communisten en socialisten." Tijdens de bevrijding vochten 18000 Canadezen tegen een
samengeraapt zooitje van zo'n 7000 Duitse soldaten, vertelt de stadshistoricus. De Canadezen richtten daarbij de meeste schade aan gebouwen aan. "Ik hoop dat het goed-fout-denken overgaat. Het denken over de oorlog wordt langzamerhand meer grijs."
Oorlogsveteraan
Het eerste exemplaar van het boek was voor Stanley Butterworth. De 92-jarige Canadese oorlogsveteraan is de broer van Fred Butterworth, die tijdens de bevrijding als eerste soldaat sneuvelde aan de Paterswoldseweg. Zelf streed Stanley Butterworth ook mee om Groningen te bevrijden. Burgemeester
Den Oudsten: "De oorlog heeft veel mensenlevens gekost. We voelen grote dankbaarheid voor de mensen die hun leven hebben gegeven voor onze bevrijding."
Gepubliceerd op: 16-04-2015 17.00 uur; Laatst gewijzigd op : 16-04-2015 17.04 uur