DEN HAAG - Een verkiezing van de burgemeester door de raad heeft als voordeel dat er een brede politieke basis is om de belangen van de gemeenschap te behartigen. Een nadeel is dat de positie van de burgemeester minder goed is geborgd voor de minderheid in de raad die tegen deze burgemeesterskeuze is. Dit zijn enkele conclusies uit het rapport `De aanstellingswijze gewogen'.

Het rapport is uitgevoerd door Tilburg University in opdracht van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. Het onderzoek is verricht om duidelijkheid te krijgen over hoe de verschillende bestuursorganen zich tot elkaar verhouden, en welke benoemingsmethode het meest geschikt is. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling een advies te geven, slechts duiding in het debat wordt nagestreefd.

In het rapport zijn de vier aanstellingswijzen voor de benoeming van een burgemeester uiteengezet. Een burgemeester kan gekozen worden door de Kroon, de gemeenteraad, direct door het volk of door wethouders. Al deze aanstellingsmethoden hebben voor en nadelen, deze worden getoetst aan de hand van de volgende criteria: identificatie, bestuurskracht, legitimatie en kwaliteit van de besluitvorming. Wat zijn de voor en nadelen om te kiezen voor een zuivere raadsbenoeming?

Afwegingen voor een door de gemeenteraad gekozen burgemeester

De gemeenteraad heeft volgens het rapport een grote invloed op de benoeming en het aanblijven van de burgemeester: `De gemeenteraad heeft structureel inspraak gekregen in de gewenste kwaliteiten van de burgemeester en in de keuze van kandidaten,' aldus het rapport. Voordelen om te kiezen voor een zuivere raadsbenoeming zijn onder andere dat de burgemeester een brede politieke legitimatie heeft en dat de brede steun van de raad ervoor zorgt dat de rol van toezicht op processen minder politiek wordt ingevuld of als zodanig wordt ervaren. Er zijn ook een aantal nadelen voor een raadsbenoeming vastgesteld:

- De gemeenteraad stelt zich kritisch op ten opzichte van `zijn' keuze en verwacht een conformerende burgemeester

- De minderheid in de raad die de benoeming niet heeft gesteund (formeel of feitelijk) werkt de burgemeester mogelijk tegen

- Waarborgen van kwaliteit en integriteit ten opzichte van vooral de oppositie wordt lastiger, omdat dit als `politiek' kan worden uitgelegd.

`Andere tegenargumenten tegen de raadbenoemde burgemeester grijpen ook aan op het politieke karakter dat de functie krijgt, op de verbrede, maar nog altijd beperkte democratische legitimatie en op de moeilijkheden die een raadsbenoemde burgemeester naar verwachting ondervindt bij het houden van toezicht op de bestuurlijke integriteit,' aldus het rapport.

Voor wie het rapport wil lezen om op te hoogte te zijn van alle voor en nadelen van de verschillende aanstellingswijzen, doet dat door hier te klikken.

Oproep: `Denk na over gekozen burgemeester'

Deze discussie is niet van dit jaar, al in oktober 2014 deed de Groningse professor Elzinga een oproep aan raadsleden om na te denken over alternatieve vormen van benoeming. Voor het hele artikel, klik hier. Het wetsvoorstel aangaande de verantwoordelijkheid van de burgemeester voor de integriteit van het lokaal bestuur wordt nu in de Eerste Kamer behandeld.

Bron: Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, 15 april 2015

Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op twitter (@RaadslidNu), Facebook en Linkedin.

Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie

Wist u dat een collectief lidmaatschap maar 35 euro per persoon kost en dat ook commissieleden en fractieondersteuners binnen een collectief lidmaatschap vallen, mits aangemeld? Het individueel lidmaatschap kost 75 euro. Nog geen lid van de vereniging? Aanmelden kan hier!

Sinds de wijziging van het rechtspositiebesluit voor raads- en commissieleden vergoedt de gemeente contributie van de beroepsvereniging waarvan een raadslid in verband met de uitoefening van zijn functie lid is.

Voor meer informatie over Raadslid.Nu: www.raadslid.nu