Jan van der Heide is medewerker vakbekwaamheid en OTO-cooerdinator bij bureau GHOR op de afdeling Crisisbeheersing van Veiligheidsregio Fryslan. Vanuit die functie bereidt hij OTO-activiteiten (Opleiden, Trainen, Oefenen) voor, voert deze uit en begeleidt ze. Daarnaast heeft hij een operationele functie. Tijdens crises is Jan oproepbaar als Algemeen Commandant Geneeskundige zorg (AC Gz). Wat is zijn taak en wat motiveert hem?

Jan van der Heide

Hoe lang werk je al bij Veiligheidsregio Fryslan?

"Ik ben ruim tien jaar geleden begonnen als opleidingscooerdinator bij bureau GHOR Fryslan als onderdeel van GGD Fryslan. Later is dat de functie medewerker vakbekwaamheid geworden op de afdeling Crisisbeheersing."

Wat deed je daarvoor?

"Ik ben vanaf 1974 opgeleid als verpleegkundige en heb in een algemeen en een psychiatrisch ziekenhuis gewerkt. Daarnaast heb ik me gespecialiseerd in intensive care/coronary care (hartbewaking) en nierdialyse voordat ik in 1984 de ambulancezorg in ging. In die tijd werden de Regionale Ambulance Voorzieningen (RAV's) opgericht. Daarvoor moesten mensen opgeleid worden. Zo ben ik de opleidingskant op gegaan. Vanaf 1997 werden, in het kader van het landelijk project GHOR, de GHOR-bureaus opgezet en vroegen ze mij om daar als opleidingscooerdinator voor Noord-Nederland aan de slag te gaan."

Vanwaar je interesse in verpleegkunde en het opleiden?

"Ik had vroeger zelf eens in het ziekenhuis gelegen en vond het toen ontzettend interessant. Dus toen ze een vakantiekracht zochten werd ik verpleeghulp op een chirurgische afdeling. Zo rolde ik erin. Ik heb met veel plezier zelf altijd geleerd: kennis opdoen en mijzelf ontwikkelen. Managementkwaliteiten heb ik niet, maar het verder professionaliseren van opleiden, trainen en oefenen (OTO) dat lag mij wel."

Wat is jouw taak als medewerker vakbekwaamheid?

"Ik houd me vanuit bureau GHOR Fryslan bezig met opleiden, trainen en oefenen in de zorgkolom (witte kolom) van de veiligheidsregio. Dat betreft het totale concept van het ontwikkelen van draaiboeken, lesprogramma's en trainingen tot het uitvoeren van oefeningen en de evaluatie daarvan. Mijn eigen ervaring in de zorg komt daarbij goed van pas."

Hoe ziet een doorsnee werkdag eruit?

"Dat verschilt nogal. Vandaag heb ik een kantoordag. Ik had een overleg en was bezig met het schrijven van de evaluatie van een oefening. Maar ik ben ook veel buiten de deur voor het begeleiden van oefeningen of voor overleg met zorginstellingen. Zo was ik gisteren in Nij Smellinghe om een oefening voor te bereiden. De uitwerking van zo'n gesprek doe ik dan later deze week weer op kantoor."

Kun je een voorbeeld noemen van zo'n oefening?

"Onlangs hebben we oefeningen Command & Control gehouden. Dat waren acht intensieve trainingen in een week. Alle sleutelfunctionarissen die een rol hebben in de leiding en de cooerdinatie in de pre-hospitale fase tijdens een incident werden daarin bij elkaar gebracht. Een andere oefening die we hebben voorbereid en uitgevoerd, was de Ebola-oefening in het MCL."

Wat is er veranderd de afgelopen tien, twintig jaar?

"Ik heb een prachtige tijd meegemaakt. Toen de RAV's kwamen was er niks aan opleidingen beschikbaar. Ook landelijk niet. Dat hebben we zelf ontwikkeld en verder landelijk ook geprofessionaliseerd. Ik heb daar een bijdrage aan mogen leveren. Toen ik bij de GHOR begon, was dat ook zo. De GHOR-functies zijn inmiddels vastgesteld en er zijn opleidingstrajecten opgesteld. We kwamen van `nergens' naar waar we nu staan. Ik kijk er met trots op terug dat ik onderdeel van die ontwikkeling en opbouw geweest ben. Er staat nu een goede, professionele organisatie."

Slaat de professionaliseringsdrang niet te ver door?

"We hebben competentiemetingen, kwalificatiedossiers en opleidingstrajecten. Die hebben voor professionalisering gezorgd. Dat betekent niet dat we gevangen zitten in protocollen. Dat is op dit moment niet het geval, maar het risico zit er wel in en je moet er alert op zijn. Ons gezond boerenverstand blijven we nog steeds gebruiken."

Waarom is het belangrijk dat er zo veel geoefend wordt?

"Zorginstellingen hebben de wettelijke verplichting om onder alle omstandigheden verantwoorde zorg te kunnen bieden. Dus ook tijdens grote incidenten. Daar moeten ze op voorbereid zijn en geoefend hebben. De expertise op dat gebied halen ze bij ons. Daarnaast hebben we als veiligheidsregio ook een belang bij een goede voorbereiding en samenwerking. Als er opgeschaald wordt in crisissituaties, hebben wij de operationele leiding in de geneeskundige kolom."

Waar ben je trots op?

"Op ons netwerk. We hebben een goed ketennetwerk neergezet waarmee we goed samenwerken en tot goede producten komen. Wij zetten sterk in op samenwerking in plaats van wij veiligheidsregio en jullie zorgverleners. Dat wordt gewaardeerd vanuit de witte kolom. Het leveren van goede opgeschaalde zorg is iets dat we samen moeten doen."

Vragen?

Voor vragen aan Jan van der Heide kunt u contact opnemen met de afdeling Crisisbeheersing van Veiligheidsregio Fryslan.