Tussenrapportage: Deelnemers aan mediation in strafzaken overwegend ..
Den Haag ,
Pagina-inhoud
*Daders en slachtoffers van misdrijven die ingaan op het aanbod om mediation te proberen, zijn daar in het algemeen positief over. Dat blijkt uit een tussenrapportage van het WODC (het onderzoekscentrum van het ministerie van Veiligheid en Justitie) over de pilots 'herstelbemiddeling in
strafzaken'. 70% van de bemiddelingsgesprekken, die meestal werden gevoerd na een geweldsdelict, eindigde met het opstellen van een gezamenlijke overeenkomst. Toch kijkt niet iedereen met een goed gevoel terug op de mediation, blijkt uit het rapport. Dat biedt slechts een `voorlopig inzicht',
benadrukken de onderzoekers; echte conclusies kunnen pas worden getrokken als het onderzoek over enkele maanden is afgerond.
Pilots bij rechtbanken
Mediation in strafzaken houdt in dat dader en slachtoffer voorafgaand aan de rechtszaak met elkaar in gesprek gaan onder leiding van een mediator. Zes rechtbanken experimenteren daarmee sinds eind 2013, in nauwe samenwerking met het Openbaar Ministerie. De gedachte is dat het recht slechts een
deel van de problemen oplost die misdrijven met zich meebrengen. Mediation kan een goed hulpmiddel zijn omdat het daders de kans geeft hun verantwoordelijkheid te nemen en slachtoffers om hun verhaal te vertellen en vragen te stellen. Afspraken over de toekomst en over herstel van de schade,
kunnen gevoelens van angst en onmacht wegnemen.
overleg koffie 2.jpg
Grote bereidheid
Gaan dader en slachtoffer tijdens de pilots in gesprek met een mediator en stellen ze een overeenkomst op, dan wordt daar rekening mee gehouden bij de beslissing over verdere vervolging en - als dat nog aan de orde is - de strafoplegging. De bereidheid om mee te doen is aanzienlijk,
constateren onderzoekers van het WODC: bijna de helft van de pogingen om bemiddeling op gang te brengen, heeft ertoe geleid dat dader en slachtoffer inderdaad in gesprek zijn gegaan. Vervolgens is 70% van de gesprekken uitgemond in een overeenkomst. Achteraf blijkt echter dat 20% zijn wensen
onvoldoende terugziet in die overeenkomst. Al met al is dus zo'n 50% echt tevreden.
Vragenlijsten
De onderzoekers hebben de deelnemers gevraagd voorafgaand aan en kort na de mediation vragenlijsten in te vullen over hun motivatie, verwachtingen en ervaringen. Toen de tussenrapportage werd geschreven, waren nog niet voldoende gegevens binnen om harde conclusies te trekken. Bovendien kan het
beeld nog veranderen door verder onderzoek - zoals gesprekken met deelnemers en professionals - dat komende zomer wordt verwerkt in een eindrapport. De onderzoekers zijn daarom heel voorzichtig met het verklaren van de tegenvallende ervaringen van een minderheid van de deelnemers. Het lijkt
echter `goed mogelijk dat de interactie met de tegenpartij hierin een belangrijke rol speelt', aldus het rapport.
Invloed
Over de voorbereiding, de mediator en het gesprek zelf, waren de deelnemers namelijk positief. Een meerderheid had het gevoel invloed te hebben op het verloop van de zaak, 40% van de daders en slachtoffers voelde zich na het gesprek beter en van de slachtoffers meende 40% dat het gesprek hielp
bij het verwerken van het delict. Hooggespannen verwachtingen zijn echter niet altijd waargemaakt. Voor veel slachtoffers was het voorkomen van recidive een belangrijke reden om mee te doen, maar de meesten denken niet dat de bemiddeling daaraan heeft bijgedragen. Ook bespeurde slechts een
derde van de slachtoffers oprechte spijt bij de dader. Van de daders die hoopten begrip te krijgen van de slachtoffers, vond minder dan een derde dat dat gelukt was.
Vaak bekenden
De deelnemers aan de pilot zijn gemiddeld ouder en hoger opgeleid dan andere daders en slachtoffers en ze hebben vaker een relatie. Ze hebben relatief veel vertrouwen in politie en justitie en geloof in een rechtvaardige wereld. Opvallend is dat dader en slachtoffer vaak bekenden van elkaar
zijn en dat ze veelal na een geweldsdelict bij de mediator zijn beland. Of dat betekent dat daders en slachtoffers van geweldsdelicten extra belangstelling hebben voor mediation, wordt pas in het eindrapport duidelijk; het kan ook te maken hebben met keuzes die doorverwijzers maken.
Zie ook: Mediation naast rechtspraak: informatie voor partijen