Tweede jaar op rij een recordaantal teken gevangen


Gepubliceerd op
12 april 2015

Voor het tweede jaar op rij is er door vrijwilligers een recordaantal teken gevangen op 12 vaste tekenvanglocaties. In totaal zijn er 17.400 teken gevangen. Vorig jaar waren dat er 16.800. Van de drie levensstadia namen vooral de larven sterk in aantal toe, terwijl het aantal gevangen nimfen
juist lager lag dan in 2013. In combinatie met het grote aantal muizen afgelopen jaar, de belangrijkste gastheer van de teek, kan dit jaar juist het aantal nimfen hoog uitkomen. Nimfen veroorzaken de meeste tekenbeten.

Controleer uw cookie-instellingen

De meerdaagse tekenactiviteitsverwachting op Tekenradar.nl geeft aan dat het tekenseizoen weer begint. In grote delen van het land staat de verwachting op `Zeer hoog'. We roepen op om tekenbeten te melden op Tekenradar.nl en mee te doen met het onderzoek. Het onderzoek wordt vanaf dit weekend
sterk uitgebreid. Mensen van 18 jaar of ouder die gaan beginnen met een antibioticakuur tegen de ziekte van Lyme kunnen zich aanmelden via de (huis)arts of via Tekenradar.nl.

Vier tekenstadia op de nagel van een duim. Rechtsonder het larfje, rechtsboven de nimf, linksonder het mannetje en linksboven het vrouwtje (foto: RIVM) Vier tekenstadia op de nagel van een duim. Rechtsonder het larfje, rechtsboven de nimf, linksonder het mannetje en linksboven het vrouwtje
(foto: RIVM)

Sinds de zomer van 2006 vangen groepen vrijwilligers maandelijks teken op een oppervlak van 200 vierkante meter. Elke maand weer op precies dezelfde plek. De tekenvangers slepen een wit laken achter zich aan. De teken die op de planten of op de bodem zitten haken zich aan de onderkant van het
tekendoek vast. Na 25 meter wordt het doek omgedraaid en worden de teken een voor een van het doek af gehaald en in de alcohol gedaan. Het aantal larven, nimfen en volwassen teken (zie foto hiernaast) wordt opgeschreven. De teken worden vervolgens opgestuurd naar het Laboratorium voor
Entomologie van Wageningen University waar ze geteld worden en in de vriezer worden gestopt. In een later stadium worden de teken door het RIVM op de aanwezigheid van de Borrelia-bacterie en andere mogelijke infecties geanalyseerd via DNA-analyse.

Het jaarlijks aantal gevangen teken gemiddeld over 12 vanglocaties (bron: De Natuurkalender) Het jaarlijks aantal gevangen teken gemiddeld over 12 vanglocaties (bron: De Natuurkalender)

Recordaantal larven

Van 12 vanglocaties zijn vanaf het begin doorlopend maandelijks teken gevangen. Het jaarlijks aantal gevangen teken gemiddeld over de 12 locaties is per tekenstadium voor de jaren 2007 tot en met 2014 weergegeven in de figuur. Vorig jaar werden 17.400 teken gevangen. Zoals gebruikelijk waren
er meer larven dan nimfen en meer nimfen dan volwassenen. Tijdens elk levensstadium sterft een groot deel onder meer omdat ze niet in staat waren om bij een gastheer bloed te drinken. De stijging in het aantal teken komt dit jaar geheel voor rekening van de larven. Ten opzichte van 2013 werden
er in 2014 17 procent meer larven gevangen. Opvallend hierbij is dat het aantal larven in 2013 ook al recordhoog was. In de grafiek is te zien dat het aantal larven normaal gesproken juist na een piekjaar weer een lager aantal laat zien. Dit keer dus niet. Het aantal larven nam in 10 van de 12
locaties toe en in twee locaties af.

Dit jaar wel een stijging van nimfen verwacht

Waar de larven een stijging lieten zien, daalde het aantal gevangen nimfen in 2014 met 35 procent ten opzichte van 2013. In 8 locaties daalde het aantal nimfen en in 4 locaties steeg het aantal. Het grote aantal larven in 2013 vertaalde zich dus niet in een duidelijke stijging van het aantal
nimfen in 2014. Door het (zeer) grote aantal muizen in de afgelopen maanden in veel gebieden is het dit jaar echter goed mogelijk dat het grote aantal larven in 2014 leidt tot een toename van het aantal nimfen in 2015. Muizen zijn namelijk een belangrijke gastheer voor het larvenstadium. Hoe
meer gastheren, hoe groter de kans is dat een larfje bloed kan bemachtigen en kan transformeren naar de nimf. Het aantal gevangen volwassen teken was vrijwel gelijk aan vorig jaar. In de hele meetreeks fluctueert het aantal volwassenen het minst.

Screenshot van Tekenradar.nl homepage op 10 april 2015 (bron: Tekenradar.nl) Screenshot van Tekenradar.nl homepage op 10 april 2015 (bron: Tekenradar.nl)

Ondanks dat we niet eerder zoveel larven hebben gevangen en dat we beduidend minder nimfen hebben gevangen kun je vanuit een rekenkundig perspectief nog niet met zekerheid zeggen dat het werkelijke aantal larven is toegenomen of het aantal nimfen is afgenomen ten opzichte van de afgelopen
jaren. Daarvoor zijn de verschillen in aantallen tussen de vanglocaties te groot en is het aantal vanglocaties te klein.

Teken worden actief, doe mee aan het Tekenradar-onderzoek

De komende week is het de Week van de Teek. Elk jaar vragen groene organisaties begin april aandacht voor teken en de ziekte van Lyme. Deze tijd is niet toevallig gekozen omdat nu de teken actief worden en met de hogere temperaturen mensen ook meer het groen in gaan. Ook de meivakantie komt er
aan. Dit jaar is de timing van de Week van de teek goed. De actuele tekenactiviteitsverwachting op Tekenradar.nl geeft namelijk ook aan dat teken actief worden. De komende dagen komt in een groot deel van Nederland de activiteitsverwachting in de categorie `Zeer hoog'. Het is dus belangrijk om
na een bezoek aan het groen een tekencheck te doen. Ook in de gebieden waar de verwachting lager ligt.

Indien u gebeten bent door een teek dan vragen we u dit te melden op Tekenradar.nl. Vanaf vandaag wordt het onderzoek via Tekenradar sterk uitgebreid. Mensen van 18 jaar of ouder die gaan beginnen met een antibioticakuur tegen de ziekte van Lyme kunnen zich aanmelden via de (huis)arts of via
Tekenradar.nl. Lees hier meer over dit onderzoek.

dr.ir. AJH (Arnold) van Vliet
Contactpersoon dr.ir. AJH (Arnold) van Vliet
Contactformulier + Meer (2)

* prof.dr.ir. W (Willem) Takken
Contactpersoon prof.dr.ir. W (Willem) Takken
Contactformulier

* ir. WA (Wichertje) Bron
Contactpersoon ir. WA (Wichertje) Bron
Contactformulier

Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse

Milieusysteemanalyse is een kwantitatief en multidisciplinair onderzoeksgebied dat zich richt op het analyseren, interpreteren, simuleren en communiceren van complexe milieuproblemen vanuit verschillende gezichtspunten.

* zwaar pollenweekend Natuur twee weken voor op schema, zwaar pollenweekend op komst
* [IMG] Onderzoekers leggen verband tussen klimaatverandering en voedselveiligheid
* [IMG] Wageningen University wil weer dode steekmuggen

Meer nieuws



Link:

* Week van de teek - 13 t/m 19 april 2015

Lees meer in het Dossier:

* [IMG] Teken in Nederland Beten van besmette teken kunnen bij mensen de ziekte van Lyme veroorzaken. Het percentage teken dat drager is van de bacterie varieert sterk van...