Data science is van groot belang bij het voorkomen van toekomstige uitbraken van virusziekten, aldus informaticus Aske Plaat. Hij aanvaardt op 13 april zijn benoeming als hoogleraar Data Science met zijn oratie `Data Science and Ebola.'

Oceaan aan data wordt kennis

Tegenwoordig produceert iedereen en alles voortdurend data. Het aantal internetgebruikers neemt nog steeds in rap tempo toe, waardoor medische, bedrijfs- en overheidsdatabases blijven groeien. Deze databases bevatten schatten aan informatie. De wetenschap die deze oceaan aan data transformeert in een zee van kennis, de data science, is van steeds groter belang, onder meer voor de wereldwijde volksgezondheid. Dit stelt Plaat in zijn oratie. Hij laat de mogelijkheden en beperkingen van data science zien aan de hand van de Ebola-uitbraak in West-Afrika in 2014. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft het ontbreken van betrouwbare data in hoge mate bijgedragen aan de ernst van deze uitbraak.

Ebola moeilijk te diagnosticeren

De dataverzameling- en verwerkingstechnieken zijn de laatste tien jaar enorm verbeterd. Het data-gedreven onderzoek neemt een hoge vlucht in gebieden als sterrenkunde, biologie en sociologie. Ook bij de Ebola-uitbraak zijn innovatieve dataverwerkingsmogelijkheden van groot belang, aldus Plaat. De ziekte kon in 2014 niet goed worden gediagnosticeerd omdat de gegevensverzameling traag verliep en eenvoudige tests ontbraken. Het was onduidelijk waar het dodelijke virus zich precies bevond, en zo kon het zich onopgemerkt verspreiden. Tests die ook door ongetraind personeel kunnen worden uitgevoerd, kunnen dit voorkomen. Denk aan het gebruik van mobiele telefoons en apps met een checklist voor Ebola-symptomen. Ebola-gegevens kunnen zo sneller binnenkomen, waardoor de ziekte beter te lijf is te gaan.

Openstellen data van groot belang

Daarbij is het belangrijk dat regeringen en organisaties opener worden met hun gegevens, stelt Plaat. Ze zijn vaak te beschermend. Pas toen de enorme omvang van de Ebola-uitbraak duidelijk werd, gingen regeringen en organisaties, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie, meer gegevens uitwisselen over de ziekte. Wetenschappers overal ter wereld konden hun online modellen verbeteren die de Ebola-verspreiding voorspellen, en werken aan vaccins en medicijnen. Deze gezamenlijke open data initiatieven zijn van grote waarde, aldus Plaat. Zo kan data science de kansen op toekomstige virusuitbraken verkleinen en levens redden.

Aske Plaat

Prof.dr. A. Plaat

Prof.dr. A. Plaat

Aske Plaat (1966) is hoogleraar Data Science. Hij heeft onderzoek verricht naar complexe netwerken en machine learning, onder meer in de Supercomputing Technologies Group van het MIT. Zijn onderzoek naar intelligente zoekalgoritmen heeft verschillende prijzen gewonnen. Hij is programmadirecteur van de Master ICT in Business bij LIACS.

(7 april 2015 - CR)

Zie ook

LIACS Aske Plaat