Varsity erkend als immaterieel erfgoed

Op eerste paasdag, zondag 5 april, worden de Nationale Universiteitsroeiwedstrijden Varsity geplaatst op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. Om 15.00 uur ondertekenen de president van de Koninklijke Nederlandsche Studenten Roeibond (KNSRB), de president van de 132e Varsity wedstrijdcommissie van de KNSRB en de voorzitter van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE) het certificaat in het VIP Paviljoen van de Varsity.

Varsity is de naam van nationale studentenroeiwedstrijden, die elk jaar begin april op het Amsterdam-Rijnkanaal, ter hoogte van Houten, worden gehouden. De Koninklijke Nederlandsche Studenten Roeibond (KNSRB) organiseert de Varsity dit jaar voor de 132e keer en heeft de wedstrijden voorgedragen voor plaatsing op de Nationale Inventaris. Daarop kunnen tradities geplaatst worden die een geschiedenis hebben en die van generatie op generatie actief worden doorgegeven. De KNSRB heeft de eigen traditie in kaart gebracht en een actieplan gemaakt om de traditie van de Varsity door te geven naar nieuwe generaties studenten. De Varsity is nu erkend als immaterieel erfgoed en wordt op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland bijgeschreven.

De Varsity heeft zijn wortels in 1878, toen studentenroeiverenigingen Njord uit Leiden en Laga uit Delft een onderlinge roeiwedstrijd organiseerden. De wedstrijd was geinspireerd op de al jarenlange bestaande en bekende race tussen de roeiploegen van de Universiteiten Oxford en Cambridge op de rivier de Theems in Londen. De eerste officiele Varsity werd gehouden op 30 juni 1883 en werd gestreden door Njord, Laga en de nieuwe Utrechtse studentenroeivereniging Triton. In de jaren erna werden er steeds meer studentenroeiverenigingen opgericht die mee gingen doen. In de jaren zestig werden in verschillende steden ook studentenroeiverenigingen opgericht die geen band hadden met de corpora. Het zou tot 1973 duren voordat deze verenigingen mee mochten doen. Sinds 1976 worden er ook dameswedstrijden geroeid.

Elk jaar doen er ongeveer duizend studenten mee aan de Varsity. Het niveau varieert van beginnende wedstrijdroeiers tot roeiers van internationaal topniveau. Er wordt in verschillende disciplines geroeid over een afstand van twee kilometer maar de belangrijkste wedstrijd van de dag is de finale der 'Oude Vieren'. Dat is een race over een afstand van 3000 meter, bijna dezelfde afstand als tijdens de eerste editie in 1878 (3200 meter). Elke studentenroeivereniging in Nederland selecteert hiervoor haar beste vier roeiers en een stuurman. Wanneer de winnende Oude Vier gefinisht is, springen alle aanwezige verenigingsgenoten die als toeschouwer aanwezig zijn in hun ondergoed of naakt het water in om de winnaars op traditionele manier te feliciteren. De nieuwe helden krijgen een krans en het eremetaal (de gouden blikken) omgehangen.

De Varsity is met al zijn tradities diep geworteld in de identiteit van de deelnemende studentenroeiverenigingen. Sommigen tradities zijn algemeen, zoals de uitdossing met hoedjes en wandelstokken die de studenten die dag dragen of het brassen. Andere tradities horen bij een bepaalde vereniging. De meeste van deze tradities worden van student op student doorgegeven via de mores, de ongeschreven gedragsregels.

De Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland vloeit uit de ratificatie van het UNESCO Verdrag ter Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed door de Nederlandse regering in 2012. De cooerdinatie ervan is in handen van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE).