Lees verder


Museum het Hannemahuis in Harlingen presenteert van 31 maart tot en met 28 juni 2015 de tentoonstelling Een verborgen zilverschat. De collectie Steensma. Getoond wordt een belangrijke verzameling absolute topstukken van Nederlands zilver uit de 16de tot en met de 18de eeuw. De objecten zijn
afkomstig uit een particuliere collectie. Thema's als `geboorte, huwelijk en overlijden', `koffie, thee en tabak', `verlichting', `aan tafel' en `schrijfgerei' belichten de rijkdom aan zilveren gebruiks- en siervoorwerpen.

Absoluut vakmanschap

In de 17^de en 18^de eeuw waren in elke stad van enige omvang meerder zilversmeden actief en sommigen bereikten een hoog niveau. Op de tentoonstelling zijn daarvan vele voorbeelden. Het getoonde zilver is ooit gemaakt in opdracht van de gegoede burgerij of de adel. Zij omgaven zich graag met
mooie voorwerpen. Het voordeel was dat deze door de intrinsieke waarde van het zilver, hun waarde ook behielden.

Friese topstukken

Dikwijls werden de voorwerpen vervaardigd om een geboorte, huwelijk of overlijden te gedenken. Een van de hoogtepunten op de tentoonstelling is een Friese schotel met de continenten, gemaakt door de Leeuwarder zilversmid Rintje Jans in 1670. Dit kapitale stuk met een doorsnede van 41,5 cm
heeft dezelfde kwaliteit als de zilveren schotel uit de zogenoemde Poptaschat in het Fries Museum. Ook de vermaarde brandewijnkom met deksel van de Bolswarder zilversmid Claas Baardt uit 1679 is van het hoogste niveau. De invloed van de contacten met Azie is terug te vinden in de ornamenten
van de zeer uitzonderlijke waterketel op komfoor uit 1697 van de Leeuwarder zilversmid Johannes Pieters de Vos. Het stuk is op een heel bijzondere manier voorzien van chinoiserieen, waardoor de relatie met Azie werd benadrukt. En wat te denken van het enig bekende gouden knottekistje uit
Friesland, omstreeks 1650 gemaakt door de Leeuwarder zilversmid Willem Jans Olthof? Naast het gouden exemplaar bevinden zich ook verschillende zilveren exemplaren in deze collectie, zowel van Friese als West-Friese oorsprong. Zilveren knottekistjes werden in de 17^de eeuw door de man aan zijn
geliefde gegeven en wanneer zij het accepteerde, kon het huwelijk worden voorbereid.

illustratie van zilver

Topstukken uit heel Nederland

Afgezien van de vele Friese topstukken zijn er ook tal van voorwerpen uit andere regio's te zien. De Utrechtse zilversmid Thomas Bogaert liet in 1624 een staaltje van zijn grote vakmanschap zien met twee grote zoutvaten in kwabstijl. Het ene vat wordt gedragen door een sater, het andere door
een nimf. Ze doen denken aan werk van de beroemde meester Adam van Vianen, die in die jaren ook in Utrecht werkzaam was. Ook huwelijksbokalen uit de 17^de eeuw zijn zeldzaam. Uit Middelburg afkomstig is een prachtig verguld exemplaar uit 1624. De wapens van het echtpaar zijn in de bokaal
gegraveerd. Tijdens de voorbereiding van de tentoonstelling doken de portretten van het echtpaar op, Johannes van der Stringe en Anna van Citters. Deze zijn nu naast hun huwelijksbokaal te zien. Een 17^de-eeuws portret, van een kind naast een enorme grote zilveren beker, is met de beker zelf
herenigd. De beker werd in 1668 in Dordrecht gemaakt en is voorzien van een interessante inscriptie. Ook zijn er veel bijzondere stukken uit Amsterdam, Den Haag, Groningen, Leiden, Maastricht, Vlissingen, Gorinchem en andere plaatsen te zien.

Voorbeelden

Zilversmeden lieten zich soms inspireren door gedrukte voorstellingen. Zo is de versiering van twee stukken terug te voeren op 17^de-eeuwse gravures die ook model stonden voor de marmeren beeldengroep in het timpaan van het Amsterdamse stadhuis (nu Paleis op de Dam). Deze stukken geven ook
een inkijkje in de manier van werken van deze bekwame ambachtslieden. De zilversmid nam de prent als voorbeeld, interpreteerde deze op zijn eigen manier en werkte het geheel in zilver uit.

Friese zilveren sierlepels

Duizenden Friese kinderen hebben de afgelopen eeuwen een geboortelepel gekregen en zowel de teksten die er in zijn gegraveerd als de bekroning van de steel vertellen vaak een heel verhaal.

Vele tientallen 18^de-eeuwse Friese zilveren lepels, elk met hun eigen achtergrond, maken deel uit van deze bijzondere expositie.

Moderne edelsmeden

Ook vandaag de dag worden nog steeds prachtige werkstukken in zilver gemaakt. Het Hannemahuis presenteert het werk van de drie edelsmeden Daan Brouwer, Cees Post en Andre van Loon. Elke zilversmid heeft zijn eigen vormentaal, waaruit de liefde voor het vak en het materiaal sterk tot
uitdrukking komt.

Publicaties

Tegelijkertijd met de tentoonstelling verschijnen twee publicaties. In Een verborgen zilverschat: de collectie Steensma van auteur Hugo ter Avest worden dertig topstukken beschreven en afgebeeld met prachtige foto's. Friese zilveren sierlepels uit de achttiende eeuw van auteur Jan Schipper
is gewijd aan geboorte-, herinnering- en gelegenheidslepels en beschrijft onder meer de symboliek van de steelbekroningen. Prijs per stuk: EUR 12,50.

Activiteiten

* Zaterdag 18 april en zondag 19 april 2015: Museumweekend 11.00u-17.00u, toegang EUR 1 pp), demonstraties door edelsmid Hennie Broers, 13.30u-17.00u.
* Woensdag 22 april 2015: `Fries en ander zilver', lezing door Hugo ter Avest, aanvang 20.00u, toegang EUR 5,- (incl. koffie/thee).
* Zondag 3 mei 2015: workshop `Zet je moeder in het zilver voor Moederdag', maak een dekselse knoop van zilver onder leiding van edelsmid Hennie Broers. Eventuele leesbril meenemen! Materiaalkosten per deelnemer: EUR 25, aanvang 14.00u, einde 17.00u. Maximaal 10 deelnemers. De deadline voor
aanmelding is zondag 26 mei 2015.

Culinaire arrangementen

Op vertoon van de toegangskaart van het Hannemahuis krijgen bezoekers korting op een lunch bij Restaurant Bij Ons, Voorstraat 73 of een diner bij Restaurant Stoof, Franekereind 23 te Harlingen.