Schaf belemmerende regels af om gevolgen van krimp te verzachten

27 maart 2015

Op verzoek van PvdA-Kamerlid Albert de Vries hield de Tweede Kamer in de laatste week van maart een hoorzitting over de kabinetsvisie op de bevolkingsontwikkeling in de komende 20 jaar. Bestuurders, wetenschappers en vertegenwoordigers van onder meer woningbouwcorporaties uit de nu bekende krimpgebieden Oost-Groningen, Zuid-Limburg en Zeeuws-Vlaanderen brachten bij de Kamer onder de aandacht dat het kabinet de problemen die krimp met zich meebrengt onderschat en ook haar eigen rol daarin.

De visie van het kabinet gaat voorbij aan het feit dat straks een op de vier gemeenten verspreid over het hele land met bevolkingsdaling te maken heeft, menen de insprekers. Onderzoeker Tialda Haartsen (RUG) stelde dat het aantal jonge kinderen (4-12 jaar) in veel regio's in Nederland tussen 2013 en 2020 tot soms wel veertig procent zal teruglopen. Die urgentie is groot in delen van Friesland, Groningen, de Achterhoek, Zeeland maar ook in het Groene Hart. Haartsen vreest daardoor een veel sneller verlies aan ook andere dagelijkse voorzieningen dan onderwijs in de regio. Bestuurders hebben dat nog onvoldoende op het netvlies. Voormalig gedeputeerde uit Zeeland Harry van Waveren, lid van het Team Midterm Review Bevolkingsdaling wijst er op dat krimp ingewikkelder en regionaal gedifferentieerder is dan uit de kabinetsvisie blijkt.

Schep experimenteerruimte

Anders dan in de grote steden stapelen de effecten van krimp zich in toch al kwetsbare gebieden zich snel op en versterken ze elkaar. Zorgverlening staat onder druk, kansen op de arbeidsmarkt zijn kleiner, scholen sluiten en de woningvoorraad groeit. Samen vormen ze een cocktail voor een steeds snellere neerwaartse spiraal. De overheid kan de bevolkingsdaling niet keren, maar moet daar ook de ogen niet voor sluiten, houden de insprekers de Tweede Kamer voor. Ze vragen de Haagse politiek om belemmerende regels aan te pakken en experimenteerruimte te scheppen. Gedeputeerde Marianne Besselink (Groningen, PvdA) overhandigde de Kamer een dossier met regels die het remmen van krimpeffecten bemoeilijken. Het wegnemen van drempels moet er bijvoorbeeld toe leiden dat kleine scholen makkelijker kunnen fuseren en dat er ook huisartsenposten in dunbevolkte gebieden blijven. Ook de provincies kunnen een belangrijke rol spelen. Besselink illustreert dat met `Gronings gereedschap'. Een pakket van op krimp gerichte maatregelen in de ruimtelijke ordening. Bijvoorbeeld door de woningvoorraad toekomstbestendig aan te pakken.