Persbericht 23 maart 2015

Er waren al aanwijzingen dat mindfulness meditatie en yoga een positief effect hebben op pijnbeleving en het behoud van verstandelijke vermogens bij veroudering.Promovendus Tim Gard verklaart nu met behulp van hersenscanners de onderliggende mechanismes in de hersenen. Hij vond unieke neurale mechanismen op het gebied van pijnverwerking en efficienter georganiseerde en robuustere hersennetwerken bij ouderen die ervaren yoga- of meditatiebeoefenaars waren. Dit kan in de toekomst implicaties hebben voor de behandeling van chronische pijn en voor het zo lang mogelijk gezond houden van de vergrijzende bevolking.

Voor de studie naar pijn ondergingen proefpersonen lichte pijnprikkels in de vorm van milde elektroshocks in een onderarm. De meditatiegroep ging de pijn zowel in dagdagelijkse houding aan, als in een staat van meditatie. Ze bleken de pijn niet als minder sterk te ervaren, maar wel als minder onaangenaam. In hun hersenen ging de verminderde pijnbeleving gepaard met een verhoogde activatie in de posteriore insula (het gebied dat betrokken is bij het voelen van pijn) en een verminderde activiteit in de laterale prefrontale cortex (het gebied dat ervaringen reguleert). Dit patroon is het tegenovergestelde van wat er gebeurt in het brein van niet-mediterenden. Met andere woorden: mediterenden waren in staat hun pijn op unieke wijze te verminderen, door de pijnsensaties toe te laten in plaats van er mentale controle over uit te oefenen.

Voor het vernieuwende onderzoek naar het effect van yoga en meditatie op veroudering, werden hersenscans gemaakt en de verstandelijke vermogens in de vorm van fluide intelligentie gemeten. Fluide intelligentie is het vermogen om te redeneren in nieuwe situaties. Oudere beoefenaars van zowel yoga als meditatie bleken een kleinere afname in fluide intelligentie te hebben dan controlepersonen met een vergelijkbaar gezonde levensstijl. Functionele MRI-opnames tijdens rust lieten zien dat de globale hersenennetwerken van mediterenden en yogi's efficienter en robuuster georganiseerd waren dan die van controlepersonen. Het effect van yoga bleek wat fluide intelligentie en globale netwerk efficientie betreft even groot als dat van meditatie.

"Het is fascinerend te zien hoe yoga en meditatie onze hersenen en onze psyche positief kunnen beinvloeden en zo tot een verhoogd welzijn kunnen leiden", aldus Tim Gard. Hij verdedigde zijn proefschrift `The neural and psychological mechanisms of yoga and mindfulness meditation' op vrijdag 20 maart aan de Universiteit Maastricht.