I-Books gaan helpen om eetgedrag te controleren bij obesitas
17 maart 2015
Op woensdag 18 maart presenteren prof. dr. A.T.M. (Anita) Jansen en dr. S. (Sandra) Mulkens van de Universiteit Maastricht twee i-Books voor hulpverleners in de ggz die obesitas-patienten behandelen. De i-Books bevatten demonstratiemateriaal en -films. Therapeuten hebben daarmee een
laagdrempelige methode tot hun beschikking om ongecontroleerde eetbuien bij patienten te bestrijden. De i-Books kwamen tot stand met financiering uit het NWO-programma MeerWaarde.
Beeld: flickr commons
Leren om niet te eten
Obesitas wordt in veel gevallen gezien als een medisch probleem. Behandelaars hebben een standaardaanpak: eet- en leefpatroon veranderen of anders een maagverkleining. Daarbij worden psychologische processen die mensen aanzetten tot te veel eten vaak vergeten. Daarom verricht Anita Jansen met
haar onderzoeksgroep studies naar de psychologische mechanismen, die bij mensen die te veel eten aan het werk zijn. Zo hebben de onderzoekers inmiddels veel succes geboekt met zogenoemde Cue Exposure & Response Prevention (CERP).
De onderzoekers ontdekten dat de impulsen om te gaan snacken en eten samenhangen met het tijdstip van de dag, of een geur of een kleur, te vergelijken met het bekende Pavlov-effect. Die aangeleerde trek is uit te doven, zo ontdekten zij in hun laboratorium. In de i-Books Leren om niet te eten
is een aantal interventies uitgewerkt die gebruik maken van deze inzichten, door juist op die cognitieve processen in te grijpen.
In de i-Books zijn onder meer video-opnames van echte therapeutische sessies te zien. In de therapie worden cues - stimuli om te eten - bepaald. De onderzoekers stellen mensen met obesitas veelvuldig bloot aan die cues, echter zonder die met eten te belonen. Daardoor krijgen ze meer controle
over hun eetgedrag.
Anita Jansen: "In de praktijk zet de patient een product dat hij heel lekker vindt voor zich neer. Bijvoorbeeld zoute pinda's. Hij moet eraan ruiken, hij moet het vastpakken, maar hij mag het niet opeten. Oefening zorgt ervoor dat de drang om te eten vermindert en uiteindelijk wordt weerstaan.
Nog een stap verder wordt de client gevraagd alle pinda's weg te gooien... dat vinden ze vaak heel moeilijk."
Aantal obesitas-patienten neemt in de toekomst verder toe
In Nederland is ongeveer een vijfde van de kosten in de gezondheidszorg gerelateerd aan obesitas. Ernstig overgewicht zorgt voor een sterk verhoogd risico op diabetes, hart- en vaatziekten, ademhalingsproblemen, gewrichtsklachten en kanker. Zeer dikke mensen lijden vaker aan depressies en
hebben een lage zelfwaardering, mede waardoor zij frequenter en langer ziek thuis zijn. Het probleem om deze mensen te bereiken en op een laagdrempelige manier te behandelen komt met de i-Books dichterbij.
In Nederland kampt de helft van de bevolking aan overgewicht en lijdt 12 procent aan obesitas, een zodanige overmatige vetstapeling in het lichaam dat dit tot gezondheidsrisico's leidt. In vergelijking met de Verenigde Staten, waar gemiddeld een derde van de bevolking `obees' is, doet ons land
het nog niet zo slecht. Voorspellingen wijzen echter uit dat het aantal obesitas-patienten in Nederland toeneemt. Reden te meer om op zoek te gaan naar effectieve en gemakkelijk in te zetten behandelmethodes. Dat is Anita Jansen en collega dr. Sandra Mulkens gelukt.
Anita Jansen (1960) studeerde psychologie aan de Universiteit Utrecht en promoveerde in 1990 op `binge eating', ziekelijke vreetbuien. Sinds 1999 is zij hoogleraar experimentele klinische psychologie aan de Universiteit Maastricht. Anita Jansen doet sinds eind jaren tachtig aan de UM onderzoek
naar eetstoornissen. Onderzoek naar anorexia en boulimia nervosa kreeg mede door haar landelijke bekendheid. In 2011 kreeg Jansen ook een Vici-toekenning. Zij en haar groep richten zich de laatste jaren vooral op oorzaken en behandeling van obesitas, ernstige zwaarlijvigheid.
Meer informatie
Website van de onderzoeksgroep: http://www.eetonderzoek.nl/onderzoekers/anita.htm
De i-Books Leren om niet te eten. Een handleiding voor therapeuten is te krijgen via de Apple Store. Er is ook een webversie beschikbaar. Anita Jansen werkte voor de i-Books samen met productiepartner MediView. Technische realisatie was in handen van PrimaID.
Bron: NWO