De kans dat er iets op het spoor gebeurt is klein. Maar wat moet je doen als er een ongeval met gevaarlijke stoffen op het spoor gebeurt? Hoe kun je als inwoner een ongeval met gevaarlijke stoffen herkennen? En hoe reageer je zo, dat je jezelf en anderen snel in veiligheid kunt brengen? Deze vragen stonden centraal in de pilot Zelfredzaamheid & Spoorveiligheid in de gemeente Borne.

Omdat hulpdiensten niet direct ter plekke zijn, had deze pilot als doel om mensen door middel van een betere informatievoorziening beter in staat te stellen een gevaarlijke situatie snel te herkennen, beoordelen en ernaar te handelen. Het kenmerkende van het project in Borne was, dat samen met de burgers werd gewerkt aan betere informatievoorziening en handelingsperspectieven, met name in de eerste 15 minuten waarin mensen op zichzelf en elkaar zijn aangewezen.

Resultaten in toolkit voor andere gemeenten

De pilot is inmiddels afgerond. Er is nu een toolkit ontwikkeld zodat ook de andere Overijsselse gemeenten gebruik kunnen maken van de lessen uit de pilot. Burgemeester Rob Welten heeft donderdag 5 maart namens Veiligheidsregio Twente en de gemeente Borne deze toolkit overhandigd aan gedeputeerde Ineke Bakker van de Provincie Overijssel. De toolkit is gemaakt met Bornse bewoners. Daarom spreekt burgemeester Welten ook liever over samenredzaamheid dan over zelfredzaamheid.

Positieve reacties

"Ik heb het als zeer positief ervaren. Ik woon 140 meter van het spoor en het is heel prettig dat je kan meedenken en meepraten en ziet dat er ook daadwerkelijk wat mee gedaan wordt", vertelt inwoner Alex Soer. Ook de gedeputeerde sprak vol lof over het pilotproject in Borne. Bakker: "Ik hoop natuurlijk dat u nooit gebruik hoeft te maken van de informatie die u heeft geleerd, maar de toolkit is een waardevol document voor Borne, en zeker ook voor andere gemeenten in Overijssel."

Effectieve communicatie

In samenwerking met de inwoners zijn verschillende middelen ontwikkeld die op vernieuwende wijze informeren over spoorveiligheid, waaronder een meterkastkaart en veiligheidskranten. Tevens hebben bewoners de kans gehad in een oefening zelf te ervaren en leren wat de risico's zijn en wat je als omwonende in verschillende situaties moet doen of juist laten. Zowel voor als na de pilot is een enquete uitgezet, waaruit blijkt dat de zelfredzaamheid - het weten wat te doen als er een ongeval met gevaarlijke stoffen op het spoor gebeurt - inderdaad is toegenomen. Het rapport `Weten wat er (ont)spoort' is behandeld in de Algemene Bestuursvergadering van Veiligheidsregio Twente op 16 februari 2015.