Onderzoek nieuwsvoorziening in de regio 2014

Op 12 februari 2015 werd in Nieuwspoort in Den Haag het eerste exemplaar van het rapport `Nieuwsvoorziening in de regio 2014' aan minister Ronald Plasterk overhandigd. In het rapport wordt verslag gedaan van twee onderzoeken die door het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek zijn uitgevoerd samen met Hogeschool Windesheim en de DSP-groep. Het gaat daarbij o.a. om een verdieping van de onderzoeksresultaten uit 2012 en 2013 en een studie naar de relatie tussen gemeenten en onafhankelijke lokale en regionale media. Het onderzoek biedt naast een aantal nieuwe inzichten vooral toch de bevestiging van wat we al wisten. Het gaat slecht met de journalistiek op lokaal/regionaal niveau. Hoe verder je in de provincie komt, hoe minder (beleids)nieuws er te vinden is. De regionale omroep en krant zijn vooral actief binnen de stadsmuren. Lokale media, waaronder de lokale omroep, zijn vooralsnog slechts incidenteel in staat om het gat te dichten. Gemeenten vinden de onafhankelijke lokale en regionale media van cruciaal belang voor het goed functioneren van de lokale democratie. Ze zien vooral een grote rol weggelegd voor de media in de berichtgeving over de decentralisaties in het sociale domein. Het wordt echter stil als gevraagd wordt hoe dit kan worden gestimuleerd en/of hoe de gemeente hieraan kan bijdragen. Soms vinden ze het ook wel makkelijk dat er lokaal geen kritische journalisten meer aanwezig zijn.

In grote lijnen bevestigen de onderzoeken nut en noodzaak van de koers die de lokale omroepsector drie jaar geleden heeft ingezet. Ook worden er een aantal kapstokken geboden om het beleid verder aan te scherpen. Het is verder onmogelijk om op basis van deze onderzoeken uitspraken te doen over DE lokale omroep in het algemeen. Daarvoor is de diversiteit (nu nog) te groot. Deze kanttekening wordt ook door de onderzoekers zelf bij het onderzoek geplaatst. In overleg met hen zal de OLON ook de onderliggende data verder analyseren m.n. op omroep/gemeente niveau. Zo is vooral interessant om de data over gemeenten met een functionerende stad/streekomroep af te zetten tegen de data over gemeenten waar dit (nog) niet het geval is. In elk geval komen de lokale omroepen in Groningen, Someren, Haaksbergen en Noordwijk naar voren als goede omroepen. "Toevallig" zijn deze omroepen allemaal betrokken bij een streekomroep met de ambitie tot het verzorgen van een Lokaal Toereikend Media-aanbod (LTMA) conform het convenant dat OLON en VNG hierover hebben ondertekend.

Op een punt slaat het rapport de plank daarom mis en spreekt het zichzelf ook tegen. In het rapport van de DSP-groep wordt in de aanbevelingen een pleidooi gehouden om de (financiele) ondersteuning vanuit de overheid in de toekomst niet meer te richten op traditionele media organisaties maar alleen nog maar op duidende en kritische journalistiek via fondsvorming in lokale stichtingen. Daarbij wordt de aanbeveling gedaan om (ook) de middelen die nu via het gemeentefonds naar de lokale omroep gaan onder te brengen in die lokale stichtingen. Op zich is fondsvorming voor lokale journalistiek geen vreemde gedachte evenals het weghalen van de middelen voor de lokale omroep bij de gemeenten. Onderzoek van het Commissariaat voor de Media toonde immers vorig jaar nog aan dat lang niet alle middelen ook daadwerkelijk bij de lokale omroep terecht komen. Ook vanuit de gedachte dat rechtstreekse financiering door de gemeente de onafhankelijkheid van de media zou aantasten valt er veel te zeggen voor dit standpunt. Het wordt echter een ander verhaal als de lokale omroep bij deze lokale stichting voortaan moet concurreren met andere bestaande media, zelfstandige journalisten en particuliere initiatieven van burgers om deze toch al beperkte middelen alsnog toegewezen te krijgen. Vooral ook omdat elders in het onderzoek wordt geconstateerd dat als er een actieve lokale omroep zit in een (kleine) gemeente die als geen ander in staat is om het niveau van de nieuwsvoorziening substantieel omhoog te trekken. Daarbij kan de publieke streekomroep als publieke partij zorgen voor het netwerk, de lokale inbedding en de continuiteit die zo blijkt niet aanwezig is bij veel andere lokale partijen.

Een compleet verslag van de presentaties zoals gehouden op 12 februari 2015 en de onderzoeksrapporten zijn hier in te zien.

Een overzicht van conclusies, citaten en aanbevelingen uit het rapport is hier te bekijken.