IVF-kweekmedium beinvloedt het geboortegewicht

25 februari 2015

De samenstelling van de vloeistof waarin embryo's bij een IVF-behandeling worden gekweekt, is van invloed op het geboortegewicht van baby's. Het proefschrift van Ewka Nelissen, in opleiding tot gynaecoloog in Maastricht en Sittard, toont voor het eerst aan (bij de mens) dat de samenstelling van het kweekmedium significante verschillen bewerkstelligt. Uit andere niet IVF-gerelateerde studies blijkt dat mensen met een lager geboortegewicht meer kans hebben op het krijgen van ziektes op latere leeftijd. Of dit ook voor IVF-kinderen geldt is nog onbekend, aangezien de oudste IVF-kinderen nog geen veertig jaar zijn, maar het roept wel zorgen op. Ze dringt dan ook aan op meer onderzoek, en meer openheid door fabrikanten over de samenstelling van de media.

In 2012 kwam in Nederland een op de 37 geboren baby's ter wereld via IVF-techniek (bron: Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie). Kunstmatige voortplantingstechnieken steunen op kweekmedia die door commerciele fabrikanten worden geproduceerd. Wereldwijd zijn er ruim twintig verschillende kweekmedia te verkrijgen, waarvan niet altijd de samenstelling bekend is. "Fabrikanten beroepen zich op hun octrooirecht", zegt promovenda Ewka Nelissen, "wat het moeilijk maakt voor artsen en klinisch embryologen om te vergelijken. Ook veranderen fabrikanten de samenstelling van hun media regelmatig wat gedegen onderzoek naar de kwaliteit van kweekmedia bemoeilijkt." In de vier jaar dat ze werkte bij de IVF-kliniek in Maastricht (2006-2010) bleek wel uit de praktijk dat baby's afkomstig uit een van de media die gebruikt werden gemiddeld 112 gram lichter waren dan die uit een ander medium. "Wat dat precies op latere leeftijd betekent voor deze kinderen is nog onbekend, omdat de oudste IVF-kinderen immers nog geen veertig zijn. Wel weten we inmiddels door vervolgonderzoek van deze kinderen, dat het verschil in gewicht is blijven bestaan, in ieder geval tot en met het tweede levensjaar." Ook vindt er op dit moment in het MUMC+ een onderzoek plaats naar de gezondheid van deze kinderen op 9-jarige leeftijd (MEDIUM KIDS studie). Hierbij wordt wederom gekeken naar de groei, maar ook naar diverse aspecten van het metabool syndroom, zoals bloeddruk en vaatfunctie.

Moeilijke start

Normaliter verblijft een embryo twee `a drie dagen in een kweekmedium voordat het wordt teruggeplaatst in de baarmoeder. "Die korte tijd blijkt dus al van invloed op de verdere zwangerschap", aldus Nelissen. Uit vele studies is wel bekend dat de kans op chronische ziekten op latere leeftijd (hart- en vaatziekten, suikerziekte, beroerte) is gerelateerd aan een slechtere groei in de baarmoeder en een laag geboortegewicht. "Daaruit rijst het vermoeden dat ook IVF-kinderen met een minder gunstige start van de zwangerschap, in een minder gunstig kweekmedium, dergelijke gezondheidsrisico's lopen." Ze pleit dan ook met name voor meer onderzoek naar het effect van kweekmedium op de slechtere uitkomsten na IVF en een beter toezicht op de klinische veiligheid ervan. "Wettelijk zijn fabrikanten verplicht een preklinische studie te doen, veelal op proefdieren, maar daarna ook de resultaten in de kliniek te monitoren. Dat laatste gebeurt niet of te weinig."

Ewka Nelissen verdedigt haar proefschrift `In vitro culture of human embryos; Effects on fetal development and the role of the placenta', op donderdag 26 februari om 16.00 uur aan de Universiteit Maastricht.