Informatie uit slechtnieuwsgesprek met invoelende arts beklijft beter


23-02-2015
NIVEL: info van invoelende arts blijft hangen

Een paar invoelende opmerkingen tijdens een consult verminderen al angst en onzekerheid van patienten met kanker en zij onthouden meer informatie. Dit hoeft een arts nauwelijks extra tijd te kosten, het kost slechts 38 seconden om dit verschil te maken, zo blijkt uit twee publicaties van
onderzoekers van het NIVEL in de wetenschappelijke tijdschriften Health Psychology en Patient Education and Counseling.

Het is bekend dat patienten door een slechte prognose worden overdonderd en daardoor veel van wat er in het slechtnieuwsgesprek wordt gezegd vergeten. Terwijl de informatie die de arts verstrekt over bijvoorbeeld de behandeling ze juist moet helpen met hun ziekte om te gaan en beslissingen te
nemen. De onderzoekers wilden het effect meten van empatische of invoelende, meelevende communicatie tijdens slechtnieuwsgesprekken. Ze gebruikten hiervoor een experimentele onderzoeksopzet met video's.

Empathie
Slecht nieuws brengen is voor artsen een van de moeilijkste taken. Artsen die hun patienten emotioneel kunnen steunen, blijken de emoties van hun patienten te kunnen beinvloeden. "Empathie blijkt te helpen. Een arts kan zo met heel weinig extra inspanning en tijd een verschil maken in de
emotionele beleving van patienten, en hen helpen de impact van het slechte nieuws op te vangen met minder stress, angst en onzekerheid", stelt NIVEL-programmaleider prof. Sandra van Dulmen. "Patienten blijken bovendien meer van de gegeven informatie te onthouden. Ze herinneren zich de
informatie over de prognose beter en ook over de mogelijke behandelingen, en medisch-technische details. Dit zou te maken kunnen hebben met verminderde angst en onzekerheid, maar er is vervolgonderzoek nodig om dat met meer zekerheid te kunnen zeggen."

Experimenteel video-onderzoek
Voor het onderzoek keken vijftig gezonde vrouwen naar een video van een slechtnieuwsgesprek. Daarvan waren twee versies die volledig identiek waren, behalve dat in een versie enkele meelevende opmerkingen waren gemonteerd, bijvoorbeeld: "Wat er ook gaat gebeuren, we laten u nooit in de steek."
De ene helft van de vrouwen keek naar de ene versie, de andere helft naar de andere versie. In het communicatielab werd van de vrouwen de huidgeleiding gemeten terwijl ze naar de video's keken. Die geeft een indicatie van de mate van stress en angst. Vervolgens werd ze gevraagd wat ze zich
herinnerden van de gegeven informatie. De gezonde vrouwen identificeren zich met de patient op de video. Deze experimentele onderzoeksopzet met video's is bewezen valide.

Financiering
Dit project werd gefinancierd vanuit de Spinoza premie die professor dr. Jozien Bensing in 2006 ontving van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Spinoza-onderzoek naar arts-patient communicatie en het placebo-effect