30 januari 2015

RuimteRivierDe IJsselkogge, die nu nog in de bodem van de rivier ligt, maar dit jaar moet wijken voor de uitvoering van de zomerbedverlaging van Ruimte voor de Rivier IJsseldelta, wordt na berging direct overgebracht naar het terrein van de stichting Batavialand in Lelystad. Ook de gevonden Aak en Punter gaan mee. Scheepsarcheologen hebben vervolgens zo'n drie jaar nodig om historisch waardevolle wrakken te onderzoeken en te conserveren. Publiek is op verschillende momenten welkom om de werkzaamheden te bekijken. Vanmiddag zijn de afspraken hierover vastgelegd in een contract tussen Rijkswaterstaat en stichting Batavialand.

Stichting Batavialand is een nieuw cultuurbelevingspark bij Lelystad, waarin de Bataviawerf, Nieuw Land Erfgoedcentrum en de afdeling maritiem depot van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed samenwerken. Met als thema "Het leven van de Nederlanders op de grens van land en water" wordt hier het oude, maar ook actuele verhaal van Nederland en het water verteld aan een breed publiek. Het cultuurbelevingspark is nog volop in ontwikkeling. De conservering van de IJsselkogge is het eerste grote project dat deze nieuwe organisatie gaat uitvoeren. Voor de IJsselkogge en de twee andere wrakken wordt op het terrein een speciale plek ingericht.

Veel kennis en kunde

"We zijn blij dat we vandaag het contract met stichting Batavialand hebben getekend. Hier komt alle kennis en kunde samen, die we in Nederland hebben op het gebied van scheepsarcheologie", zegt Ben Broens, programmadirecteur Rijkswaterstaat Ruimte voor de Rivier. "We willen als Rijkswaterstaat zorgvuldig omgaan met het bijzondere nationale Erfgoed dat we in de IJssel hebben gevonden. Daarom is dit de juiste plek om de historische wrakken goed te onderzoeken en zo mogelijk te conserveren."

Publiek welkom

"We vinden het erg mooi dat we de IJsselkogge op deze plek mogen conserveren", zegt Cees van Bemmel, bestuursvoorzitter van de stichting Batavialand. "Het gaat om zeer waardevol historische materiaal. De Kogge was namelijk het handelsschip van de Hanzesteden. En was dus onderdeel van een belangrijke periode uit de Nederlandse geschiedenis. We hopen dat het onderzoeken van de IJsselkogge, de Aak en de Punter nieuwe inzichten opleveren. Omdat we dit verhaal graag breed willen delen, is publiek op verschillende momenten van harte welkom om de conserveringswerkzaamheden te bekijken."

Bij lichting zekerheid over staat IJsselkogge

In oktober 2012 werden bij onderzoek van de rivierbodem van de IJssel, dichtbij de binnenstad van Kampen en de Koggewerf, de restanten gevonden van een Koggeschip uit de eerste helft van de 15^e eeuw. Een unieke historische vondst met bijzondere archeologische waarde. Het middeleeuwse schip zit tot vier meter onder het zand in de bodem van de rivier. Ook werden de wrakken gevonden van een aak en een punter. De drie scheepswrakken zouden, als ze niet worden verwijderd uit de IJssel, als een soort drempel in de rivier achterblijven, na uitvoering van de zomerbedverlaging. Dat kan resulteren in een onveilige situatie voor de scheepvaart. Daarom heeft Rijkswaterstaat besloten om ze te gaan bergen, in overleg met de provincie Overijssel, de gemeente Kampen en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Na het eerste verkennende onderzoek is het vermoeden ontstaan dat de IJsselkogge nog in relatief goede staat is. Echter definitieve zekerheid daarover bestaat pas als het wrak boven water is gehaald.

Aanbesteding in volle gang

De aanbesteding voor de uitvoering van de lichting en berging is op dit moment in volle gang. De verwachting is dat eind maart het contract kan worden getekend. Dan wordt ook duidelijk op welke manier de IJsselkogge en de twee andere schepen onder water worden onderzocht en hoe de lichting plaatsvindt. Volgens de huidige planning wordt eind 2015 de berging uitgevoerd. Direct aansluitend worden de scheepswrakken overgebracht naar de stichting Batavialand in Lelystad. Dan wordt onderzocht of de wrakken goed genoeg zijn om ze te kunnen conserveren. Mocht de staat goed genoeg zijn, dan worden ze geconserveerd. Daarna kan de IJsselkogge worden overgebracht naar een locatie om tentoon te stellen. Mocht de staat niet goed genoeg zijn, dan wordt uitgeweken naar het scheepsarcheologisch depot in Nijkerk van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Ruimte voor de rivier

Ruimte voor de Rivier IJsseldelta is een gezamenlijk project van Rijkswaterstaat en de provincie Overijssel. Binnen dit project wordt de IJssel, ter hoogte van de stad Kampen, over een lengte van 7,5 kilometer uitgediept. Tegelijkertijd wordt de nieuwe hoogwatergeul Reevediep gerealiseerd, tussen de IJssel en het Drontermeer. Op deze manier wordt gewerkt aan de hoogwaterveiligheid van de regio Kampen--Zwolle. Het project is onderdeel van het landelijke programma Ruimte voor de Rivier. Dat zorgt met meer dan 30 projecten voor een aanzienlijke verbetering van de hoogwaterveiligheid van 4 miljoen Nederlanders.