Herrie rond Netanyahu's speech voor Amerikaans Congres
Het voorgenomen bezoek van de Israelische premier Benjamin Netanyahu aan de VS zorgt daar voor een diplomatieke rel. Netanyahu maakte afgelopen donderdag bekend dat hij begin maart een vergadering van het volledige Amerikaanse Congres over Iran zal toespreken. Dit deed hij op uitnodiging van de Republikeinse voorzitter John Boehner. Het Witte Huis verklaarde dat deze uitnodiging `irregulier' was, omdat het niet naar behoren op de hoogte was gesteld. Intussen hebben Obama en Kerry laten weten dat zij Netanyahu niet zullen ontmoeten. De officiele reden hiervoor is dat het bezoek vlak voor de Israelische verkiezingen van 17 maart valt, en dat het Witte Huis alle schijn wil vermijden dat het de uitslag daarvan wil beinvloeden. Of Netanyahu ook werkelijk electoraal voordeel zal hebben van zijn bezoek, is nog maar de vraag.
Uitnodiging
De uitnodiging van Boehner voor Netanyahu kwam afgelopen woensdag, een dag nadat Obama in zijn 'State of the Union' zijn veto had aangekondigd op extra sancties tegen Iran. Obama en het Congres, waarin de Republikeinen de meerderheid hebben, liggen al langer overhoop over het wel of niet opschroeven van de sancties tegen Iran wegens het nucleair programma van dat land.
Netanyahu is een verklaard voorstander van meer sancties. Het Witte Huis reageerde gepikeerd op het bericht dat Netanyahu was uitgenodigd om op 11 februari hierover het Congres toe te spreken. Het noemde het een 'schending van het protocol' dat het hierover niet van tevoren was ingelicht. Netanyahu accepteerde intussen de uitnodiging maar vroeg om die te verplaatsen naar 3 maart (nog dichter bij de Israelische verkiezingen), zodat hij dit kan combineren met zijn bezoek aan de jaarlijkse AIPAC-conferentie in Washington.
Wrevel
Obama en vice-president John Kerry hebben laten weten dat zij Netanyahu niet zullen ontmoeten in Washington, om 'de schijn te vermijden dat zij de democratische verkiezingen in een ander land proberen te beinvloeden door vlak voor de verkiezingen met hem te gaan praten'. Intussen zal het bij Obama niet goed zijn gevallen dat Netanyahu hiermee een kans krijgt zijn invloed aan te wenden tegen Obama's Iranbeleid. Netanyahu is een buitengewoon populair spreker in het Congres, die er volgens commentatoren `meer succes heeft dan Obama'.
Boehner heeft Netanyahu uitgenodigd om hem te laten spreken over 'de gevaren van Iran en de radicale islam'. Dit om meer draagvlak voor het Republikeinse standpunt van meer sancties tegen Iran te creeren en zo Obama en zijn veto-recht verder onder druk te zetten.
Electorale winst?
Obama en Netanyahu liggen elkaar politiek gezien al zes jaar niet goed. Zij hebben grote meningsverschillen over de Israelische nederzettingenpolitiek, de afgelopen Gaza-oorlog en het Amerikaanse beleid ten aanzien van Iran. Politieke rivalen van links en rechts verwijten Netanyahu in hun verkiezingscampagnes dat hij de banden met Israels van oudsher belangrijkste bondgenoot zou hebben verkwanseld. Volgens velen heeft dat eraan bijgedragen dat Israel wereldwijd steeds meer geisoleerd raakt. De geirriteerde reactie van het Witte Huis en de commotie rond zijn bezoek zijn slechts het laatste hoofdstuk in een lange geschiedenis vol irritaties en dit zal Netanyahu electoraal geen goed doen.
Reacties
De huidige Minister van Buitenlandse Zaken Avigdor Liebermann, van de rechts-nationalistische partij 'Israel Ons Thuis', bekritiseerde Netanyahu's optreden jegens de VS vorige maand al. Shelly Yachimovich van de oppositiecombinatie Arbeid-Livni noemde zijn laatste manoeuvre 'een zeer brutale en onacceptabele manier om op die manier de president van de VS te passeren', die `schadelijk is voor de onderlinge relatie'.
De voormalige Israelische ambassadeur in de VS, Michael Oren (van 2009-2013), zei in een interview dat het passeren van het Witte Huis bij een dergelijke uitnodiging 'weliswaar uniek' is, maar dat het Congres het recht heeft om `iedere buitenlandse spreker of leider uit te nodigen'. Gevraagd of dit Netanyahu electoraal zou schaden antwoordde Oren (zelf een kandidaat op Kachlons Kulanu-partij): 'Ik denk niet dat het zijn kansen zal verkleinen. Bovendien moet je van goeden huize komen om een uitnodiging van het Amerikaanse Congres zomaar naast je neer te leggen.'
Anderzijds kan Netanyahu met zijn actie wellicht stemmen winnen onder Israelische `hardliners', bij wie Obama allesbehalve populair is, zo beredeneerde Joshua Mitnick van de Amerikaanse Wall Street Journal.