Toespraak van minister De Croo op de nieuwjaarsreceptie van BTC


Datum: 22 januari 2015

Dames en heren,

Sta me om met de deur in huis te vallen en u een heel gelukkig nieuwjaar toe te wensen. In de drie maanden dat ik minister van Ontwikkelingssamenwerking ben, heb ik nog niet de kans gehad om met ieder van u kennis te maken, hoewel ik hier en daar al een bekend gezicht herken. Een van mijn
goede voornemens is ook elkaar dit jaar beter te leren kennen.

2015 is een belangrijk jaar voor de ontwikkelingssamenwerking, Europees en internationaal. Binnen Europa hebben we 2015 uitgeroepen tot het Europees Jaar voor Ontwikkeling. Een jaar waarin we overal in de Unie het draagvlak voor ontwikkeling willen vergroten. Via de Eurobarometer weten we dat
acht op tien Europeanen ontwikkelingssamenwerking belangrijk vinden. En het verheugt me dat de steun bij jongeren nog sterker is. Toch is er nog veel onwetendheid. De helft van de Europese burgers geeft aan dat ze geen idee hebben wat met het geld voor ontwikkelingssamenwerking precies
gebeurt. Daarom willen we overal in Europa, en ook in ons land, volop het debat en de dialoog aangaan. Maar even belangrijk is het voorleggen van resultaten. We moeten meer laten zien wat we doen en welke resultaten we halen. Hoe we het verschil maken in het leven van mensen en in de
ontwikkeling van landen.

2015 n'est pas seulement l'Annee europeenne du developpement. C'est aussi une annee charniere pour le programme de developpement mondial. En septembre prochain, 193 pays definiront, `a New York, le nouveau programme de developpement pour les 15 prochaines annees, lors du sommet special des
Nations Unies sur le developpement durable.

Le secretaire general des Nations Unies Ban Ki-Moon a evoque dans un rapport recent intitule "The Road to Dignity by 2030" (La dignite pour tous d'ici 2030), la necessite d'un deplacement de paradigme, tant pour les humains que pour la planete. Le nouveau programme de developpement doit etre
durable, universel integre et transformatif. Il sera axe sur des besoins plus nombreux et sur un groupe de beneficiaires plus grand et plus divers. Des lors, le cadre de developpement pour l'apres 2015 sera plus complexe que les objectifs du Millenaire. Notons qu'il s'appliquera `a nous aussi,
car nous devons resolument oublier le vieux clivage Nord-Sud.

*
* *

Dames en heren,

We moeten de kansen van het Europees Jaar voor Ontwikkeling en het opzetten van de nieuwe post-2015 agenda ook in ons land ten volle aangrijpen.

Als we dat op een succesvolle manier willen doen is samenwerking en integratie van groot belang. De relevantie van de inbreng van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking is daarbij omgekeerd evenredig aan de mate waarin we de Belgische inspanningen en middelen versnipperen. Willen we meer het
verschil maken dan zullen we minder in gespreide slagorde moeten werken.

Zoals u weet zullen we dit jaar het aantal partnerlanden van de gouvernementele samenwerking terugbrengen van 18 tot 15. De definitieve lijst is nog niet vastgelegd, maar wat wel vastligt is dat we ons in de toekomst hoofdzakelijk concentreren op Noord- en West-Afrika, en de regio van de Grote
Meren.

Nous aussi davantage nous concentrer sur les pays les moins developpes ; des pays fragiles qui ont de moins bonnes perspectives de progres que bon nombre de pays `a revenus moyens ou nous sommes presents aujourd'hui. Nous constatons d'ailleurs aussi que la part des pays les moins developpes
recule dans l'aide publique au developpement. Raison de plus pour focaliser notre attention sur eux.

Mais cela ne veut pas dire que nous sommes indifferents aux problemes et aux inegalites presentes dans les pays `a revenus moyens. Dans ces pays, nous pouvons realiser un shift (un mot qui est d'ailleurs bien `a la mode pour le moment) de la cooperation gouvernementale `a la cooperation non
gouvernementale et `a la cooperation universitaire ; un glissement vers le soutien au secteur prive via BIO. La fin de la cooperation gouvernementale ne signifiera donc pas la fin des autres formes de cooperation. En revanche, la Cooperation belge au developpement, et donc aussi la CTB, devra
davantage se specialiser dans les besoins et les defis des << orphelins de l'aide >> (aid orphans). Et nous devrons operer un phasage, une suppression progressive de l'aide aux << enfants cheris >> (aid darlings) et pour cela, developper ensemble de bonnes strategies de sortie.

Nous faisons ce choix en faveur des pays les moins developpes, tout en ayant pleinement conscience qu'apporter une aide efficace dans ces pays est souvent un defi de taille. Nous devons nous attendre `a des problemes lies `a la faiblesse des pouvoirs publics, `a une mauvaise gouvernance, `a
des conflits armes, `a la corruption et `a l'insecurite.

11.11.11. publiceerde hierover vorig jaar, samen met IPIS, een interessante studie die ingaat op de uitdagingen van werken in fragiele landen. Die studie lijkt me bijzonder nuttig en relevant om beleidsconclusies uit te trekken die we de volgende jaren, samen met BTC, in nieuwe operationele
keuzes vertalen.

De Noord-Zuidbeweging bestelde bij het IOB van de Universiteit Antwerpen ook een onderzoek naar de rol en uitdagingen van ngo's in fragiele contexten. Ik kijk uit naar de beleidsconclusies die de niet-gouvernementele organisaties daar zelf uit zullen trekken en moedig overleg rond dit
onderwerp aan.

In dat overleg moet ook de link tussen noodhulp en structurele hulp, en de overgang tussen beiden een belangrijk aandachtspunt zijn. Een van mijn voorgangers en huidig premier Charles Michel heeft in het verleden sterk geijverd voor de nodige complementariteit tussen de gouvernementele en
niet-gouvernementele samenwerking. Dat vertaalt zich vandaag al in meer en meer samenwerking bij de beleidsvoorbereiding. De laatste jaren hebben we veel geinvesteerd in de beleidsdialoog met de Belgische actoren van de niet-gouvernementele samenwerking, zowel op het terrein als rond
vraagstukken die verband houden met beleidscoherentie.

Il est temps `a present de passer `a l'etape suivante, qui doit nous mener `a une approche integree, dans le respect des specificites de chacun. J'espere que tous les acteurs non gouvernementaux et donc aussi les ONG, saisiront la main tendue, qu'il s'agisse de la concertation formelle ou
informelle.

Outre une concertation approfondie avec les administrations partenaires et le respect de l'appropriation locale, nous devons aussi reconnaitre `a leur juste valeur les acteurs de la societe civile pour leur importance et leur role. Ils doivent avoir la possibilite de suivre et de juger la
politique de l'Etat. Les administrations partenaires doivent donc laisser suffisamment d'espace pour que les organisations de la societe civile puissent exercer correctement leur mission et leur role.

Nous ne sommes pas des concurrents mais des partenaires qui poursuivent un objectif commun : atteindre un maximum de resultats. Nous devons ainsi oser reflechir, sans gene et sans retenue, `a la fac,on dont nous pouvons au mieux deployer nos instruments pour engranger de reels progres sur le
terrain.

Mijn zending naar Rwanda en Burundi heeft mij alvast duidelijk gemaakt dat het goed is wanneer alle actoren hun rol en meerwaarde ten volle uitspelen. Want uiteindelijk beogen we allemaal hetzelfde: een groter respect voor de mensenrechten en ontwikkelingsresultaten die in de eerste plaats de
bevolking en niet hun leiders ten goede moet komen.

Als we daarin willen slagen, moeten we ook de garantie hebben dat we kwaliteit leveren. Onze samenwerking moet leiden tot reele meerwaarde en de gemaakte kosten moeten in verhouding staan tot onze ontwikkelingsresultaten. Om daar grotere zekerheid over te krijgen, moeten we evolueren naar
betere systemen van monitoring en evaluatie en naar een beter overkoepelend kader van financieel toezicht voor alle Belgische actoren.

Het is mijn ambitie om dat te doen op een manier die de administratieve last voor BTC, BIO en de actoren van de niet-gouvernementele samenwerking terugdringt zonder daarbij de kosten van DGD te verhogen. Ik besef dat dit een ambitieuze doelstelling is. Maar we kunnen niet anders. De
administratieve last moet naar omlaag. Alle actoren moet zich kunnen focussen op de ontwikkelingsuitdagingen, op lessons learned in plaats van op `papperassen'.

J'ai donc demande `a l'Agence pour la Simplification administrative du SPF Chancellerie d'effectuer cette annee une mesure des charges administratives de la reglementation actuelle, dans un souci de transparence en ce qui concerne les reductions de charges realisees.

La transparence et la reddition des comptes sont d'ailleurs les meilleurs remedes face aux sceptiques et aux critiques. Mieux comprendre les realisations et les echecs de chacun doit nous aider `a etre creatifs et `a repenser les fac,ons de faire de la cooperation au developpement, et ainsi
venir completer voire remplacer le mode traditionnel actuel. Des initiatives comme IATI - l'initiative internationale pour la transparence de l'aide - qui collecte et publie, `a l'aide de la technologie numerique, des donnees sur la cooperation au developpement, nous permettent d'identifier de
nouvelles opportunites de cooperation en depit de realites complexes.

*
* *

Dames en heren,

Laat mij besluiten met een Afrikaans gezegde dat ik oppikte bij een van de ontmoetingen tijdens de laatste zending.

"Als je snel wil gaan, zorg er dan voor dat je alleen bent. Als je ver wil gaan, werk samen."
"Si tu veux marcher vite, marche tout seul ; si tu veux marcher loin, marche avec les autres."

We slaan met de Belgische ontwikkelingssamenwerking in 2015 een weg in die ons voert naar fragiele staten, complexe situaties en soms moeilijke vraagstukken. Het beheren van hoge risico's, het inbouwen van voldoende flexibiliteit, de noodzaak van een sterke beleidscoherentie.

De Afrikaanse wijsheid indachtig ben ik ervan overtuigd dat enkel samenwerking ons ver zal brengen. Het is die geest van samenwerking die ik ieder van u voor dit komende jaar wil toewensen.

Laat ons zoeken naar synergien. Laat ons kiezen voor cooerdinatie en complementariteit. Laat ons samen de pistes ontdekken die niet enkel de structurele impact maar ook het draagvlak van onze ontwikkelingsinspanningen verhogen.

Ik dank u.