Nieuwsbericht | 14-01-2015

Met een druk op de knop bij de pont over de IJssel bij Veessen heeft minister Schultz van Haegen het startsein gegeven voor de aanleg van de hoogwatergeul Veessen-Wapenveld. De geul wordt ingezet als het waterpeil in de IJssel zo hoog komt dat er gevaar dreigt voor omwonenden.

Minister Melanie Schultz van Haegen (links) verricht de starthandeling voor de aanleg van de hoogwatergeul Veessen-Wapenveld, samen met Tanja Klip-Martins, dijkgraaf van waterschap Vallei en Veluwe en aannemer Stefan Weghorst namens Combinatie IJsselweide. Foto: Werry Crone voor Ruimte voor de Rivier

De geul loopt over ongeveer 8 kilometer door hoofdzakelijk agrarisch gebied en is tussen de 550 en 1500 meter breed. De geul wordt niet gegraven, maar ontstaat door twee dijken aan te leggen. Als het waterpeil in de IJssel oploopt tot 5,65 meter boven NAP, wordt de geul opengesteld. Daarvoor komt bij Veessen een inlaatwerk. Het water loopt dan tussen de dijken door, ten westen van de dorpen Veessen, Vorchten, Marle en Werven.

Deze dorpen liggen dan tijdelijk op een eiland. Door wegen in het gebied te verhogen, en bruggen over de geul te maken, blijft dit eiland verbonden met de rest van Gelderland. Ten noorden van Wapenveld loopt het water de geul weer uit bij een speciaal gebouwd uitlaatpunt in een nieuwe kade.

De geul zorgt ervoor dat de IJssel bij hoog water meer water kan afvoeren en dat de rivier niet buiten haar oevers treedt. Als de geul volloopt, zorgt dit voor een tijdelijke verlaging van het peil in de IJssel met 71 centimeter. Dit werkt door tot Deventer en zelfs tot Zutphen, omdat het water daar sneller weg kan. De verwachting is dat dit eens in een mensenleven voorkomt. Wordt de geul niet gebruikt, dan is het net als nu hoofdzakelijk agrarisch gebied.

Voorbereiding

De minister gaf het startsein voor de aanleg van de geul. Ondertussen zijn de voorbereidende werkzaamheden al een tijd aan de gang. Een aantal gebouwen heeft plaats moeten maken voor de dijk. Er zijn tijdelijke wegen aangelegd waarover het bouwmateriaal wordt aangevoerd. En er zijn maatregelen genomen om de natuur te sparen. In het gebied wonen dassen. Samen met de organisatie Das en Boom is alternatieve huisvesting aangelegd. Sommige bomen die moesten worden gekapt, waren deel van een vleermuizenroute. Daarvoor zijn op een andere plek nieuwe bomen aangeplant.

Minister Schultz: "Ik besef heel goed dat dit soort projecten ingrijpend zijn voor de bewoners. Het is niet makkelijk om te besluiten je woning, boerderij of bedrijf op een andere plek voort te zetten. Maar tussen alle begrijpelijke zorgen van de bewoners door, lees ik toch vooral over hun liefde en betrokkenheid die zij voelen voor `hun' prachtige Gelderse uiterwaardenlandschap. Ik beschouw het dan ook als een grote verantwoordelijkheid dat wij als bestuurders en uitvoerders die liefde tussen landschap en bewoners niet laten bekoelen maar laten beklijven. Of zelfs nog verder laten opbloeien nadat we klaar zijn met dit project."

Ruimte voor de Rivier

In haar speech gaf de minister aan waarom dit project nodig is: "Of we nou willen of niet: de IJssel krijgt steeds meer water te verwerken. Een betere doorstroming is dan ook noodzakelijk willen mensen die langs de IJssel wonen en werken droge voeten houden. Willen we deze - volgens velen mooiste rivier van Nederland - onze allerbeste vriend laten blijven, dan zullen we de rivier de ruimte moeten geven. Want we weten ook dat water onze vijand kan zijn, een boze buurman die iets meer ruimte nodig heeft dan je soms zou willen."

De laatste eeuwen hebben de rivieren steeds minder ruimte gekregen. Ze liggen ingeklemd tussen hogere dijken en daarachter wonen meer mensen. Door de bodemdaling ligt het land achter de dijken lager. De rivieren moeten meer water verwerken omdat het vaker en harder regent. In het gebied wonen 4 miljoen Nederlanders.

De regering neemt maatregelen om het rivierengebied te beschermen tegen overstromingen. Op meer dan 30 plaatsen krijgen de rivieren meer ruimte. Deze maatregelen samen vormen het programma Ruimte voor de Rivier. De hoogwatergeul Veessen-Wapenveld is een van die maatregelen.