Afdeling bestuursrechtspraak verduidelijkt rechtspraak over meldingenstelsels

Woensdag 14 januari 2015

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft vandaag (14 januari 2015) uitspraak gedaan over de meldingenstelsels voor de aanleg van een uitweg in de Algemene Plaatselijke Verordeningen van Leeuwarden en Stein. Volgens haar is zowel de instemming van een gemeentebestuur met een melding binnen de voorgeschreven termijn als een zogenoemde instemming van rechtswege na afloop van die termijn, een besluit. Dit betekent dat tegen zulke besluiten eerst bezwaar kan worden ingediend bij het gemeentebestuur en later beroep kan worden ingesteld bij de bestuursrechter.

Weigeren binnen de voorgeschreven termijn

De weigering om een melding te accepteren is ook een besluit, maar als het gemeentebestuur dit doet buiten de voorgeschreven termijn, dan is het gemeentebestuur niet meer bevoegd om die beslissing nemen. Dan wordt het gemeentebestuur geacht al 'automatisch' te hebben ingestemd met de melding. Als een te late weigering bij de bestuursrechter wordt aangevochten, zal de bestuursrechter deze dus ongedaan moeten maken.

Algemene regels

Een meldingenstelsel waarin niet alle reacties voor bezwaar en beroep vatbaar zijn, is ook mogelijk. In dat geval zal de gemeenteraad duidelijk moeten kiezen voor een systeem met algemene regels waarbij de gemelde handeling mag doorgaan als aan de voorschriften in de algemene regels wordt voldaan. Aan een dergelijk meldingenstelsel kleven uit het oogpunt van een coherent systeem van rechtsbescherming minder bezwaren dan aan de bestaande meldingenstelsels, aldus de hoogste bestuursrechter.

Publicatie

Omdat de instemming met en de weigering van een melding door het gemeentebestuur en de 'automatische' instemming dus vaak voor beroep vatbare besluiten zijn, heeft de Afdeling bestuursrechtspraak in de uitspraken ook een overweging gewijd aan de publicatie ervan. De instemming of weigering door het gemeentebestuur wordt nu nog bekendgemaakt door verzending van het besluit alleen aan de melder zelf. Het gemeentebestuur hoeft zo'n besluit nu niet extern te publiceren. Instemmingen van rechtswege hoeven ook niet te worden gepubliceerd. Hierdoor is onduidelijk of en zo ja, wanneer anderen dan de melder op de hoogte zijn van de inhoud van het besluit. Om te voorkomen dat de melder, mogelijk gedurende langere tijd, rekening moet houden dat bezwaar en beroep kan worden aangetekend, geeft de Afdeling bestuursrechtspraak in overweging om voortaan dit soort besluiten altijd te publiceren.

Meldingenstelsels

De uitspraken van vandaag zijn van belang, omdat meldingenstelsels in wisselende bewoordingen voorkomen bij veel Nederlandse gemeenten en gebaseerd zijn op de zogenoemde Model-APV van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Omdat het meldingenstelsel voor de aanleg van uitwegen rechtsvragen opleverde die met het oog op de rechtsontwikkeling en de rechtseenheid beantwoord moesten worden, heeft de Afdeling bestuursrechtspraak in deze zaken eerder een conclusie gevraagd aan staatsraad advocaat-generaal Widdershoven. Hij heeft op 12 november 2014 zijn conclusie uitgebracht.

Grote kamer

De uitspraken over de meldingenstelsels in de algemene plaatselijke verordeningen van de gemeenten Stein en Leeuwarden zijn gedaan door een zogenoemde grote kamer. Deze bestond uit de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak en vier staatsraden, van wie een ook raadsheer is bij de Centrale Raad van Beroep en een ook president is van het College van Beroep voor het bedrijfsleven.

Lees hier de uitspraken met zaaknummers 201304895/1 (Stein) en 201303069/1 (Leeuwarden).