De behandeling van parasitaire huidziekte Leishmaniasis in Suriname


13 januari 2015

Tegen de twaalf miljoen mensen lijden wereldwijd aan Leishmaniasis. Deze ziekte kan zorgen voor grote, open wonden over het gehele lichaam. Veel mensen gaan hiermee echter niet naar de dokter, terwijl het belangrijk is om je in een vroeg stadium te laten behandelen. Sahienshadebie Ramdas (UvA)
heeft in Suriname onderzocht voor welke behandelmethodes patienten kiezen en wat hen weerhoudt om snel medische hulp te zoeken. Ramdas promoveert op 15 januari aan de Universiteit van Amsterdam. De dag voorafgaand aan haar promotie vindt een symposium plaats.

Bij de eerste wonden proberen patienten vaak eerst zelf met allerlei agressieve methoden om de ziekte te behandelen. Het geloof dat een gruwelijke ziekte ook een gruwelijke behandeling behoeft, speelt een belangrijke rol bij het kiezen van een `geschikt' medicijn. Ook het negeren van de wonden
is een groot probleem. Gevolg hiervan is vaak dat de wonden alleen maar verergeren en de kans op genezing verkleint. Het is dus van belang om te begrijpen waarom mensen niet de (in het binnenland) gratis aangeboden, medische hulp aanvaarden, bij voorkeur in een vroeg stadium van de ziekte.

Zelfmedicatie versus medische behandeling

Ramdas heeft onderzocht waarom de voorkeur wordt gegeven aan onzekere zelfmedicatie als gratis professionele behandeling beschikbaar is. Hieruit is gebleken dat er verschillende oorzaken zijn. Wegens gebrek aan medische faciliteiten is zelfmedicatie al eeuwenlang een manier van overleven in
het binnenland. Een tekort aan medicijnen in het binnenland speelt ook een rol. Afstanden van het binnenland naar de stad zijn vaak lang, reizen en verblijf in de stad is vaak erg duur. Een andere belangrijke reden waarom mensen eerder kiezen voor zelfmedicatie is grote angst voor injecties
(de reguliere biomedische behandeling) en bijverschijnselen.

Het onderzoek wijst tevens uit dat patienten in het binnenland van Suriname de ziekte veelal zelf kunnen diagnosticeren, maar vaak niet weten of het wel of niet besmettelijk is. Vooral over de oorzaak tasten zij in het duister en komen zij met verschillende verklaringen, terwijl het een
parasiet betreft die wordt verspreid door besmette zandvliegen. De ernst va de wonden is daarbij afhankelijk van de parasietsoort.Patienten zijn daarbij bang dat hun ledematen moeten worden geamputeerd als de wonden niet helen. Dit kan er ook voor zorgen dat ze in eerste instantie een arts
bezoeken.

Eenmaal langer ziek krijgen patienten vaak een stigma, omdat hun huid zwaar is aangetast. In Suriname geldt dit echter minder, omdat de lokale vorm van Leishmaniasis minder effect heeft op de huid in het gezicht. De identiteit van een patient wordt hierdoor niet aangetast, en zij worden bijna
niet gediscrimineerd.

Informatie en voorlichting

Duidelijk is dat dringend informatie en voorlichting nodig is over deze ziekte op nationaal niveau, maar vooral voor binnenlandse gemeenschappen en specifieke beroepsgroepen, bijvoorbeeld goudzoekers, houtkappers, jagers, die wonen en werken in het binnenland. Dit geldt ook voor groepen die in
de stad wonen, maar het binnenland bezoeken voor recreatieve doeleinden, zoals jagers of vakantiegangers. De Medische Zending (een private, non profit organisatie die de gezondheidszorg in het verafgelegen binnenland van Suriname verzorgt) kan hierin een cruciale rol spelen, samen met de
Dermatologische Dienst en het Bureau voor Openbare Gezondheidszorg in Suriname. Lokale traditionele gezondheidsexperts zouden ook betrokken moeten worden bij de voorlichting in het binnenland.

Multisidciplinair onderzoeksprogramma

Dit onderzoek is een onderdeel van het multidisciplinaire onderzoeksprogramma van Henk Schallig naar Leishmania in Suriname. Zowel (bio-) medici als antropologen werken hierin samen. In het klinische onderzoek zijn twee verschillende behandelingsregimes vergeleken op effectiviteit,
bijwerkingen en toxiciteit, therapie trouw, kosten en kwaliteit van het leven van patienten.Het biologisch onderzoek had als doel meer inzicht te verkrijgen in de infecterende Leishmania parasieten en de epidemiologie van de ziekte. Het antropologisch onderzoek bestudeerde de sociale en
culturele aspecten gerelateerd aan percepties en behandeling van cutane leishmaniasis binnen de wijdere sociaaleconomische, culturele, beroeps en geografische context. Het onderzoek is gefinancierd binnen de Integrated Programmes van NWO-WOTRO Science for Global Development.

Bron: NWO